شعار سال: پایان تحریم تسلیحاتی سیزده ساله در روز ۲۷ مهر پیروزی سیاسی مهمی برای جمهوری اسلامی ایران است که درهم شکسته‌شدن رژیم تحریمی کاخ سفید و بی‌اعتباری فشار حداکثری «دونالد ترامپ» را به جهانیان ثابت می‌کند.

هیاهویی که «دونالد ترامپ» در چند ماه اخیر علیه ایران به راه انداخت با این هدف صورت گرفت تا کاخ سفید در هر صورت مانع رفع تحریم تسلیحاتی ایران در پنجمین سال امضای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ شود. پایان تحریم‌های ایران بزودی دیگر اجرایی می‌شود و جمهوری اسلامی ایران بر عزم جدی خود برای پایان دادن به محدودیت‌ها در حوزه تسلیحات متعارف تاکید می‌کند.

قرار است تحریم‌های تسلیحاتی ایران پس از ۱۳ سال از ۱۸ اکتبر (۲۷ مهر) رفع شود. باید اعتراف کرد برقراری این تحریم‌ها از یک جنبه به نفع ایران تمام شد و لغو آن از جنبه‌ای دیگر. تحریم‌ها باعث اتکای صرف نیرو‌های مسلح به ظرفیت‌های داخلی و تقویت گسترده توانایی‌های تسلیحاتی کشورمان در حوزه‌های مختلف شده است. حال رفع این محدودیت‌ها موفقیت سیاسی بین المللی را برای تهران و شکستی برای واشنگتن رقم می‌زند.

طبق توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان ایران و گروه ۱+۵ و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد پس از رفع این تحریم‌ها کشورمان می‌تواند همچون یک کشور عادی در بازارجهانی تسلیحات به خرید یا فروش سلاح‌های متعارف بپردازد.

همه در‌ها به روی ترامپ بسته شد

از یک سال قبل تحلیلگران آمریکایی به دولت این کشور در مورد نزدیک شدن به زمان اجرای نخستین دستاورد ملموس سیاسی و تجاری برجام برای تهران هشدار دادند. تا چند ماه قبل «دونالد ترامپ» تصور می‌کرد با تشدید فشار اقتصادی، ایران به انجام مذاکراتی جدید با کاخ سفید مجبور می‌شود و واشنگتن قادر خواهد شد محدودیت‌های جامع هسته‌ای، تسلیحاتی و سیاسی مورد نظر خود را بر ایران تحمیل کند.

با اینحال چنین توهمی برای دولتمردان ایالات متحده رنگ واقعیت نگرفت و مقاومت ج. ا. ایران موجب شد ترامپ دست به کار شود. ابتدا تلاش کرد قطعنامه مورد نظر خود در زمینه تحریم تسلیحاتی بلندمدت را در شورای امنیت به تصویب برساند، اما مخالفت قاطع با این درخواست موجب سرافکندگی و انزوای کامل آمریکا شد. تنها یک کشور از ۱۵ عضو شورای امنیت با درخواست آمریکا موافقت کرد و دیگر اعضا با آن مخالف بودند یا به آن رای ممتنع دادند.

گام بعدی ضدآمریکایی مخالفت دو رئیس اندونزیایی و نیجریه‌ای شورای امنیت با فشار‌های آمریکا بود که بار دیگر خشم واشنگتن را برانگیخت و موجب شد تا به صورت یکجانبه سازوکار حل اختلاف برجام یا همان «مکانیسم ماشه» را فعال سازد. این اقدام واشنگتن هم با مخالفت جامعه جهانی و از جمله متحدان کاخ سفید در شورای امنیت روبرو شد، زیرا ترامپ سال ۲۰۱۸ از توافق خارج شده بود از نظر همه امضاکنندگان دیگر کشور مشارکت کننده در برجام به شمار نمی‌رفت و صلاحیت این اقدام حقوقی را نداشت.

توسل دوباره به حربه تهدید و تحریم

در حالیکه صبر راهبردی جمهوری اسلامی عرصه را بر کاخ سفید تنگ کرده است ترامپ با درماندگی تمام تنها به دو حربه همیشگی خود یعنی تهدید و تحریم متوسل می‌شود، زیرا رئیس جمهوری، وزیر امور خارجه و دیگر مقام‌های ارشد کاخ سفید گویا دریافته‌اند که عمر تحریم تسلیحاتی به سر آمده است. از اینرو واشنگتن کشورها، شرکت‌ها و افراد را تهدید می‌کنند که در صورت معامله با تهران هدف مجازات‌های سنگینی قرار می‌گیرند. از طرف دیگر آمریکا علیه ایران نیز فهرست تحریم‌ها را سنگین‌تر و طولانی‌تر می‌کند. در آخرین اقدام وزارت خزانه‌داری آمریکا ده‌ها بانک ایران را در فهرست تحریم‌های ثانویه ممنوعیت انجام تراکنش‌های بین بانکی بین المللی قرار داد. این اقدام در حالی صورت گرفت که بسیاری از این بانک‌ها قبل از این هم قادر به انتقال پول و ارز از خارج به داخل کشور نبودند.

تحریم‌ها تاکنون بر تصمیم ایران که تاثیری نداشته است، اما تهدید‌ها ممکن است برخی را در تعامل با ایران مردد کند. «سوزان مالونی» تحلیلگر ارشد اندیشکده «بروکینگز» چند روز قبل عنوان داشت ممکن است برخی کشور‌ها و حتی دولت‌های اروپایی به دلیل ترس از مجازات‌های واشنگتن و از دست دادن بازار ایالات متحده در عین اکراه، تحریم تسلیحاتی ایران را اجرا کنند، اما دو کشور روسیه و چین که در شورای امنیت با نظر آمریکا مخالفت کرده بودند به تعامل تسلیحاتی با ایران خواهند پرداخت.

وی این رویکرد پکن و روسیه را عاملی برای بی‌اعتباری بین المللی ساختار تحریم‌ها و دولت آمریکا دانست؛ ضمن آنکه رئیس جمهوری بعدی این کشور باید برای بازیابی جایگاه جهانی واشنگتن تلاش زیادی را انجام دهد.

شکستی سنگین برای آمریکا

بسیاری از تحلیلگران مسائل سیاسی جهانی بر این باور هستند اگرچه واشنگتن تحریم‌های تازه‌ای را علیه ایران برقرار کرده است، اما برداشته شدن تحریم تسلیحاتی شکستی سنگین را برای ایالات متحده رقم خواهد زد.

نشریه «نیوزویک» با استناد به سخنان سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، برداشته شدن تحریم تسلیحاتی را روز شکست آمریکا توصیف کرد. نویسنده گزارش در بخشی از تحلیل خود عنوان داشت که دولت ترامپ نتوانست حمایت شورای امنیت سازمان ملل را برای تمدید تحریم‌ها جلب کند ضمن آنکه کاخ سفید قادر نشد در برقراری سریع دوباره تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه تهران پشتیبانی را دریافت کند، زیرا رئیس جمهور ترامپ، آمریکا را در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج کرد.

تحلیلگر نیوزویک تحریم ۱۸ بانک جدید ایران را هم بخشی از تلاش کاخ سفیددر مقابله با رفع تحریم تسلیحاتی ایران توصیف کرد.

در هر صورت فرارسیدن پایان تحریم تسلیحاتی طولانی مدت ایران و تاکید تهران بر رفع این محدودیت‌ها ضربه محکمی‌بر اعتبار جهانی ایالات متحده است. به طور قطع برخی کشور‌ها به دلیل سرسپردگی به کاخ سفید، حاضر و قادر به اتخاذ رویکرد مستقل در تعامل با ایران نیستند، اما کشور‌هایی هستند که در همین شرایط تحریمی نیز به مبادلات تجاری با تهران ادامه می‌دهند و برای تهدید‌های ترامپ ارزشی قائل نیستند. شکست هیمنه جهانی آمریکا مهمترین پیروزی سیاسی برای ایران خواهد بود و همانگونه که برخی تحلیلگران آمریکایی پیشتر به رئیس جمهوی این کشور هشدار داده بودند، این امر می‌تواند به کابوسی برای واشنگتن تبدیل شود، زیرا در عمل شکست فشارحداکثری و رژیم تحریمی آمریکا را به جهانیان اثبات می‌کند.

 

شعار سال با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار:26مهر1399، کدخبر: 84074690، irna.ir/