شعارسال: حمید کاویانی درخصوص شرایط لازم برای اینکه دریاچه گهر ثبت جهانی شود، تصریح کرد: شرط لازم و اساسی این اقدام این است که دریاچه تا حدی که امکان دارد، بهصورت بکر باقی بماند، اما متأسفانه سازمانهای ذیربط بدون توجه به این مباحث و حتی قوانین و مقررات زیستمحیطی، هر اقدامی را خودسرانه انجام میدهند. ازجمله سازمان محیطزیست که در ۱۰ متری دریاچه گهر، تحت عنوان محیطبانی، شروع به ساختوساز کرده که امروز به مهمانسرای آقایان دولتی تبدیل شده است و شاهدیم که با هزینههای بیتالمال مهمانیهای مجللی در آنجا برگزار میشود.
ایجاد جاده عشایری در منطقه با نگاه گردشگری
کاویانی افزود: از سوی دیگر جادهای از سمت الیگودرز، تحت عنوان جاده عشایری ساخته شده است که فعالان محیطزیست بارها با ساخت این جاده مخالفت کردهاند و خواستار قطعشدن این جاده شدهاند؛ همچنین فعالان زیستمحیطی بارها درخواست دادهاند تا یک پاسگاه محیطزیستی در منطقه احداث تا به این ترتیب از ورود خودرو بهسمت دریاچه گهر جلوگیری شود؛ اما متأسفانه هر روز شاهدیم که حجم بیشتری از گردشگران بهسمت دریاچه حرکت میکنند و هیچ کنترلی هم روی آنها نیست و به همین دلیل از سمت بالا دریاچه را آلوده کردهاند. بهعبارت دیگر، در اصل جاده تحت عنوان جاده عشایر ایجاد شده، اما در عمل در راستای یک نگاه گردشگری احداث شده که از سوی برخی مسئولان شهرستان الیگودرز در سالهای قبل وجود داشته و هر سال هم که جاده بهدلیل بارش برف و بوران از بین میرود، سریعاً با بولدوزر و لودر آن را بازسازی و مجدداً مسیر را برای حضور گردشگران آماده میکنند. این درحالی است که سالهای سال است عشایر منطقه با احشام خود بهسمت ارتفاعات میروند و در کل سه ماه حق حضور در منطقه را دارند و بعد از سه ماه باید منطقه را ترک کنند؛ بنابراین چه لزومی دارد که بهدلیل حضور سهماهه عشایر در منطقه حفاظتشده، ۲۰ کیلومتر جاده ایجاد شود؟
این فعال محیطزیست با بیان این موضوع که دریاچه گهر از حالت منطقه حفاظتشده خارج و به یک منطقه گردشگری تبدیل شده است، خاطرنشان کرد: براساس نظر کارشناسان، اگر با این وضعیت و رویه ادامه بدهیم، دریاچه گهر نهایتاً تا 20 سال آینده از بین خواهد رفت.
شرایط دریاچه گهر نسبت به سالیان گذشته بهتر است
مسئول روابط عمومی سازمان محیطزیست لرستان اما با رد ادعای فعالان محیط زیست درباره ساختوسازهایی که در حاشیه دریاچه گهر صورت گرفته و ثبت جهانی آن را با مشکل مواجه کرده است، اظهار داشت: این قضیه به چند سال پیش برمیگردد و از حدود چهار تا پنج سال پیش فعالان محیطزیست این موضوع را پیش میکشند. درواقع موضوع ثبت جهانی نیز موضوعی است که این آقایان بهنوعی خودشان آن را پیش آوردهاند، وگرنه برخی آثار شیراز سالهاست که در نوبت ثبت جهانی است، اما هنوز هیچ اتفاقی دراینباره نیفتاده. بهعبارت دیگر، جریاناتی که این آقایان پیگیر آن هستند، درواقع اقداماتی تبلیغاتی و در راستای مسائل انتخاباتی است که قصد دارند از این موضوع نهایت بهرهبرداری را بکنند.
