شعارسال: امام خمینی(ره) بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برای تداوم نظام جمهوری اسلامی دستور تشکیل نهادهای را صادر کردند که بالغ بر ۱۷ نهاد بودند.
انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ با رهبری حضرت امام خمینی(ره) به پیروزی رسید و سلطنت ۲ هزار و ۵۰۰ ساله را برای همیشه خاتمه داد.
بعد از انقلاب اسلامی نهادهای زیادی برای خدمترسانی در حوزههای مختلف امنیتی، نظامی، انتظامی و اقتصادی تشکیل شدند که به نهادهای انقلاب مشهور هستند که به اختصار آن را ذیل معرفی کردیم.
۱-کمیته انقلاب اسلامی: این کمیته برآمده از درون کمیته استقبال حضرت امام خمینی(ره) در ۱۲ بهمن است که بعد در آستانه پیروزی انقلاب امام(ره) دستور تشکیل آن را صادر کرد. کمیته انقلاب نخستین نهادی بود که بعد از انقلاب تشکیل شد. کمیتهها مأموریت حفاظت و امنیت در کشور، مبارزه با مواد مخدر و قاچاق کالا، تأمین امنیت شهرها و روستاها، مقابله با گروههای منافق و تجزیهطلب و ضابط قوه قضائیه بود. این نهاد در سال ۷۰ با شهربانی، ژاندارمی اقدام و نیروی انتظامی تشکیل شد.
۲-سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: سپاه به دستور امام خمینی(ره) و پیشنهاد شهید بهشتی و شهید منتظری در اردیبهشت سال ۱۳۵۸ با ادغام برخی از گروههای مسلح انقلابی تشکیل شد. این نهاد بعد از مدیریت بسیاری از عملیاتهای هشت سال دفاع مقدس را برعهده داشت. سپاه در سال ۵۹ وارد قانون اساسی شد و وظیفه اصلی آن حفاظت از دستاوردهای انقلاب اسلامی بود. هماکنون سپاه دارای پنج نیروی نظامی است.
۳-بنیاد پانزده خرداد: یکی از نهادهای خدماتی و محرومیتزدایی است که در سال ۱۳۶۰ با فرمان امامخمینی(ره) برای رفع محرومیت و برطرف کردن مشکلات اقتصادی خانوادههای شهدا، جانبازان و ایثارگران انقلاب اسلامی تشکیل شد. در واقع این بنیاد، مکمل بنیاد شهید انقلاب اسلامی بود و وظایفی چون تولید و توزیع کالا بین قشرها ایثارگر جامعه را برعهده داشت.
۴-بنیاد شهید و امور ایثارگران: بنیادی که در سال ۱۳۵۸ برای ارائه خدمات به خانواده شهدا، جانبازان و ایثارگران هشت سال دفاع مقدس تشکیل شد. این سازمان تحت نظر رئیسجمهور قرار دارد. این نهاد هماکنون به هزاران نفر از خانواده شهدا، جانبازان خدمترسانی میکند.
۵-بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی: این نهاد در زمینههای مختلف اقتصادی و تجاری همچون؛ ارائه خدمات فرهنگی و آموزشی، چاپ و انتشارات، تولید و توزیع برق، خدمات جهانگردی، ترابری و کشتیرانی، خدمات بیمه، بانکداری و سرمایهگذاری، پیمانکاری عمومی و بازرگانی فعالیت میکند.بنیاد مستضعفان با هدف تجمیع اموال و داراییهای مصادره شده و برای تخصیص این داراییها به نیازمندان، تأسیس شد.
۶-جهاد سازندگی: نهادی انقلابی بود، که در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۵۸ به فرمان امام خمینی(ره) با هدف رسیدگی به مناطق محروم و دور افتاده در ایران تأسیس شد. این نهاد در تاریخ ۷ آذر ۱۳۶۲ به وزارت جهاد سازندگی ارتقاء پیدا کرد و به وزارتخانهای در دولت جمهوری اسلامی ایران تبدیل شد. در پی ادغام با وزارت کشاورزی، در دی ماه ۱۳۷۹ فعالیت خود را تحت عنوان وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد و هماکنون نیز یکی از وزارتخانههای دولت بهشمار میآید. کارهای بسیار زیادی توسط این نهاد در زمان هشت سال دفاع مقدس و سازندگی انجام شد.
۷-سازمان تبلیغات اسلامی: نهادی است که با دستور امام خمینی(ره) پس از انقلاب سال ۵۷ تشکیل شده و در حال حاضر زیر نظر رهبری جمهوری اسلامی قرار دارد. این سازمان، ابتدا در اول تیرماه سال ۱۳۶۰ بهعنوان نهادی مستقل، منسجم و وابسته به ولایت فقیه، تحت نام «نهاد شورای عالی تبلیغات اسلامی» با هدف پرداختن به امور تبلیغات ایجاد شد. سپس، این نهاد در ۱۴ فروردین ۱۳۶۸ به دستور امام خمینی، نام خود را به «سازمان تبلیغات اسلامی» تغییر داد.
۸-ستاد اجرایی فرمان امام: این نهاد وظیفه مدیریت اموالی که طبق اصل ۴۹ قانون اساسی و دیگر قوانین، در اختیار ولی فقیه است و در دو حوزه اصلی امور خیریه و بخش اقتصادی فعالیت میکند. شرکتهای وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام نیز در زمینههایی چون خدمات مالی و بانکداری، املاک و مستغلات، صنعت نفت، مخابرات و دامپروری فعال هستند. این نهاد در سال ۱۳۶۸ توسط امام خمینی(ره) تشکیل شد.
