پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 March 29
کد خبر: ۳۲۹۵۴۸
تاریخ انتشار : ۰۵ اسفند ۱۳۹۹ - ۲۲:۲۲
عضو گروه علوم سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به اهداف، ضرورت، نقشه و گسترده و پیشینه این کلان پروژه کاربست الگوی حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران پرداخت.
شعار سال: یکی از کلان پروژه‌هایی که اخیرا در گروه علوم سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی» مطرح و مورد تصویب قرار گرفته است، کلان پروژه «کاربست الگوی حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران» است. علیرضا زهیری (عضو گروه این پژوهشگاه) درباره این پروژه توضیحاتی را ارایه داده و معتقد است: الگو‌های مهندسی اجتماعی بر رویکرد‌های شهروندمدار تأکید داشت و بخشی از حکمرانی را برعهده شهروندان و به تعبیری جامعه مدنی می‌گذاشت؛ بدین ترتیب، الگوی حکمرانی خوب به عنوان الگوی مطلوب مدیریتی در چنین شرایطی شکل گرفت و امروزه این الگو در سطح جهانی معیار ارزیابی حکومت‌ها بشمار می‌آید.

متن این گفتگو به شرح زیر است:

هدف و ضرورت از این کلان پروژه چیست؟

مطالعات بی‌شماری درباره مشکلات ساختاری و کارکردی کشور‌هایی که نتوانستند به پیشرفت قابل قبولی دست یابند، صورت گرفته و روشن می‌سازد که حکمرانی یک مسأله اساسی در راهبرد توسعه این دسته از کشورهاست؛ این مطالعات به روشنی آشکار ساخت که بسیاری از کشور‌های در حال توسعه در اواخر قرن گذشته با چالش‌های فزاینده‌ای ناشی از افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی و بی‌قاعدگی سیاسی، ازدیاد شکاف‌های درآمدی و فرهنگی، گسترش آلودگی‌های زیست محیطی و در مجموع کاهش کیفیت زندگی، روبرو شدند؛ اتخاذ الگو‌های ناپایدار توسعه‌ای در اثر ضعف یاعدم بهره‌گیری از انگاره‌های مشارکتی و سیستم‌های مطلوب حکمرانی، مسائل ایجاد شده را دو چندان کرده است.

در حال حاضر، مسأله دولت و حکومتداری در جمهوری اسلامی ایران بر کامیابی یا ناکامی نظام سیاسی سایه افکنده است؛ اگر جست‌وجوی الگوی تازه‌ای از دولت که با دگردیسی در ساختار و کارویژه‌های آن، به توانمندسازی دولت و بهبود حکمرانی بیانجامد، می‌تواند به اداره امور عمومی کشور یاری رساند.

در پاسخ به اوضاع نامطلوب این جوامع، بسیاری از صاحبنظران توسعه در جستجوی الگو‌های تازه‌ای بودند که بیشتر بر مهندسی اجتماعی تکیه داشت تا بر مهندسی فنی. الگو‌های مهندسی اجتماعی بر رویکرد‌های شهروندمدار تأکید داشت و بخشی از حکمرانی را برعهده شهروندان و به تعبیری جامعه مدنی می‌گذاشت؛ بدین ترتیب، الگوی حکمرانی خوب به عنوان الگوی مطلوب مدیریتی در چنین شرایطی شکل گرفت و امروزه این الگو در سطح جهانی معیار ارزیابی حکومت‌ها به شمار می‌آید.

توضیح بیشتری از اصطلاح حکمرانی بیان نمایید و اینکه محققان علوم سیاسی چگونه به آن می‌نگرند؟

حکمرانی اصطلاحی است که بر اعمال قدرت در مجموعه‌ای از زمینه‌های نهادی دلالت دارد و در آن مفاهیم هدایت و کنترل و تنظیم فعالیت‌ها، در جهت منافع مردم یا همه شهروندان، مستتر است؛ در نظر دانشمندان علوم سیاسی، حکمرانی بر فراگرد مدیریت سیاسی اشاره دارد که مبانی هنجاری اقتدار سیاسی، سبک هدایت امور عمومی و به‌کارگیری منابع عمومی را دربرمی‌گیرد.