زبالههای منطقه گهر مدیریت میشود
محمدنبی حسنوند گفت: آقایانی که از عملکر سازمان محیطزیست انتقاد میکنند، نه کارشناس هستند و نه حرف کارشناسی میزنند؛ برای مثال اینکه گفتهاند دریاچه گهر تا 20 سال آینده از بین میرود، حرفی کاملاً غیرکارشناسی است. شخصاً محیطبان بودهام و سالهای زیادی در منطقه گهر حضور داشتهام؛ جالب است بدانید از سال ۱۳۸۳ که در اشترانکوه حضور داشتهام، دریاچه گهر همین وضعیت فعلی را داشته است. حدود ۱۰ تا ۱۵روز پیش هم که به آنجا مراجعه کردیم، همان وضعیت سابق را داشت و حتی شاید بتوان گفت وضعیت گهر بهتر هم شده است؛ چراکه در آن زمان روی بحث زبالههای منطقه مدیریتی وجود نداشت، اما الان زبالهها مدیریت میشود.
حسنوند درباره جادهکشی در منطقه نیز اظهار داشت: این حرف نیز ادعای کذبی است و گواه این حرف ما هم این است که سال گذشته خبرنگاران را به منطقه دعوت کردیم و از مسیر دورود بردیم و از مسیر الیگودرز برگردانیم تا ببینند آیا چنین جادهای وجود دارد یا خیر. درواقع در آن منطقه یک جاده عشایری مالرو وجود دارد که فاصله آنجا تا دریاچه حداقل هشت تا 9 کیلومتر است. در منطقه نیز بالغبر یکهزار خانوار عشایر داریم، و نه بهگفته این آقایان چهار خانوار، که از گذشته در این جاده مالرو رفتوآمد میکنند و وسایلشان را با کمک قاطر، ماشین و اسب به آنجا میآورند.
وی ادامه داد: در زمان ریاست معصومه ابتکار نیز مدیرکل مشارکتهای مردمی سازمان محیطزیست بهعنوان نماینده ویژه وی به منطقه فرستاده شد تا این جاده را از نزدیک بررسی کند و جوابیهای هم نوشتند و اعلام کردند که انرژی سازمان محیطزیست را صرف این کارها نکنید؛ چراکه نه جادهای هست و نه اتفاقی در گهر افتاده است؛ بلکه بهگفته ایشان حفاظت خوبی از گهر صورت گرفته. همچنین معاونان استان چندینبار از گهر بازدید کردند و جالب است که هیچکس یکبار هم گزارش نکرده است که چنین جادهای در گهر کشیده شده؛ باوجوداین، چون این آقایان مطامعی داشتهاند که برآورد نشده، شروع به انتقاد از عملکرد سازمان محیطزیست کردهاند.
ساختمان محیطبانی حداقل 40 متر با دریاچه فاصله دارد
حسنوند افزود: درباره ساختوسازی که عنوان شده در کنار دریاچه صورت گرفته است نیز باید گفت ساختمانی ۶۰ تا ۷۰ متری در فاصله ۴۰ تا ۵۰ متری دریاچه از گذشته وجود داشت که متعلق به کوهنوردانی بود که در منطقه تردد میکردند. این ساختمان از اوایل انقلاب وجود داشت و بهرغم اینکه بسیار قدیمی و فرسوده بود، اما کوهنوردان و محیطبانان از آن بهعنوان استراحتگاه استفاده میکردند. کسانی که در آن تردد کردهاند، میدانند که آن اتاقک از لحاظ اصول ساختوساز اصلاً در شأن محیطبانانی نبود که ۲۴ ساعته در آنجا نگهبانی میدهند. چه باید میکردیم درحالیکه مسئول حفاظت از منطقه بودیم؟ درنهایت، همانطورکه برای تالاب بیشهدالان بروجرد، منطقه شکارممنوع گرین، منطقه شکارممنوع چهارشاخه نورآباد، منطقه سفیدکوه ازنا و تالابهای پلدختر پاسگاههای محیطبانی ساختیم، یک پاسگاه محیطبانی نیز برای دریاچه گهر احداث کردیم. همچنین تصمیم گرفتیم برای محیطبانانی که در سرمای زیر 30 درجه در این منطقه خدمت میکنند، یک ساختمان مناسب تهیه کنیم و این تمام حکایت ساختوساز در منطقه دریاچه گهر است. حال اگر این منتقدان تمایل دارند از گهر محافظت شود، اما محیطبان از گرما و سرما تلف شوند، موضوع دیگری است.