۹-شورای عالی انقلاب فرهنگی: یکی از نهادهای است که پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران با فرمان امام خمینی(ره) تشکیل شد. گسترش نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی و تزکیه محیطهای علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غربزدگی از جمله اهداف این شورا است. ابتدا ستاد انقلاب فرهنگی تشکیل شد که بعدها به شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییر نام داد.
۱۰-شورای نگهبان: این نهاد بعد از برگزاری اولین دوره انتخابات مجلس با دستور امام خمینی(ره) در سال ۱۳۵۹ تشکیل شد. وظیفه اصلی این شورا نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی، خبرگان رهبری و ریاستجمهوری و احراز و تأیید صلاحیت داوطلبان انتخابات و بررسی طرح و لوایح با شرع و قانون اساسی است.
۱۱-شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی: از نهادهای انقلابی است که به هماهنگی و انسجام فعالیتهای تبلیغی بین دستگاهها و مراکز تبلیغی نظام میپردازد. این نهاد در مرداد سال ۱۳۵۹ با موافقت امام خمینی(ره) تشکیل شد. ریاست این نهاد توسط رهبر جمهوری اسلامی تعیین میشود. این شورا طبق اساسنامهاش که به تصویب مجلس رسیده است «نهادی است عمومی و غیردولتی که مسئولیت برنامهریزی، هماهنگی، سیاستگذاری و نظارت و اجرای مراسم رسمی و مناسبات عمومی نظام جمهوری اسلامی را بر عهده دارد.
۱۲- بسیج: سازمان بسیج مستضعفین که در گذشته با نام نیروی مقاومت بسیج شناخته میشد، در ۵ آذر ۱۳۵۸ به فرمان امام خمینی(ره) تشکیل شد. پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ بهطور قانونی رسمیت پیدا کرد و به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعلق گرفت. در هشت سال دفاع مقدس، پروژههای محرومیتزدایی و کمک به محرومان بسیج نقش پررنگی داشته است.
۱۳-بنیاد مسکن انقلاب اسلامی: این نهاد در پی امام خمینی(ره) در ۲۱ فروردین ۱۳۵۸ و افتتاح حساب ۱۰۰ امام فعالیت خود را آغاز کرد. اساسنامه بنیاد در تاریخ هفدهم آذرماه سال ۱۳۶۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. مهمترین وظایف این سازمان عبارتند از ارائه طرحهای مورد نیاز برای ایجاد مسکن اقشار مستضعف، انجام پروژههای کارشناسی دربارهٔ زمینهای روستایی، کمک در جهت تأمین مصالح ساختمانی و غیره است.
۱۴- شورای انقلاب اسلامی: نهادی بود که امام خمینی(ره) برای مدیریت انقلاب مردمی در ایران در ۲۲ دیماه ۱۳۵۷ دستور تشکیل آن را دادند. شورای انقلاب در تیرماه ۱۳۵۹ منحل شد. تعدادی از اعضای شورا همچون مرتضی مطهری، محمدجواد باهنر، محمد بهشتی و ولیالله قرنی در ماههای آغازین پیروزی انقلاب بهشهادت رسیدند.
۱۵- مجلس خبرگان رهبری: مجلس خبرگان از نهادهاى ابتکارى در نظام سیاسى کشور است که براى اولین بار، با تدوین قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران در حقوق اساسى مطرح شده است. در تیرماه ۱۳۶۲ مجلس خبرگان رهبرى، آغاز به کار کرد. این مجلس متشکل از فقیههای «واجد شرایط» است که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مسئولیت تعیین و نظارت بر ولی فقیه (رهبر جمهوری اسلامی) را دارد. مدت هر دورهٔ این مجلس که اعضای آن به وسیلهٔ انتخابات و توسط رأی مستقیم و مخفی مردم انتخاب میگردند، هشت سال میباشد. مجلس خبرگان نیز در مادهٔ ۱ و ۲ آییننامهٔ داخلی این نهاد، تعداد خبرگان را ۸۶ نفر اعلام کرده است.
۱۶-دادگاه انقلاب اسلامی: دادگاه انقلاب اسلامی و دادسرای انقلاب اسلامی ازجمله نخستین نهادهای انقلابی بود که به فرمان امام خمینی (ره) به وجود آمد تا خائنان به ملت، فروشندگان استقلال ایران و آزادی مردم به بیگانه و مفسدان فی الارض به کیفر جنایات ارتکابی خود برسند. در ۵ اسفند سال ۱۳۵۷ حضرت امام خمینی طی حکمی حجه الاسلام خلخالی را به تشکیل دادگاه انقلاب اسلامی فراخواندند.
۱۷- سازمان نهضت سوادآموزی: در سال۱۳۵۸ فرمان حضرت امام خمینی رای تشکیل نهضت سوادآموزی صادر شد. در متن پیام حضرت امام ( ره ) دو هدف ارزشمند تبیین شده است: الف) کوتاه مدت: آموزش خواندن و نوشتن به افراد محروم از نعمت ارزشمند سواد. ب) بلند مدت: ارتقاء آگاهی و دانش بزرگسالان نوسواد در زمینه های مختلف و تبدیل فرهنگ وابسته کشور به فرهنگ مستقل و خودکفا. در سال ۱۳۹۰ با توجه به رشد نرخ باسوادی پیشنهاد انحلال این سازمان مطرح شد ولی در نهایت این سازمان به یکی از معاونتهای سازمان آموزش و پرورش تبدیل و واحدهای استانی آن در وزارت آموزش و پرورش ادغام شد.
شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا ،تاریخ انتشار: 18 بهمن 1398،کدخبر: 470433، www.ana.ir