شعار سال: خصوصی سازی چیست؟ چرا دولت‌ها خصوصی سازی می‌کنند؟ این فرآیند چه مزایا و معایبی دارد؟ آیا تجربه خصوصی سازی در کشور‌ها منجر به رشد اقتصادی شده است؟ انواع خصوصی سازی چگونه است؟ در این متن ما قصد داریم که علاوه بر توضیح پیرامون خصوصی سازی و پاسخ به این سوالات تجربه خصوصی سازی در کشور جمهوری فدراتیو روسیه را شرح دهیم.

ابتدای امر در تعریف خصوصی سازی می‌توان اینگونه بیان کرد که به مجموعه اقدامات ناظر بر افزایش دامنه بخش خصوصی با اتخاذ فنون و تکنیک‌های متداول در بخش، توسط بخش دولتی اطلاق می‌شود که در نهایت به افزایش کارایی بخش دولتی می‌انجامد.
خصوصی سازی نظریه‌ای است که در دهه ۷۰ میلادی به دلیل کاهش کارایی بخش دولتی در اقتصاد و مشکلات آن مطرح شد تا بتوان با کمتر کردن دخالت دولت بر سرمایه گذاری در اقتصاد و سپردن بخش‌های اقتصادی ناکارآمد دولتی به بخش‌های خصوصی برای کم شدن هزینه دولت و افزایش کارآمدی کارخونه موجبات رشد و ثبات اقتصادی پدید بیاید. از جمله موارد ناکارآمدی دولت می‌توان به این موارد اشاره کرد:

۱- انحصارگرایی دولت در صنعت: دولت خود وارد صنعتی می‌شود تا از انحصارگرایی در آن جلوگیری کند، اما بعضی اوقات دولت خود انحصارگر می‌شود و انحصار دولت چه بسا بسیار مخرب‌تر از انحصار بخش خصوصی است.
۲- وجود بوروکراسی: وجود کاغذبازی‌های دولتی باعث جلوگیری از انعطاف پذیری مدیریت در صنایع می‌شود که به دلیل تغییرات هر روزه بازار، راه را بر خلاقیت و نوآوری می‌بندد و از مطابقت کامل کارخانه با بازار جلوگیری می‌شود.
۳- دخالت‌های سیاسی: این دخالت‌ها مسبب استفاده از سیاستگذاری در صنایع به نفع منافع و اهداف سیاسی است و از بروز مدیریت صحیح و مناسب جلوگیری می‌شود.

البته این دلایل بدین معنا نیست که نقش دولت در اقتصاد به طور کل حذف شود. در بخش‌هایی از اقتصاد به دلایل مختلف همچون هزینه بسیار بالا ویا تعدیل فقر و. دولت باید حضور داشته باشد. در ادامه در حدود سال‌های ۱۹۷۰ میلادی در پی کسری بودجه دولتی و افزایش هزینه‌های دولت در بخش عمومی، شرایط باعث گسترش نظریات خصوصی سازی شد که در کوتاه مدت، راهبردی جهت افزایش مقدار نقدینگی دولت و سرمایه گذاری بیشتر می‌شد و در درازمدت به ثبات اقتصادی بوسیله گسترش فعالیت‌های اقتصادی می‌انجامید. در کل می‌توان خصوصی کردن را یک واکنشی صحیح و اجتناب ناپذیر به عدم کارآیی مورد انتظار از بخش عمومی دانست و سپردن اقتصاد به دست نامرئی و انگیزه‌های سودزایی و نیرو‌های رقابتی در بازار تا باعث افزایش رشد و ثبات اقتصادی شود.

در پی این ماجرا حدود ۴۰٪ صنعت روسیه به ۲۲ واحد از گروه‌های تجاری که تحت کنترل الیگارش‌ها بود تعلق پیدا کرد. در طی مرحله اول دارایی‌های برخی شرکت‌ها بین مدیران داخلی و کارمندان تقسیم شد که مدیران سهام کارمندان را از دست آن‌ها خارج کردند و عملا خصوصی سازی مدیریتی بوجود آمد که باعث سلطه مدیران در شرکت‌ها شد. مرحله دوم نیز باعث شد گروه کوچکی از روس‌ها مالکیت عمده‌ای از بخش عمومی را در اختیار گرفتند و قدرت و ثروت بسیار زیادی را فقط بواسطه پول و ارتباطاتی با نومانکلاتو (طبقه حاکم بر شوروی که دارای امتیازات خاص و قدرت زیادی بودند) بدست آوردند. این امور باعث شد که دید مردم روسیه نسبت به اصل خصوصی سازی بد باشد و آن را عامل تورم و مشکلات اقتصادی بدانند نه نحوه و اجرای آن!

شعار سال،  با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار 25     شهریور    99، کد خبر:   875977، www.snn.ir