حضور مهمانان و بازدیدکنندگان به حفاظت منطقه خدشهای وارد نمیکند
وی درباره مهمانیهای شبانهای که توسط مسئولان سازمان محیطزیست در این ساختمان برگزار میشود نیز گفت: بنده یک نیروی سازمانی هستم و بر فرض اینکه یک مهمانی شبانه هم در اینجا برگزار کنم. حال سؤال من این است که برگزاری این مهمانی چه تأثیر منفی در حفاظت از دریاچه میتواند داشته باشد یا چه اختلالی در حفاظت از آن ایجاد میکند؟ از سوی دیگر ما بازدیدکنندگان سازمانی بسیاری از منطقه داریم؛ برای مثال دو هفته گذشته اعضای سازمان نیروهای مسلح برای بازدید از یگان محافظت ما بهعنوان یگان پایلوت در منطقه حضور یافتند و ما نیز پس از بازدید، آنها را در ساختمان محیطبانی که نوساز است، مستقر کردیم. مگر میشود بازدیدکنندهها را در جای دیگر مستقر کرد؟ این عرف است که وقتی قرار است اشخاصی برای سنجیدن و بازدیدکردن منطقه در آنجا حضور مییابند، در بهترین محل موجود در منطقه مستقر شوند و برای ساعاتی پذیرای آنها باشیم. آیا حضور مهمانان و بازدیدکنندگان از لحاظ کارشناسی به اصل حفاظت ضربه میزند؟ بنابراین این حرفها درواقع تراوشات ذهن این آقایان است و من از طریق تریبون شما از این آقایان منتقد درخواست و دعوت میکنم که یک بار به این منطقه بیایند و بهجای محیطبانان ما تنها سه شبانهروز و نه بیشتر، در محلی که محیطبانان ما خدمت میکنند بمانند، اگر دوام آوردند، آنموقع این حرفها را بزنند؛ آنموقع ما هم حرفشان را خواهیم پذیرفت. شرایطی که محیطبانان ما دارند، بسیار سخت است و هرکسی توان دوامآوردن در این شرایط را ندارد؛ بنابراین فراهمکردن حداقل امکانات برای آنها تنها کاری است که از دست ما برمیآید.
حسنوند ادامه داد: متأسفانه برخی از افراد در بحثهای درونسازمانی که هیچ ارتباطی هم به آنها ندارد، بسیار سرک میکشند و مباحث کارشناسی را با بحثهای شخصی خلط میکنند؛ برای مثال گفته بودند ساختوساز باعث شده ثبت جهانی دریاچهگهر بهخطر بیفتد. منتظریم با استدلال و دلیل قانعکننده این حرفشان را ثابت کنند. از سوی دیگر مشتاقیم بدانیم در کدام کنوانسیون عنوان شده که اگر در نزدیکی محل موردثبت مهمانی برگزار شود، در ثبت جهانی شدن آن اثر اخلال ایجاد میشود. مسأله این است که این آقایان چهار سال است که در پی این حرفها هستند؛ چون همانطور که گفتم، مطامعشان برآورده نشده است.
انتقال دکلهای برق به منطقه صحت ندارد
روابط عمومی سازمان محیطزیست لرستان در پاسخ به این سؤال که درخصوص بحث برقکشی و انتقال دکلهای برق به منطقه چه صحبتی دارید، گفت: برخلاف آنچه که اعلام کردند، کماکان از پنلهای خورشیدی که سالهاست آنجاست و باطریهایشان بهقدری ضعیف شده که انرژی را بهسختی ذخیره میکند، استفاده میکنیم. اخیراً نیز به مخابرات درخواست دادهایم که باطریها را تعویض کند. جالب است بدانید که حتی شرکتی که از سوی سازمان گردشگری در منطقه حضور دارد نیز از موتور برق استفاده میکند، آن هم در آن طرف دریاچه، نه حتی در نزدیکی دریاچه.
ساختمان محیطبانی حداقل 40 متر با دریاچه فاصله دارد
حسنوند در پاسخ به این سؤال که ساختوساز صورتگرفته چقدر با دریاچه فاصله دارد نیز اذعان داشت: برخلاف آنچه که آقایان مدعی شدهاند، ساختمان محیطبانی حداقل 40 متر با دریاچه فاصله دارد. درواقع برای ساخت یک سازه در آن محدوده مشکلات زیادی وجود دارد، چون برای حمل مصالح نمیتوان از ماشین استفاده کرد؛ باید چندین ساعت صرف کرد و با قاطر مصالح را به آنجا آورد و باید از مصالح موجود مثل ماسه رودخانه استفاده کرد؛ بنابراین اگر برای آن مسیر جادهای وجود داشت، دستیابی به منطقه راحت و ساختوساز راحت بود، اما درحالحاضر برای حمل حتی یک آجر حداقل چهار ساعت زمان لازم است. از سوی دیگر وقتی توپوگرافی منطقه را ببینید، متوجه میشوید که توپوگرافی منطقه به گونهای است که در هر جایی نمیتوان ساختوساز کرد، چه برسد به اینکه ۱۰ متر با دریاچه فاصله داشته باشد؛ چراکه آن محدوده سراسر صخره است؛ بنابراین بهصراحت اعلام میکنم که ساختمان محیطبانی حداقل 40 متر با دریاچه فاصله دارد و دقیقاً در کنار ساختمان قدیمی بنا شده است.
ممنوعیت چرای دام در آبریز حوضه دریاچه گهر برای پیشگیری از وقوع فرسایش
وی خاطرنشان کرد: نکته قابلتوجه طرفداران و فعالان محیطزیست این است که بهقدری روی بحث حفاظت از دریاچه گهر حساسیت داریم که در حوضه آبریز دریاچه گهر چرای دام را ممنوع کردهایم تا فرسایشی صورت نگیرد؛ چراکه این فرسایش باعث میشود که بهمرور دریاچه پر شود.
حسنوند افزود: از شروع کوچ عشایر تا پایان آن در ارتفاعاتی که حتی در اواخر خردادماه هم بهشدت سرد است، برای حفاظت از دریاچه گهر سه پاسگاه فصلی زیرچادرها دایر میکنیم و مستقر میشویم تا از دریاچه محافظت کنیم، آنوقت دوستانی که حاضر نیستند از خانههای گرمشان تکان بخورند، ناجوانمردانه چنین حرفهایی را به ما نسبت میدهند. مسأله اینجاست که هر مجموعهای بازرس و بالادستی دارد؛ بنابراین اگر حرف این آقایان صحت داشت، قطعاً در این چهار سال علیه ما اعلام جرم میکردند؛ چراکه اداره محیطزیست نه نورچشمی استان است و نه ادارهای است که قدرتش بر همه دستگاهها بچربد که نتوانند علیه آن کاری کنند. اما واقعیت این است که حرف این دوستان برپایه مستندات و کارشناسیشده نیست، بلکه تنها یک غرض شخصی است و دریاچه گهر را به ابزاری برای دنبالکردن خواستههای خود تبدیل کردهاند. درحقیقت چند سال است که این آقایان انرژی سازمان محیطزیست را گرفتهاند. از نظر ما این موضوع تمامشده است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: برای شفافسازی بیشتر و رد تمام ادعای این آقایان منتقد، از طریق همین تریبون از خبرنگاران دعوت میکنیم برای بازدید مجدد از منطقه در اینجا حضور یابند و هر آنچه واقعیت است، نشر دهند.
هفته گذشته گزارشی درخصوص تخریبها و ساختوسازهایی که بهدست مسئولان سازمان محیطزیست در منطقه دریاچه گهر استان لرستان صورت گرفته، منتشر شد که در این گزارش فعالان محیطزیست و همچنین یکی از متولیان انجمن ایرانی همکاری با یونسکو اذعان داشتند بهدلیل ساختمانی که در 10 متری دریاچه احداث شده و همچنین بهدلیل انتقال دکل برق به منطقه، آسیبهای جدی به آن وارد شده است؛ بهطوریکه اگر بازرس سازمان یونسکو برای ثبت جهانی این اثر در منطقه حضور یابد، قطعاً آن را رد خواهد کرد و از لیست آثاری که دارای شرایط لازم برای ثبتشدن در فهرست آثار جهانی هستند، خارج خواهد شد. در پی انتشار این گزارش و در راستای اینکه صحبت مسئولان سازمان محیطزیست نیز در این خصوص منعکس شود، روابط عمومی سازمان محیطزیست پس از رد تمام انتقادات خبرنگاران را به بازدید از منطقه و انتشار واقعیات دعوت کرد.
سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار:27شهریور1398 ، کدخبر: 74675: www.sabzineh.org