جالب توجه است که مفهوم حکمرانی (Governance) وسیعتر از حکومت (Government) است؛ حکومت به طور مشخص با نقش مقامات سیاسی در حفظ نظم اجتماعی در سرزمین معین، و اعمال قدرت اجرایی در محدوده آن سروکار دارد؛ بدین ترتیب، حکمرانی خوب علاوه بر دارا بودن حکومت خوب، نهاد‌های خارج از حکومت را نیز در حکمرانی مشارکت می‌دهد. از آنجا که نهاد‌های بین‌المللی تأکید می‌کنند که مفاهیم و ارزش‌های این الگو بر زیست‌بوم جوامع مختلف مبتنی است؛ بنابراین، بررسی و امکان‌سنجی بوم‌شناسانه الگوی حکمرانی خوب در ایران و تطبیق آن با ارزش‌های دینی جنبه‌های نظری و اهداف علمی این کلان پروژه را دربرمی‌گیرد و بررسی‌های ساختاری و کارکردی و امکان تحقق حکمرانی خوب ذیل اهداف کاربردی این کلان پروژه قرار می‌گیرد.

نقشه و گستره کلان پروژه را بیشتر تبیین نمایید؟

این کلان پروژه دو سویه بنیاد‌های نظری (زمینه‌های شکل‌گیری الگوی حکمرانی خوب، بنیاد‌های نظری الگوی حکمرانی خوب، نسبت سنجی این الگو با زیست‌بوم ایران و نسبت‌سنجی این الگو با مبانی و ارزش‌های دینی) و مبانی جامعه‌شناختی (ویژگی‌های ساختاری الگوی جکمرانی خوب، عناصر و مؤلفه‌های کارکردی الگوی حکمرانی خوب (عدالت و فراگیری، پیروی از حاکمیت قانون، شفافیت، پاسخگویی، مسئولیت پذیری، اجماع محوری، کارایی و اثربخشی و مشارکت)) را مدنظر دارد.

این کلان پروژه در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی چه پیشینه‌ای دارد؟

از آنجا که این کلان پروژه در ابتدای راه خود می‌باشد، اجرای آن مستلزم تصویب موضوعات پژوهشی در پژوهشکده و میز تخصصی مبانی نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد؛ در حال حاضر، موضوع حکمرانی خوب برای اولین بار در پژوهشکده در ضمن پروژه «جمهوری اسلامی و مسئله کارآمدی» تألیف علیرضا زهیری، مورد بحث قرار گرفته است؛ پس از آن، اولین پروژه مصوب میز مربوطه با عنوان «حکمرانی خوب و مسئله شفافیت و پاسخگویی در ایران» توسط علیرضا زهیری در دست انجام است.

از سوی دیگر، مباحث نظری مربوط به «حکمرانی در قرآن» طی سلسله نشست‌هایی با ارائه علمی حجت الاسلام والمسلمین دکتر نجف لک‌زایی در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی در جریان است که تاکنون بیش از ۵۰ جلسه آن برگزار شده است و به عنوان پشتوانه نظری مباحث مربوط به حکمرانی مطلوب می‌باشد. مشارکت در کنفرانس علمی «سیاستگذاری عمومی و حکمرانی اسلامی» عهده‌دارشدن کمیسیون حکمرانی سیاسی اسلامی این کنفرانس، از جمله فعالیت‌های این پژوهشکده ذیل این کلان‌پروژه به شمار می‌آید.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از ایلنا، تاریخ انتشار:۵ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر:۱۰۴۲۸۴۳، www.ilna.news
اخبار مرتبط
خواندنیها و دانستنیها
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین