شعار سال: خیلی‌ها می‌گویند امسال سال متفاوتی برای بورس ایران بوده است. یکی از ملاک‌های این افراد که معتقدند تغییر و تحولاتی جدی در بورس ایران رخ داده که در آینده این حوزه تاثیرگذار است، عرضه‌های اولیه است. شاید شما هم در جمع‌های مختلف، گروه‌های تلگرام یا شبکه‌های اجتماعی اخبار عرضه‌های اولیه را شنیده باشید. عرضه‌هایی که پشت سر هم در صف قرار می‌گرفتند تا در بورس عرضه شود. در چنین وضعیتی که تعداد عرضه‌های اولیه زیاد است، یکی از سوال‌های همیشگی این است که کدام عرضه اولیه بیشترین یا کمترین میزان خریدار را داشته است؟ در این ستون سراغ سه سهامی رفته‌ایم که در زمان عرضه کمترین خریدار را داشته‌اند و سعی کرده‌ایم چرایی این موضوع را بررسی کنیم.

صبا تامین
این عرضه اولیه از نخستین عرضه‌های اولیه امسال بود که چهارشنبه بیستم فروردین ماه در فرابورس ایران با شرایطی که به هر کد معاملاتی ۸۱۲ سهم تعلق می‌گرفت عرضه شد. با این حساب یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر برای خرید این عرضه اولیه پول پرداخت کرده بودند. عرضه صبا تامین در بورس، چند روزی بعد از صحبت‌های حسن روحانی، رئیس دولت دوازدهم درباره بورس و حمایت از آن بود. او در اولین جلسه هیات دولت در سال ۹۹ گفته بود که «برای حرکت تولید باید این نوع سهام در بورس و فرابورس عرضه شود تا شاهد یک تحول در کشور بزرگ باشیم.» البته این نکته را هم باید در نظر داشته باشیم که این عرضه اولیه با شیوع گسترده ویروس کرونا در کشور همزمان شده بود. روز‌هایی که مدام درباره این ویروس صحبت می‌شد و همه جا تقریبا خلوت بود. برای همین یکی از دلایل اینکه این عرضه اولیه خریدار کمی داشته، می‌تواند همین موضوع باشد چرا که خیلی از افراد تا قبل از تشویق و حمایت‌های دولت از بورس و تبلیغ صداوسیما و سایر رسانه‌های دولتی مبنی بر حضور مردم در بورس، کد بورسی نداشتند و خیلی‌ها هم حاضر نبودند در شرایطی که مدام از ویروس کرونا صحبت می‌شد، به دفاتر پیشخوان بروند و مراحل ثبت‌نام و احراز هویت را انجام بدهند. در نهایت یکی از نکاتی که درباره این سهم باید بدانید این است که میانگین تعداد خریداران از زمان عرضه تا زمان تنظیم این گزارش ۳۰هزار و ۶۹۰ و میانگین تعداد فروشندگان ۲۱هزار و ۹۴۰ نفر بوده است.

شستا
پنج ماه پیش روبه‌روی دفاتر پیشخوان دولت صف آدم‌هایی را می‌دیدید که در نوبت ایستاده بودند تا مراحل دریافت کد بورسی را انجام دهند. همه جا صحبت از بورس بود. همه تلاش می‌کردند صف را دور بزنند و خیلی زودتر کد بورسی خود را دریافت کنند. همه شنیده بودند که قرار است شستا در بورس عرضه شود و این نقطه‌ای بود که افراد زیادی برای دریافت کد بورسی اقدام کردند تا بتوانند چهارشنبه ۲۷ فروردین ماه، بخشی از هشت میلیارد سهم معادل ۱۰ درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی را خریداری کنند. براساس اطلاعیه آن زمان سازمان بورس، به هر کد حداکثر ۱۰ هزار سهم در دامنه قیمتی ۸هزار و ۵۰۰ تا ۸هزار و ۶۰۰ ریال تعلق می‌گرفت و با این حساب دو میلیون و ۱۰۰ هزار کد در این عرضه اولیه شرکت داشتند. همان روز عرضه شستا، رئیس‌جمهور در جلسه هیات دولت درباره عرضه شستا در بورس بیان کرد که عرضه سهام شستا به عنوان بزرگ‌ترین عرضه سهام در بورس نشان‌دهنده حرکت در مسیر قول دولت به مردم است که تداوم این روند می‌تواند نقش مهمی در مبارزه با فساد و شفاف‌سازی در کشور داشته باشد. روحانی حتی اعلام کرد که در تاریخ بورس شاید برای اولین بار است که چنین عرضه بزرگی صورت می‌گیرد و گفت: کل شرکت‌های شستا که حدود ۱۸۰ بنگاه و شرکت بزرگ است، همه با هم عرضه می‌شوند که مدل جدیدی است که امروز شروع می‌شود.
اما شستا دومین عرضه اولیه‌ای است که جایگاه خریداران آن کم است. علت آن هم این است که در زمان عرضه اولیه آن افراد کمی کد بورسی داشتند و هرچند ثبت‌نام کرده بودند، اما مراحل احراز هویت سجام و کارگزاری بیشتر از ۱۰ روز به علت شلوغی طول می‌کشید و به همین دلیل از خرید جا ماندند. با این شرایط تعداد فروشندگان شستا از زمان عرضه تا لحظه تنظیم این گزارش ۲۴هزار و ۴۴۹ نفر و تعداد خریداران هم ۵۰هزار و ۶۹ نفر است. شستا همچنان جزو سهام پرطرفدار بورس است که در پرتفو‌های زیادی جا خوش کرده است و کمتر کسی راضی می‌شود به خاطر سودش از آن دل بکند.

غگیلا
سوم اردیبهشت‌ماه بود که حسن روحانی در جلسه هیات دولت اعلام کرد در هفته‌های آینده خبر‌های خوبی از بورس و بازار سرمایه به مردم خواهد رسید و بازار بورس یکی از راه‌های حرکت اقتصادی ماست. یک هفته بعد، روزی بود که سومین عرضه اولیه سال ۹۹ به نام شرکت شیر پاستوریزه پگاه گیلان رقم خورد. عرضه‌ای که به هر متقاضی معادل ۱۵ سهم در سقف قیمتی ۱۲هزار و ۵۰۷ ریال تعلق گرفت و ارزش این سهام با احتساب کارمزد آن حدود ۱۹ هزار تومان بود. این عرضه اولیه جزو عرضه‌های اولیه امسال بود که تا اردیبهشت ماه رکورد مشارکت در عرضه اولیه را شکست و ۲ میلیون و ۳۵۷ هزار و ۳۶۲ نفر این سهم را خریداری کردند. اگر حمایت‌ها و تشویق‌های رئیس‌جمهور برای حضور مردم در بورس را که در آن زمان رکوردشکن شده بود، کنار بگذاریم، یکی از علت‌های این افزایش خرید، احراز هویت سامانه سجام و دسترسی کاربران به پنل معاملاتی کارگزاری خود بود. حالا خیلی‌ها که برای خرید شستا مراحل احراز هویت را انجام داده، اما موفق به خرید نشده بودند، موفق به دریافت کد بورسی شده و با غگیلا شروع به خرید عرضه‌های اولیه کردند و به مرور و با اعتماد مردم به صحبت‌های دولتی‌ها، روند خرید عرضه‌های اولیه روندی صعودی به خود گرفت. برای مثال در همان روز دهم اردیبهشت ماه شاخص بورس بیش از ۳۲ هزار واحد رشد کرد و به ۸۷۸ هزار و ۱۲۲ واحد رسید تا فصل جدیدی در این بازار رقم بخورد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار: ۲۸ شهریور ۱۳۹۹، کد خبر: ۳۶۹۲۶۰۵، donya-e-eqtesad.com