شعارسال:  گرامیداشت استادفرزانه دکتر ” عبدالحسین زرین کوب “ادیب ، تاریخ نگار ، نویسنده ، محقق ، مترجم ، منتقد ادبی ، استاد برجسته ایران معاصر است .

تاریخ ٢٧ ماه اسفند سال ١٣٠١ در بروجرد چشم به جهان گشود . تاریخ وفات ٢۴ شهریور ماه سال ١٣٧٨ شمسی از دنیا رفت .

– قطعه هنرمندان بهشت زهرا -همسر خانم دکتر قمر اریان

به گزارش اختصاصی اقتصاد روز، آقای عبدالعظیم زرین کوب ، استاد دانشگاه در حوزه ادبیات فارسی ، تنها بازمانده نسل اول خاندان زرین کوب است . او وصی اثار و مقالات ، چاپ ونشر ، حفظ ونگهداری اثار بجامانده از استاد است . به نقل از عظیم زرین کوب:

استاد و سایر برادرها و خواهرها در دامان پر مهر مادری که با ادبیات شعرگونه فارسی اشنایی داشت و در پرتو پدری دانا و با فرهنگ ، متدین به ثمر رسیدند .

نسل بعد ، برادرزاده ها و خواهر زاده ها استاد زرین کوب را سرلوحه زندگی و سرمشق قراردادند . به بار نشسته است این درخت شکوفای ادبیات فارسی که چندتن از افراد محقق و پژوهشگر علوم هستند و همگی خود را مدیون راه و روش استاد میدانند .

تحصیلات ابتدایی در زادگاهش به پایان رساند . تحصیلات متوسطه را به تشریق پدر که فردی متدین بود ، اوقات فراغت را صرف فراگیری علوم دینی و حوزه نمود . ضمن تحصیل فقه و ادبیات عرب و شعرعربی هم علاقمند شد . تا پایان سال پنجم متوسطه در رشته علمی تحصیل کرد . در این میان مطالعه تاریخ ، فلسفه ، ادیان ، ادبیات فارسی ، زبان خارجه … افزوده شد . استاد زرین کوب برای ادامه تحصیلات سال ششم متوسطه به تهران امد. رشته ادبی را در سال ١٣١٩ برگزید .مقام دوم را دراین رشته کسب نمود . بازگشایی دانشگاه در سال ١٣٢٠ در امتحانات ورودی دانشکده حقوق شرکت نمود ، کسب رتبه اول در این رشته ثمره تلاش و علاقه او به تحصیل علم و فرهنگ است . اما به اصرار پدر به زادگاهش نزد خانواده بازگشت و در انجا به تدریس و تعلم پرداخت.

استاد علی اکبر دهخدا که لغت نامه فاخر ادب فارسی گنجینه ماندگار حیات او میباشد ، ریاست دانشکده حقوق دانشگاه تهران را بر عهده داشت ، از اینکه چنین دانشجوی فاضلی را از دست داده است اظهار تاسف کرده بود .
استاد زرین کوب در زادگاهش ، در خرم اباد و بعد در بروجرد به کار معلمی پرداخت . کاری که به تدریج علاقه جدی به ان پیدا کرد .

در دوران معلمی تاریخ ، جغرافیا ، ادبیات فارسی ، ادبیات عرب ، فلسفه ، زبان خارجی ، و حتی ریاضی و فیزیک ،علم الهیات را تدریس کرده است .

پشتکار در مطالعه و اموزش ان و خلاقیت و پژوهش در تعلیم از کارهای بنیادی این استاد فرزانه است .

[۳/۱۶, ۱۳:۴۹] دکترعطا: سفرهای بیشمار استاد در راه مطالعه و پژوهش ، اثار مکتوب و کتابهای فاخر استاد ، مقاله های بیشمار استاد در حوزه تاریخ ، ادبیات ، تصوف ، فلسفه همه نشان از روح والای این استاد فرزانه است . وفاداری و میهن پرستی استاد در تمام مراحل زندگی که ایران را خانه پدری خود میداند و تمام تلاش حیات خود را برای این مرز و بوم ادا میکند ، قابل تقدیر و ستایش است .

[۳/۱۶, ۱۳:۴۹] دکترعطا: عشق و علاقه استاد به دانشگاه او را مجددا به تهران روانه کرد . در سال ١٣٢۴ در امتحان ورودی دانشکده علوم معقول و منقول دانشکده ادبیات دانشگاه تهران رتبه اول را کسب کرد . او دانشجوی رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران شد . در سال ١٣٢٧ با رتبه اول دانشگاه فارغ التحصیل شد . رساله دکتری خود را با عنوان :

” نقد الشعر تاریخ و اصول ان ”زیر نظر استاد دکتر بدیع الزمان فروزانفر با موفقیت دفاع کرد .

پس از اخذ درجه دکتری از سوی استاد فروزانفر به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران دعوت به کار شد .

در سال ١٣٣۵ رتبه دانشیاری کارنامه خود را در دانشگاه تهران احراز نمود .

استاد زرین کوب به تدریس تاریخ ادبیات ایران ، تاریخ اسلام ، تاریخ ادیان ، تاریخ کلام و مجادلات فرق ، تاریخ مصوف اسلام ، تاریخ علوم پرداخت .

در سال ١٣٣٠ در کنار فظلای عصر همچون عباس اقبال اشتیانی ، سعید نفیسی ، دکتر معین ، پرویز فاضل خانلری ، غلامحسین صدیقی و عباس زریاب … برای مشارکت در طرح ترجمه مقالات دایره المعارف اسلامی به هلند دعوت شد .

نزد حاج شبخ ابوالحسن شعرانی با مباحث فقه و فلسفه اشنایی بیشتر پیدا کرد .

در همان روزگار با فلسفه های عناصر غربی نیز اشنا شد .

در باب تصوف علاقمند گردید . اثار بجا مانده او در عرفان مولوی و تصوف یکی از منابع مرجع شناسی در علم تصوف و عرفان است .

اشنایی او با زبان عربی ، انگلیسی و فرانسوی و علاقه وافر او به مطالعه ، اثار ترجمه کتابهایی از این زبان ها به زبان فارسی است . در سالهای جنگ جهانی دوم و بعد از ان علاقه او به زبان روش هایی نوین در باب اموزش زبان ایجاد کرد . وجود مستشاران ایتالیایی و المانی در زمان جنک جهانی در ایران و برقراری ارتباطات فرهنگی در تبادل کتابهای خارجی و ترجمه این کتاب ها توسط استاد از اثار ماندگار بشمار می ایند .

[۳/۱۶, ۱۳:۴۹] دکترعطا: استاد عبدالحسین زرین کوب اثار مکتوب ادبی و تاریخی ارزنده ای از خود به یادگار گذاشته اند . نویسنده و مترجم برجسته ایران است . به دلیل بیان ادبی و حماسی تاریخ ، مرجع عمده در مطالعات تصوف و مولوی شناسی شناخته شده است . اثار پر فروش استاد در میان ایرانیان ، بعد از چندین بار تجدید چاپ نشان از اهمیت و زنده بودن اثار دارد .

عظیم زرین کوب در مصاحبه ای عنوان نمود که مقاله های بسباری از این پژوهشگر تاریخ چاپ نشده است . بعد از وفات استاد در سن ٧٧ سالگی ، بیش از ۶۵٠٠ جلد کتاب کتابخانه شخصی استاد به همراه این مقالات چاپ نشده به مرکز دایره المعارف اسلامی سپرده شده است . استاد چهار دهه فعالیت در دانشگاه تهران و بعد از انقلاب با این مرکز همکاری داشته است . این مرکز در مورد انتشار مقالات تصمیم میگیرد .

عظیم زرین کوب برادر استاد همچنین از سرنوشت نامعلوم بعضی از اثار استاد که یا گم شده اند و یا توسط افراد ناشناس به سرقت رفته اند اطلاع داد. از جمله این اثار ادبیات فرانسه در دوران کلاسیک ترجمه ان از مجموعه چون دانم در سال ١٣٢٩ به پایان رسیده است و نسخه خطی ترجمه استاد دست ناشر گم شده است .
عنوان شده است استاد برای درمان جراحی قلب به امریکا سفر کرده بودند و دفتر کار او در دانشگاه تهران توسط چند نفر ناشناس مورد سرقت قرار میگیرد و تعدادی از اثار با وجود پیگیری های چهل سال عظیم زرین کوب مفقود گردیده است .

انسان الهی ، درباره زندگی و شخصیت علی بن ابی طالب علیه السلام است ، پایان تحریر ١٣۵٧
اسلام در نقش و فرهنگ و سیاست درباره زندگی سیدجمال الدین اسدآبادی ، پایان تحریر ١٣۵۶
از جمله اثار مفقودشده هستند .

عنایت مجیدی ویراستاری است که جا دارد از او تقدیر شود . در کتاب شناسی زرین کوب نسخه خطی منحصر به فرد ” دنباله جستجو ” زیر نظر دکتر احسان نراقی به استاد باز میگرداند .

عبدالحسین زرین کوب استاد فرزانه تاریخ و ادبیات اثاری ارزنده از خود به یادگار گذاشت .

” پله پله تا ملاقات خدا ”
” دو قرن سکوت ” “سرنی ”
” در کوچه رندان ” بحر در کوزه ”
” با کاروان حله ” ” شعر بی نقاب”
” از نی نامه ” برگزیده مثنوی
” شعر بی دروغ – شعر بی نقاب ”
” شعله طور ” زندگی حلاج
” نقد الهی ” ” نقش بر آب ”
” فرار از مدرسه ”

سیری در شعر فارسی – فتح عرب در ایران به زبان انگلیسی در تاریخ ایران کمریج – پیرگنجه در جستجوی ناکجا اباد – روزگاران ایران – در قلمرو وجدان – بنیاد شعر فارسی – ادبیات فرانسه در قرون وسطی – ادبیات فرانسه در
دوره رنسانس – شرح قصیده ترسائید خاقانی – فن شعر ارسطو - فرمان روایی ایرانیان بر یمن- مصاحبه با تاریخ … و بسباری از اثار در دسترس علاقمندان و پژوهشگران حوزه تاریخ و ادبیات میباشد .

نام استاد عبدالحسین زرین کوب
گرامی ، روحش قرین رحمت الهی
اندیشه شکوفا و قلم توانمند او سبز بماند بر این روزگار
کزارش:منظر پورثانی / کارشناس ارشد علوم ارتباطلات اجتماعی / دکترا مدیریت گردشگری
 

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از سایت خبری اقتصاد روز    ،تاریخ انتشار:  27  اسفند 1398،کدخبر:     ،www.eghtesaderooz.com