شعار سال: تجارت ایران همچنان ظرفیت‌های بکر و دست نخورده‌ای دارد که کارشناسان امرِ تجارت یکی از این ظرفیت‌های مغفول مانده را عدم وجود تعداد قابل قبول '' رایزن بازرگانی'' می‌دانند.
رایزنانی که در گزارش قبل به نبود سیاست‌های مناسب از جانب وزارت امور خارجه به آن پرداختیم و حال به روند بی توجهی سازمان توسعه تجارت به عنوان متولی امر خواهیم پرداخت.
بی توجهی که همواره با شعار‌های متعدد این نهاد تداعی می‌شود و روز از نو روزی از نو همچنان ادامه پیدا می‌کند. دخالت‌های سیاسی بر امر تجارت همان گلایه است که اعضای اتاق بازرگانی بشدت با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. برای روشن شدن این موضوع سراغ یکی از فعالان بخش خصوصی و عوض اتاق بازرگانی رفتیم.

نظام اقتصادی در حاشیه تصمیمات سیاسی
یحیی آل اسحاق رئیس اتاق مشرک ایران و عراق با اشاره به ضعف دیپلماسی اقتصادی در ایران بیان می‌کند: نظام اقتصادی کشور نیازمند یک سیاست دائمی و رایزنان بازرگانی است.
وی افزود: اینطور که در تجارت ایران مشهود است نظام اقتصادی در مبادلات ما در حاشیه تصمیمات سیاسی جای گرفته است، موضوعی که مجلس برای رفع آن پیشنهاد تشکیل وزارت جداگانه داده است.

جهش تولید بدون صادرات مفهوم نمی‌یابد
در ادامه بررسی‌های فقدان متخصصان اقتصادی و کارشناسان بازرگانی توسط حمید حسینی نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق بیان در پاسخ با باشگاه خبرنگاران جوان ابراز می‌کند: جهش تولید بدون صادرات هدفمند شدنی نیست. زمانی که ترکیه در بازار‌های عراق ۱۱ رایزن بازرگانی دارد ما تنها یک رایزن داریم نباید تصورمان این باشد که ما موفقیم.
نکته دیگری که اعضای اتاق بازرگانی بسیار به آن تاکید دارند جداسازی فعالیت رایزن‌های بازرگانی از بدنه دولت است، بدنه‌ای که منجر می‌شود این فعال حوزه تجارت، در معذوریت‌های دیپلماتیک و دولتی قرار گرفته و احساس مسئولیت خود نسبت به تاجر را از دست بدهد و تتن‌ها در قبال مدیر بالادستی پاسخگو باشد.

رایزن در بدنه دولت نمی‌تواند کمک تاجر باشد
عادل طاهرخانی عضو اتاق بازرگانی در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: در خصوص رایزن‌های اقتصادی باید به فرآیند انتخابشان توجه ویژه شود سازمان توسعه تجارت که متولی انتخاب رایزن‌های بازرگانی است نگاهی دولتی به این بخش دارد چرا که شرط‌های عجیب برای انتخاب رایزن بازرگانی گذاشته است.
وی ادامه داد: یکی از شروط انتخاب رایزن بازرگانی این است که باید حتماً کارمند رسمی دولت باشد و شرط دیگر فعالیت طولانی مدت این فرد در پست‌های مدیریتی اقتصادی است موضوعی که باعث می‌شود فردی که انتخاب شده است نگاه دولتی داشته باشد و منتظر دستورات مسئولین دولتی باشد.
طاهرخانی اظهار کرد: یکی از معایب این اتفاق این است که فرد انتخاب شده به عنوان رایزن بازرگانی کمتر نگاهی به آینده دارد و بیشتر توجهش به اجرای دستورات و نقشه راهی که از طرف مسئولین دولتی برایش تعیین کرده اند است. این موضوع باعث می‌شود که این افراد نگاهی که بخش خصوصی دارد را نداشته باشند و تفکری برای بازارسازی برای تولیدکنندگان نیز نداشته باشند چرا که نگاهشان نگاه دولتی است.
این عضو اتاق بازرگانی گفت: این قواعد و قوانین باعث می‌شود که دولت به جای نظارت اقتصادی تصدی‌گری اقتصادی داشته باشد و به همین علت است که فردی که از طرف دولت انتخاب می‌شود برای رایزن بازرگانی نگاهش بازدارنده است نه یک نگاه توسعه پذیر.
وی افزود: سازمان توسعه تجارت در یک دیوانسالاری اداری است و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد بیشتر در جهت پاسخگویی به بالادستی هایش است تا توسعه اقتصادی و هر تغییری که در وزارت صنعت انجام می‌شود باعث می‌شود این سازمان هم دستخوش تغییرات مدیریتی شود که باعث می‌شود راندمان کاری پایین بیاید.
طاهرخانی ادامه داد: برای حل این موضوع سازمان توسعه تجارت باید زیر مجموعه ریاست جمهوری قرار بگیرد و از وزارت صمت جدا شود چرا که با تغییر مدیریتی در وزارت صمت این سازمان نیز دچار تلاطم می‌شود.
عضو اتاق بازرگانی اظهار کرد: به نقش اتاق‌های بازرگانی هم در این مدت توجه زیادی نشده است طبق قانونی که برای اتاق بازرگانی تعیین شده این اتاق وظیفه دارد در کشور‌های مختلف بازارسازی کند و جریان تجارت را در کشور‌های دیگر تسهیل کند، ولی در حال حاضر این اتفاق نمی‌افتد اتاق‌های بازرگانی صرفاً یک اتاق مشترک با کشور‌های دیگر تاسیس می‌کنند که در روند اجرایی موثر نبوده است.
طاهرخانی در پایان گفت: راهکار دیگر سازمان توسعه تجارت این است که از مدیران بخش میانی بخش خصوصی استفاده کند مانند مدیران میانی اتاق‌های بازرگانی و یا مدیران و هلدینگ‌های اقتصادی که در کشور فعالیت می‌کنند موضوعی که باعث می‌شود این مدیران هدف‌های کشور را در بازار‌های مختلف دنبال کنند.
نگاهی به تجارت با کشور‌های همسایه می‌اندازیم، بررسی که نشان داد بیش از آنچه که فکر می‌کنیم ظرفیت صادراتی به کشور‌ها جای خالی دارد. عراق که تقریبا دومین مقصد تجاری ماست هم اکنون ۱۳ میلیارد دلار صادرات را شامل می‌شود در حالی امکان صادرات ۲۰ میلیارد دلار اقلام مختلف به آن دیده شده است.
کشوری مثل افغانستان ظرفیت تجارت ۴ تا ۵ میلیارد دلاری را شامل می‌شود، اما به گفته مرتضی بانک دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری در افغانستان هنوز کاری صورت نگرفته است.
بانک می‌گوید: نقش ایرانی می‌تواند در تجارت با افغانستان برجسته باشد. تولیدانی در دست ایران است که می‌تواند بازار افغانستان را تصاحب کند، اما هنوز آن طور که باید کار انجام نشده است.
با گذر از تمام این ایرادات وارد شده به سیستم توسعه تجارت کشور سراغ مسئولی رفتیم که دلیل این کمبود و ضعف را توضیح دهد.

