شعار سال: براساس نقشه پهنه‌بندی به روش شاخص بارش استاندارد (SPI) درحالی‌که در یک‌ماه منتهی به مهر 97 اکثر مناطق مازندران در ترسالی متوسط و خفیف قرار داشت، این بررسی نشان می‌دهد که در یک ماه منتهی به آبان روند بارش‌ها به‌سمتی پیش رفت که بخش زیادی از نقاط این استان در منطقه خشک‌سالی خفیف و نرمال قرار گرفته است‌. بر اساس این گزارش به‌عنوان نمونه در مهرماه 97در رامسر به‌عنوان یکی از مناطق پرباران مازندران واقع در غرب این خطه شمال کشور 516 میلی‌متر باران بارید و این میزان بارندگی حدود دو برابر دوره آماری کوتاه‌مدت بود‌. این درحالی است که در آبان‌ماه میزان بارش باران در این منطقه به 131 میلی‌متر رسید؛ به‌طوری که نسبت به ماه قبل بارش تا سه برابر و نسبت به دوره آماری نیز 58 درصد کاهش نشان می‌دهد‌. بررسی هواشناسی مازندران از 15 ایستگاه باران‌سنجی نشان می‌دهد که در آبان‌ماه بارش باران در تمام این ایستگاه‌ها روند کاهشی نسبت به مهرماه داشت و برآورد می‌شود که این روند برای ماه‌های بعد نیز تداوم داشته باشد‌. در سال زراعی گذشته (96-97) به‌دلیل خشک‌سالی حدود 13 هزار هکتار از اراضی شالیزاری که بیش‌تر آن در مناطق مرکزی و شرق مازندران واقع است، زیرکشت نرفت‌.

رشد باران در نخستین فصل زراعی

مدیرکل هواشناسی مازندران هم روند کاهش باران را در این خطه شمال کشور با مقایسه ماه‌های مهر و آبان مورد تأیید قرار داد و گفت: اگرچه بارش باران در این استان در مهرماه 97 نسبت به‌مدت مشابه در سال پیش تا 70 درصد افزایش یافت؛ ولی در آبان‌ماه و تا اواسط آذرماه روند کاهشی یافته؛ به‌طوری که میانگین افزایش بارش در مقایسه با مدت مشابه به حدود 26 درصد رسید‌. محمدرضا رضوی گفت: در مجموع در حدود 70 روز از گذشت سال آبی 97 میانگین افزایش باران در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود 30 درصد رسید و این روند افزایشی در ماه‌های آینده به‌دلیل این‌که پاییز پرباران‌ترین فصل در استان‌های شمالی ازجمله مازندران محسوب می‌شود، تکرار نخواهد شد‌. وی افزود: اگرچه ما در فصل پاییز در مهرماه افزایش 70 درصدی باران را به‌ویژه در مناطق غرب مازندران شاهد بودیم؛ ولی ضعف زیرساختی برای ذخیره آب (سدها) که در مازندران کم‌تر از 400 میلیون مترمکعب است، باعث شد تا بارش سیلابی باران ضمن وارد کردن خسارت چند ده میلیارد تومانی به دریا بریزد و کم‌تر دست کشاورزان را بگیرد‌.

برف پفکی

مدیرکل هواشناسی مازندران اضافه کرد: علاوه‌برآن دلخوشی ما برای کاهش دامنه خشک‌سالی در مازندران باید به بارش برف در ارتفاعات باشد که این اتفاق خوشایند حداقل تاکنون رخ نداده است و برف موجود در ارتفاعات و مناطق کوهستانی نیز پفکی و با لایه نازکی نمی‌تواند کم‌آبی ما را در فصل تابستان جبران کند‌. رضوی اظهار داشت: در مجموع میانگین بارش باران در مازندران حدود 700 میلی‌متر است که تاکنون 252 میلی‌متر آن در حدود سه‌ماهه سال زراعی جاری تأمین شد و باید انتظارداشته باشیم که در نه ماهه آینده افزون‌بر 400 میلی‌متر باران ببارد تا به نرم سال قبل برسیم‌.

روند کاهشی بارش‌ها در مازندران

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران گفت: بررسی حدود نیم‌قرن وضعیت جوی این استان نشان می‌دهد که روند بارندگی در این خطه شمال کشور کاهشی است و به‌طوری که از حدود 800 میلی‌متر دهه 70 به حدود 550 میلی‌متر دهه 90 رسید‌. ابراهیم یخکشی افزود: همچنین در یک دهه اخیر میزان دبی آب رودخانه‌های استان نیز با کاهش افزون‌بر 10 درصدی از چهار هزار و 500 میلیون متر مکعب به سه‌هزار و 900 میلیون مترمکعب رسید و با وجود افزایش 40 درصدی بارندگی در مازندران برای دو ماهه سال زراعی جاری میزان دبی رودخانه‌ها با 39 درصد کاهش روبه‌رو شد‌. وی نگرانی عمده در کاهش بارندگی را مربوط به حوزه آبگیر سدهای مازندران دانست و گفت: هم‌اکنون حدود 45 درصد از ظرفیت سدهای این خطه شمال کشور آبگیری شد، این درحالی است که میانگین آبگیری بزرگ‌ترین سد (شهید رجایی) به حدود 27 درصد رسید‌. یخکشی اطمینان نسبی برای کاهش تنش آبی را برای سال زراعی پیشرو منوط به پرشدن حداقل 60 درصد از ظرفیت سدشهید رجایی در ساری دانست‌.

مدیریت منابع آب

سرپرست معاونت عمرانی استانداری مازندران تنها راهکار برای غلبه بر کم‌آبی و روند کاهشی باران را مدیریت منابع آب در تمام حوزه‌ها ازجمله کشاورزی دانست و گفت: باید به کشاورزان نسبت به آبگیری آب‌بندان‌ها اطلاع‌رسانی شوند و با مدیریت بهینه منابع آب بتوانیم بر کم‌آبی غلبه داشته باشیم‌. مهدی رازجویان افزود: علاوه‌بر آن باید برای ساخت سدهای جدید در راستای مهار آب‌های سطحی اهتمام بیش‌تری صورت گیرد‌. مازندران سه‌میلیون و 283 هزار نفر جمعیت دارد که 53 درصد در مناطق شهری و 47 درصد در مناطق روستایی سکونت دارند‌. مازندران حدود 470 هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد و بیش از 350 هزار از خانوارهای استان مازندران بهره‌بردار کشاورزی هستند و 72 نوع محصولات کشاورزی در استان تولید می‌کنند که در 15 نوع از محصولات ازجمله برنج، مرکبات، کیوی و گل و گیاه رتبه نخست کشور را دارد‌.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 21 آذر 97، شماره: 59071