آقایان مدیر و مالک مؤسسات آموزشی اکنون به مردم محروم در قالب خیریه با روشی نخنماشده صدقه میرسانند. حضور در اموری، چون مدرسهسازی در واقع مفرّی برای عدم پاسخگویی به جامعه و در امتداد مدیون کردن دولت و تصمیمگیران به خود است، تا بتوانند همانگونه که ابتدا گفته شد روی تصمیمات سیاستگذاران اثر بگذارند.
شعار سال: این مؤسسات گرچه کاملاً قانونی فعالند، اما از سوی جامعه و منتقدین متهمند که با هدف جذب مشتری و افزایش درآمد خود، کنکور را از حالت رقابت علمی خارج کرده و بهشکل یک صنعت پولساز درآوردهاند.
مافیا را در تعریف امروزی، میتوان دستهای پشتپرده نامید، فرد یا گروهی که در تصمیمگیری نهادهای اصلی تأثیر میگذارد و مسیر شبکه تصمیمگیری را بهسود خود تغییر میدهد.
مافیای کنکور، اصطلاحی است که در سالهای اخیر برای مؤسسات کنکور به این دلیل که از رقابت کنکور سودهای کلان به دست میآورند، بهکار میرود. هرچه رقابت شدیدتر باشد میزان سوددهی این مؤسسات بیشتر خواهد بود پس برای افزایش درآمد خود به این رقابت بهشکلهای مختلف دامن میزنند. گرچه سازمان سنجش و وزارت آموزش و پرورش، هیچ وقت زیر بار قبول اتهام تأثیرپذیری و شاید همکاری با این مؤسسات نرفتهاند، اما بررسی سؤالات کنکور و درجهبندی دشواری آن که هرساله شدیدتر میشود، نشان میدهد با رشد و افزایش دامنه مقاطع تحت پوشش این مؤسسات، همزمان کتب درسی کمحجمتر و از نظر محتوا ضعیفتر و در مقابل کنکور سختتر شده است.
سید مجید حسینی، از منتقدان اصلی کنکور میگوید: من معتقدم برنامه درسی ملی بهشدت تحت تأثیر مافیای کنکور و بهشدت ناعادلانه است، یعنی هرسال حجم کتب درسی کم میشود و به حجم کتب کمکآموزشی اضافه میشود. یک بار فردی از من پرسید که "مافیای کنکور چیست؟ "، گفتم "این است: کاهش حجم کتابهای درسی و افزایش کتب کمکدرسی، دادن تست از چیزی که اصولاً در کتاب نیست، کنکور را ببینید… وقتی که از چیزی تست میدهند که معلوم نیست در کتاب هست یا خیر و تنها کسانی آنها را بلد هستند که کتب کمکدرسی کنکور را خریدهاند".
گرچه هرگز آمار رسمی از گردش مالی این مؤسسات منتشر نمیشود، اما درآمدهایشان آنقدر نجومی است که پهلو به پهلوی بودجه وزارت آموزش و پرورش میزند. بطحایی وزیر سابق آموزش و پرورش در سال ۹۷ گردش مالی غیررسمی آنان را ۴۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد که اکنون با تورم، و افزایش شهریه این میزان بهشکل چشمگیری افزایش یافته است.
بهگفته محمد وحیدی نائبرییس کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی فقط گردش کتابهای مؤسسات کنکوری در سال ۹۸، ۱۰۰۰ میلیارد تومان بوده است، در حوزه کلاسها تا ۸۰۰۰ میلیارد گردش مالی تخمین زده شده است.
در چند روز اخیر همزمان با ایام دهه فجر اخباری مبتنی بر قرارداد و امضای تفاهمنامه، میان سفیر ایران در آلمان و یک ایرانی مقیم آن کشور، جهت ساخت ۱۰۰ مدرسه در نقاط محروم کشور، مخابره شد. نکته قابل توجه نام این ایرانی است که اکنون جزئی از جامعه خیّرین مدرسهساز شده است. ایشان کسی جز «ابوالفضل جوکار» مدیر مؤسسه کنکور «گاج» نیست که در ایران از طرق مختلف از جمله مؤسسه گاج درآمد کلانی کسب میکند، اما در آلمان سکونت دارد.
گروه آموزشی جوکار، از مشهورترین مؤسسات کنکور است که بارها از سوی منتقدان آموزشی با اتهام مافیای کنکور روبهرو شده و به دمیدن در آتش رقابت نابرابر کنکور معروف است.
