آشنایی باقدیمی‌ترین پل‌ها وبند‌های ایران

در ایران به جهت کمبود آب، شرایط اقلیمی خاص و شدت نیاز‌های روزمره، دستیابی به آب بعنوان ماده‌ای حیاتی، بشکل مستمر مورد تاکید قرار داشته و در کنار توسعه قنوات، ساخت سدها، بند‌ها، آبگیر‌ها و سازه‌هایی همانند مورد توجه بوده است. سازه هائی که برخی از آن‌ها تا به امروز باقی اند. بعنوان نمونه می‌توان به بند بهمن و بند داریوش از دوره هخامنشیان، بند میزان، بند دزفول و پل بند لشکر دوره ساسانیان، بند امیر دوره آل بویه، سد کبار دوره ایلخانیان و. اشاره کرد.

شعار سال:
بند بهمن کوار قدیمی‌ترین سد ساخته شده در ایران است که هم اکنون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بند در ۱۰ کیلومتری شهر کوار و در مسیر جاده شیراز به فیروزآباد و بر روی رودخانه قره آقاج ساخته شده و تمام دشت وسیع کوار را سیراب نموده و آب مورد نیاز بیش از بیست روستای اطراف را نیز تامین می‌کند.

آشنایی باقدیمی‌ترین پل‌ها وبند‌های ایران

سد- پل باستانی داریوش که در ۸۰۰ متری جنوب روستای درودزن مرودشت واقع شده است و به نام «سنگ دختر» نیز نامیده می‌شود، در ایران منحصر به فرد است. سازه‌های باقیمانده از سد داریوش کبیر، در زمان احداث سد فعلی درودزن، از محل اصلی به ۳ کیلومتر دورتر منتقل شد تا به‌واسطه آبگیری سد درودزن، آسیبی به آن وارد نشود. از این سد- پل تنها دو چشمه و نیمی از ستون باقی مانده است.

بند میزان سدی در شوشتر و مربوط به دوره ساسانیان (شاپور اول) بوده که تا امروز پابرجاست. این سد، آب کارون را به نسبت‌های ۲ و ۴ بین رود‌های گرگر و شطیط تقسیم می‌کند. رود گرگر را دودانگه یا مسرقان نیز گویند و رود شطیط را چهاردانگه هم خوانند.

پل-بند دزفول بر وری رودخانه دز با ۱۴ دهانه و با استفاده از سنگ ساروج و آهک و با بهره گیری از توان ۷۰ هزار اسیر رومی، احداث شد و در حال حاضر از زیر آن برای عبور آب رودخانه و از بالای آن برای تردد تجهیزات انسانی و شهروندان استفاده می‌شد. این بنا در دوران صفویه بر روی ساختمان قبلی بازسازی شده و در حال حاضر متشکل از بافت معماری متعلق به سه دوره تاریخی بوده و بخش‌هایی از پایه‌های پل مربوط به دوره ساسانی و بخش طاقدیسی پل مربوط به دوره صفویه و از نمونه‌های طاق‌های دوره اسلامی و سرانجام بخش عرشه پل که از مصالح جدیدی هم، چون سیمان و فلز ساخته شده است مربوط به دوره پهلوی اول است. این پل یک اثر منحصر به فرد تاریخی است که تاکنون توانسته تا این زمان دوام بیاورد.

پل بند لشکر یک بنا از مجموعه نظام آبی تاریخی شوشتر محسوب شده و دروازه لشکر، یکی از دروازه‌های ششگانه تاریخی شوشتر در کنار این پل بند بوده و هنوز آثاری از حصار شوشتر را در کنار این پل بند می‌توان دید. پیشینه ساخت این پل همانند دیگر بنا‌های آبی تاریخی شوشتر، به دورهٔ ساسانیان بازمی‌گردد و آبی که از زیر آن عبور می‌کند، نهر رقط نام دارد.

بند امیر که به پل – بند امیر شهره می‌باشد، یکی از آثار تاریخی شهر شیراز محسوب شده که بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت دارد. این بند تاریخی که بر روی رودخانه خروشان کر احداث گردیده، در نزدیکی روستای تاریخی بند امیر و در ۶۰ کیلومتری شهر شیراز قرار گرفته است. این پل- بند تاریخی دارای ۷۵ متر طول و نه متر ارتفاع بوده و از آثار تاریخی به جا مانده از زمان آل بویه است.

سد کبار به عنوان قدیمی‌ترین سد قوسی دنیا که هنوز هم پا برجا می‌باشد، قدمتی ۷۰۰ ساله داشته و در ۲۴ کیلومتری قم در نزدیکی زنبورک از توابع جنت‌آباد (قم) بر روی رودخانه کبار قرار دارد. این سد با ارتفاع ۲۶ متر و طول ۵۵ متر از سنگ لاشه سخت بنا گردیده‌است.