۶ رایزن تا پایان شهریور به کشور‌های هدف اعزام می‌شوند!
حمیدزادبوم رئیس سازمان توسعه و تجارت در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرزی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: انتخاب افراد به عنوان رایزن بازرگانی دارای شرایط ویژه‌ای از جمله کارمند رسمی دولت، تسلط به زبان خارجه و... است.
وی افزود: سال گذشته ۲۳۷ متقاضی برای این امر اقدام کردند، اما پس از پشت سر گذاشتن گزینش‌ها و مصاحبه‌ها در پایان ۵ نفر به عنوان رایزن بازرگانی انتخاب شدند که هم اکنون فعالیت دارند.
رئیس سازمان توسعه تجارت با ذکر این مطلب که ارسال رایزن بازرگانی ایرانی با کندی سرعت همراه است، بیان کرد: رایزن‌های بازرگانی ایرانی در کشور‌های عراق و افغانستان هم اکنون در این کشور‌ها فعال هستند و تا پایان تابستان امسال به ۶ کشور رایزن بازرگانی ارسال خواهیم کرد.
زادبوم ادامه داد: روسیه، ارمنستان، آذربایجان، هند، چین و پاکستان کشور‌هایی هستند که تا پایان تابستان امسال رایزنان بازرگانی ایرانی به آن‌ها ارسال می‌شوند.
به گفته او؛ امسال بیشتر تمرکز سازمان توسعه تجارت بر روی کشور‌های همسایه، هند و چین است و از ظرفیت بازار‌های این کشور‌ها استفاده خواهیم کرد.
رئیس سازمان توسعه تجارت مطرح کرد: تمام رایزنان بازرگانی سابق ایرانی هم اکنون در دفاتر خود حضور دارند و تجار جهت کسب اطلاعات از کشور‌های هدف می‌توانند به این رایزنان مراجعه کنند.
هرچند تنها ۶ روز تا پایان شهریور باقی نمانده و سازمان توسعه تجارت هنوز این تعداد رایزن را معرفی نکرده است، اما هنوز هم راه برای افزایش تجارت با کشور‌های همسایه بسته نشده و راهکار‌های عملیاتی زیادی می‌تواند راهگشای تجارت ایران باشند. راهکار‌هایی که مقام معظم رهبری هم از آن نام برده و بار‌ها تاکید کردند که " کالا تولید و صادر کنید".
باید منتظرماند و دید سازمان توسعه تجارت در این ۶ روز باقی مانده تا پایان شهریور رایزنان بازرگانی را معرفی خواهد کرد؟

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار ۲۵ شهریور ۹۹، کد خبر: ۷۴۹۲۵۶۳، www.yjc.ir