این مؤسسات گرچه کاملاً قانونی فعالند، اما از سوی جامعه و منتقدین متهمند که با هدف جذب مشتری و افزایش درآمد خود، کنکور را از حالت رقابت علمی خارج کرده و بهشکل یک صنعت پولساز درآوردهاند و راه رسیدن به آموزش عالی را از یک معبر به یک بازار تبدیل کردهاند که هرکس توان حضور در این بازار و خرید کتب و خدمات آموزشی را دارد، امکان قبولی در آزمون سراسری برایش مهیاست. این مؤسسات با حضور پررنگ خود و بالا بردن سطح دشواری آزمون، عامل بیاثر شدن کتب درسی و گذشتن مسیر رسیدن به آموزش عالی از خدمات آموزشی گرانقیمت خود شدهاند. این مسئله چنان مشهود است که حتی غلامرضا عمرانی از باسابقهترین مؤلفان کتب درسی پیش از این در مصاحبهای با تأیید کامل تأثیر کتب غیردرسی در قبولی کنکور گفته بود: «من بهعنوان مؤلف کتاب درسی اگر در کنکور شرکت کنم و مطالب همین کتابها را امتحان بدهم، نمره نمیآورم، مطمئن باشید، همین کتابهای درسی که خودم تألیف کردهام، من که مؤلف کتاب درسی هستم فرضاً بدون شیوهها و شگردهای انتشاراتیهای وابسته به کنکور یا کلاسهای وابسته به کنکور، اگر در کنکور شرکت کنم مطمئناً قبول نمیشوم».
در حالی که ادامه تحصیل یک حق است و هرکس توان ذهنی و فکری دارد باید به آن دست پیدا کند، با دخالت و حضور مافیاگونه سرمایهگذاران در این عرصه، جای صاحبان استعداد با صاحبان سرمایه عوض شده است و تقریباً کسانی به آموزش عالی دست پیدا میکنند که توان مالی داشته باشند، در این شرایط توده مردم که عمدتاً درآمد بالایی نیز ندارند مجبورند از بخشی از زندگی خود بزنند و مخارج این مؤسسات را تأمین کنند، اتفاقی که برای طبقه ضعیف عملاً امکانپذیر نیست، برای قشر متوسط نیز بهبهای کوچکتر شدن سفره، مقروض شدن و... تمام میشود. حاصل این هزینهکردها، درآمدهای نجومی امثال مؤسسه گاج است که مالکش ساکن آلمان است، بهزبان سادهتر مالکان مؤسساتی، چون گاج و امثال آن در ایران از طریق دمیدن در آتش کنکور و ناچار کردن مردم به خرج کردن برای آن، ثروتاندوزی میکنند و در آلمان خرج میکنند.
اینجا مردم را بهشکلی نامحسوس استضعاف میکنند و آنجا مرفهانه زندگی میکنند
ساختن مدرسه و کارهای عامالمنفعه نیز شگرد مکتب سرمایهداری و بازارساز است، کما اینکه پیش از گاج، مؤسسه قلمچی نیز خود را وقف عام نامیده و از ساخت چندین مدرسه خبر داده بود.
در اقتصاد سرمایهداری، خیریهها امکانی برای تطهیر چهره سرمایهداری است، در حالی که در بنیاد و اصل عملکرد، خود باعث استضعاف توده مردم میشوند، با پناه بردن به خیریه از خود چهره انساندوستانه به نمایش میگذارند و بدین ترتیب وجهه و نمای بیرونی خود را دلسوز و اخلاقی نشان میدهند تا هم جایگاه خود را ارتقا بخشند، هم منتقدان را ساکت کنند، هم با وامدار کردن جامعه و دولت به خود، حیات بازار خویش را تضمین کنند.
این حربهای ریاکارانه است که مؤسسات متهم به مافیای کنکور، که کمتر کسی است نداند با جامعه چه کرده و چگونه دانشآموزان و خانوادههای نگران از آینده فرزندانشان را قربانی پولسازی خود کردهاند، به آن متوسل شدهاند.
آقایان مدیر و مالک این مؤسسات خوب میدانند آنچنان نزد جامعه بهدلیل استضعاف مردم و خارج کردن آموزش از ریل خود چهره ناخوشایندی دارند که چیزی جز استفاده از تحریک حس انساندوستانه نمیتواند آن را تطهیر کند و اکنون به مردم محرومی که خود در بخشی از محرومیت آموزشیشان شریکند، در قالب خیریه با روشی نخنماشده، اما همچنان کارآمد از طریق ساخت و توسعه فضای آموزشی، صدقه میرسانند، اما میزان آسیبی که این مؤسسات به آموزش کشور بهویژه قشر ضعیف جامعه، با تخریب عدالت آموزشی، میزنند بسیار فراتر از آن است که با ساخت چند مدرسه جبران شود.
حضور در اموری، چون مدرسهسازی در واقع مفرّی برای عدم پاسخگویی به جامعه و در امتداد مدیون کردن دولت و تصمیمگیران به خود است، تا بتوانند همانگونه که ابتدا گفته شد روی تصمیمات سیاستگذاران اثر بگذارند.
شعار سال؛ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار: ۵ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر: ۲۴۵۸۴۹۷، www.tasnimnews.com