شعار سال: اولین روز‌های اسفند۹۸ بود که ویروس مرموز کرونا وارد کشورمان شد. با ورود این ویروس به کشور، اولین نهادی که اعلام دورکاری کرد، آموزش‌وپرورش و همچنین نهاد‌های زیرمجموعه آموزش عالی بودند. دورکاری بیش از ۱۴میلیون دانش‌آموز و ۳میلیون و ۷۰۰هزار دانشجو به‌همراه ۱.۵میلیون معلم و استاد دانشگاه زیرساخت‌های جدیدی را برای ادامه آموزش‌ها می‌طلبید.
یکی از این زیرساخت‌ها، دسترسی عادلانه همه دانش‌آموزان و دانشجویان کشور به آموزش‌های آنلاین بود که این دسترسی به‌رغم گذشت چندین‌ماه هنوز هم با، اما و اگر‌ها ازسوی مسئولان روبه‌رو بوده است. اولین زیرساخت مورد نیاز، دسترسی برابر به اینترنت و شبکه هوشمند سراسری برای دریافت آموزش‌های آنلاین ارائه‌شده ازسوی وزارت علوم و آموزش‌وپرورش است. براساس آنچه مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش اعلام کرده‌اند، از اوایل آبان سال جاری، از ۱۴میلیون و ۷۰۰هزار دانش‌آموز نزدیک به ۱۱میلیون و ۴۵۰هزار دانش‌آموز در شبکه شاد احراز هویت شدند که عملا ۲۰ درصد از این تعداد نیز صرفا ثبت‌نام‌شده و غیرفعال هستند. به‌عبارت دیگر، از کل ۱۴میلیون و ۷۰۰هزار دانش‌آموز عملا ۹میلیون و ۳۰۰هزار کاربر فعال بوده و ۵میلیون و ۴۰۰هزار نفر از امکانات و آموزش‌های این شبکه به‌ظاهر سراسری بی‌بهره‌اند. برآورد‌ها نشان می‌دهد بیش از ۶۰درصد دانش‌آموزان عملا به‌جهت عدم دسترسی به اینترنت از دسترسی به شبکه شاد محروم مانده‌اند. آنچنان که در این گزارش می‌خوانید، درکنار عدم دسترسی برخی دانش‌آموزان به گوشی‌های تلفن‌همراه هوشمند، عدم دسترسی به اینترنت یکی از بزرگ‌ترین موانع برقراری عدالت آموزشی در کشور بوده است.
در این گزارش قصد داریم به موضوع عملکرد اپراتور‌های تلفن‌همراه در گسترش دسترسی عمومی به اینترنت بپردازیم.
بررسی‌ها نشان می‌دهد طی سال۹۹ درآمد هر دو اپراتور بزرگ تلفن‌همراه کشور یعنی ایرانسل و همراه اول که بیش از ۹۷درصد بازار شبکه تلفن را در دست دارند، بین ۳۰ تا ۳۵درصد افزایش‌یافته و در این بین، درآمد آن‌ها از اینترنت و خدمات داده رشد ۴۷ تا ۵۰درصدی داشته است. با این حال آمار‌ها نشان می‌دهد حداقل ۱۸هزار روستا هیچ دسترسی به شبکه تلفن‌همراه نداشته و علاوه‌بر این، در تعداد قابل‌توجهی از روستا‌های کشور نیز که به شبکه تلفن‌همراه دسترسی دارند، دسترسی به اینترنت عملا غیرممکن است. همچنین طبق آمار‌هایی که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ارائه داده، در سال جاری به‌رغم افزایش چشمگیر درآمد اپراتورها، بیشترین شکایت مربوط به عدم آنتن‌دهی شبکه‌های ۳ G و ۴ G بوده است. عدم تضمین کیفیت سرویس ارائه‌شده و عدم رعایت تعرفه ترافیک داخل و بین‌الملل بیشترین عناوین شکایت‌های مشترکان از اپراتور‌های تلفن‌همراه بوده است.

درآمد همراه اول به ۱۷ هزار میلیارد تومان رسید
براساس گزارش ماهانه شرکت ارتباطات سیار ایران، درآمد شناسایی شده این شرکت از اول سال مالی (فروردین ۹۹) تا پایان ۹ ماهه سال جاری به ۱۷ هزار و ۱۹۴ میلیارد تومان رسیده که فقط ۱۱۸ میلیارد تومان با کل درآمد شرکت در ۱۲ ماهه پارسال فاصله داشته و از درآمد ۱۲ هزار و ۸۱۸ میلیارد تومانی ۹ماهه سال ۹۸ نیز ۴ هزار و ۳۷۶ میلیارد تومان یا ۳۴ درصد بیشتر است. طبق اطلاعات گزارش ماهانه شرکت ارتباطات سیار ایران، از مجموع درآمد ۱۷ هزار و ۱۹۴ میلیارد تومانی همراه اول، ۶ هزار و ۵۵۰ میلیارد تومان آن مربوط به درآمد کارکرد مشترکین خطوط دائمی، هزار و ۱۸۰ میلیارد تومان آن مربوط به درآمد استفاده از امکانات شبکه، توسط سایر شرکت‌های تلفن همراه (اتصال متقابل)، حدود ۵۷ میلیارد تومان از فروش خطوط جدید تلفن همراه، حدود ۹۵ میلیارد تومان آن مربوط به سایر درآمدها، ۹۲میلیارد تومان مربوط به خدمات ارزش افزوده و درنهایت ۹ هزار و ۲۲۰ میلیارد تومان نیز مربوط به درآمد کارکرد مشترکین خطوط اعتباری است.


براساس گزارش همراه اول، بیشترین رشد درآمد این شرکت در ۹ماهه امسال نسبت به ۹ ماهه سال گذشته مربوط به سایر درآمد‌ها با رشد ۶۳ درصدی است. پس از آن درآمد کارکرد مشترکین خطوط اعتباری با رشد ۴۲ درصدی در رتبه دوم قرار دارد. درآمد از کارکرد مشترکین خطوط دائمی نیز با رشد ۳۳ درصدی در رتبه سوم قرار دارد.

رشد ۴۷ درصدی درآمد همراه اول از اینترنت
گرچه در گزارش ماهانه شرکت، رقم درآمد شرکت از اقلام جزئی‌تر همچون درآمد از اینترنت و فروش داده قابل‌تشخیص نیست، اما آن‌طور که سیدیاسر رایگانی، مدیرکل جدید ارتباطات همراه اول گفته، مصرف اینترنت در شبکه همراه اول در ۹ ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل به دوبرابر افزایش یافته و مصرف روزانه نیز به ۱۲.۵ پتابایت رسیده است. همچنین نگاهی به آمار‌های ۶ ماهه صورت مالی همراه اول نیز که به صورت دقیق‌تر ارقام درآمد‌های شرکت را ذکر کرده، نشان می‌دهد از کل درآمد ۱۱ هزار و ۳۷۰ میلیارد تومانی این شرکت در نیمه‌اول سال‌جاری، حدود ۶ هزار و ۲۰۷ میلیارد تومان یا به‌عبارتی حدود ۵۵ درصد درآمد شرکت از خدمات داده یا فروش اینترنت بوده است

همچنین مقایسه میزان درآمد همراه اول از خدمات داده در ۶ ماهه امسال با مدت مشابه سال ۱۳۹۸ نیز نشان می‌دهد درآمد ۶ هزار و ۲۰۷ میلیارد تومانی این شرکت در نیمه‌اول امسال نسبت به درآمد ۴ هزار و ۲۱۱ میلیارد تومانی شرکت در ۶ ماهه ۹۸ رشد ۴۷ درصدی داشته است. در یک جمع‌بندی اگر مانند نیمه‌اول سال‌جاری که درآمد شرکت از خدمات داده معادل ۵۵ درصد کل درآمد شرکت بوده، این وضعیت در ۹ ماهه نیز ادامه داشته باشد، در آن صورت درآمد شرکت از خدمات داده در ۹ ماهه امسال چیزی در حدود ۹ هزار و ۴۵۷ میلیارد تومان خواهد بود که رقم شگفت‌انگیزی است.

۵۸ درصد درآمد ایرانسل از اینترنت است
طی سال‌های اخیر شرکت ایرانسل به‌جز آمار و ارقامی که چندان ربطی هم به جزئیات عملکرد مالی این شرکت ندارد، چیزی از درآمد‌های خود منتشر نکرده و اگر آماری هم منتشرشده عمدتا مربوط به عملکرد فنی و در حوزه توسعه زیرساخت‌ها بوده است. در این خصوص تماس خبرنگار «فرهیختگان» با این شرکت نیز بی‌فایده بود و استدلال روابط عمومی شرکت این است که از آنجایی که ایرانسل هنوز به بورس ورود نکرده است، درخواست شفافیت مالی، صورت مالی و شبیه به این‌ها عملا جای پرداختن ندارد. این نکته لازم به ذکر است که مهلت عرضه سهام ایرانسل در بورس بر اساس مفاد الحاقیه پروانه اپراتور دوم تلفن همراه ایران از سال ۱۳۸۸ به اتمام رسیده است، اما هنوز هم مدیران این شرکت در مقابل ورود به بازار سرمایه مقاومت می‌کنند و این مقاومت به ۱۱ سال رسیده است. قابل ذکر است اجبار به ارائه حساب‌های شفاف، الزام در پاسخگویی به سهامداران خرد در مجمع عمومی عادی سالانه، انتشار صورت‌های مالی بر اساس مصوبات سازمان بورس و رصد اطلاعات شرکت از سوی گروه زیادی از سهامداران، نمونه‌ای از دلایلی است که برخی شرکت‌ها را از بورسی‌شدن منع می‌کند.

اما از این‌ها هم که بگذریم، گفته شد که از کل بازار تلفن همراه کشور حدودا نزدیک به ۴۳ درصد بازار در اختیار شرکت ایرانسل، ۵۳ درصد در اخیر همراه اول و مابقی در اختیار رایتل است. با این وصف، به‌نظر می‌آید درآمد ایرانسل در ۹ماهه امسال باید چیزی در حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان باشد که البته این رقم برآوردی است. اما برای برآورد دقیق‌تر رقم درآمد ایرانسل به سراغ صورت مالی شرکت «ام‌تی‌ان آفریقای جنوبی» رفته‌ایم که ۴۹ درصد از مالکیت ایرانسل را در اختیار دارد.
براساس صورت مالی نیمه‌اول سال ۲۰۲۰ شرکت آفریقای جنوبی، در نیمه‌اول سال‌جاری میانگین درآمد این شرکت از هر مشترک ایرانسل حدود ۲۶ هزار و ۳۵۷ تومان بوده است. همچنین کل درآمد سهم ۴۹ درصدی این شرکت از ایرانسل در نیمه‌اول امسال حدود ۴ میلیارد و ۳۴۴ میلیون راند (واحد پول آفریقای جنوبی) بوده است. این رقم را اگر به دلار تبدیل کنیم، به عدد ۲۸۴ میلیون دلار می‌رسیم. از رقم ۴ میلیارد و ۳۴۴ میلیون راند، بیش از ۵۸ درصد آن (۲ میلیارد و ۵۳۶ میلیون راند) مربوط به درآمد از فروش اینترنت و خدمات داده است، نزدیک به ۳۰ درصد آن مربوط به تماس‌ها و مابقی نیز مربوط به پیامک‌ها، فروش دستگاه‌ها، خدمات سیم‌کارت و ... است. قابل ذکر است در ۶ماهه اول سال ۲۰۱۹ نیز درآمد شرکت آفریقایی از ایرانسل حدود ۲۶۲ میلیون دلار بوده است. البته با توجه به اینکه ارقام ریالی درآمد‌های این شرکت ارائه نشده و در تبدیل ریال به راند (پول آفریقای جنوبی) به‌واسطه کاهش ارزش پول کشورمان، افزایش درآمد‌ها چندان قابل مشاهده و ملموس نیست. با این حال مقایسه ارقام دلاری (تبدیل ارزها) دو سال نشان می‌دهد درآمد‌های ریالی ایرانسل در نیمه‌اول سال‌جاری رشد ۳۲ درصدی داشته است. همچنین این میزان برای درآمد‌های ناشی از ارائه خدمات داده رشد ۴۵ درصدی است.

در ۱۸ هزار روستا حتی موبایل هم آنتن نمی‌دهد
درخصوص دسترسی روستا‌ها به اینترنت هیچ‌کدام از اپراتور‌ها آماری از دسترسی منتشر نکرده‌اند، اما درخصوص پوشش و آنتن‌دهی، طبق آمار‌های سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، درحال حاضر همراه اول ۴۴هزار و ۹۱۸روستا را پوشش پایین‌ترین سطح تکنولوژی که G ۲ است، قرار داده و ۱۷هزار و ۵۸۲روستا حتی به شبکه هم وصل نبوده و قادر به برقراری ارتباط با موبایل نیستند. شرکت ایرانسل نیز از کل ۶۲هزار و ۵۰۰روستا، تنها برای ۱۸هزار و ۱۲۷روستا قابل دسترسی است. یعنی ایرانسل نیز بیش از ۴۴هزار روستا را پوشش (عدم برخورداری از پایین‌ترین سطح تکنولوژی یعنی G ۲) نمی‌دهد. بدترین عملکرد نیز مربوط به شرکت رایتل است که تنها ۶۰۴روستا تحت پوشش شبکه این اپراتور هستند. البته با توجه به رویکرد توسعه سازمانی و اهداف دیگر رایتل، به‌نظر می‌رسد این شرکت برنامه پوشش شبکه سراسری را نداشته و آنچنان که گفته شد، نزدیک به ۹۷درصد از بازار شبکه تلفن‌همراه کشور دراختیار دو شرکت ایرانسل و همراه اول است و انتظار‌ها عمدتا از این دو اپراتور بوده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از اعتماد آنلاین، تاریخ انتشار:۲۱ دی ۱۳۹۹، کد خبر: ۴۵۷۸۳۰، etemadonline.com