شعار سال : روزنامه سبزینه در پی تهیه سلسله گزارش‌هایی در مورد علل متعدد سوداگری و توزیع ناعادلانه سود در بازار محصولات کشاورزی، این بار با اعضای اتاق ایران به گفتگو نشسته است که در ادامه می‌خوانید.

سود هنگفت دلالان از بازار محصولات کشاورزی

عضو اتاق بازرگانی ایران در ارتباط با علل متعدد سوداگری در بازار محصولات کشاورزی اظهار کرد: قوانین دست‌وپاگیر زیادی برای تولیدکننده و صادرکننده در چرخه عرضه محصولات کشاورزی وجود دارد؛ این درحالی است که دلالان و واسطه‌ها با استفاده از همین تنش‌های موجود در بازار چهار برابر بیش‌تر از کشاورز سود می‌برند.

سیداحمد میرجلیلی ادامه داد: دلالان به‌واسطه این‌که محصولات کشاورزی را نسیه خریداری می‌کنند و نقد می‌فروشند، توانسته‌اند به خوبی نبض بازار را در دست بگیرند.

این عضو اتاق بازرگانی ایران یادآور شد: قانون بهبود فضای کسب‌وکار با جود این‌که سال‌ها پیش به تصویب رسیده، هنوز شکل اجرایی به خود نگرفته است؛ درحالی‌که این قانون به خوبی می‌تواند دست واسطه‌ها را از بازار محصولات کشاورزی کوتاه و زمینه فعالیت فعالان خرد و کلان را در این عرصه بیش از پیش فراهم کند.

میرجلیلی ناهماهنگی بین عناصر تولید و عدم رعایت الگوی کشت در محصولات کشاورزی را مهم‌ترین عامل بروز التهاب در زنجیره ارزش دانست و گفت: کشاورزان به نیاز موجود در بازار اهمیت نمی‌دهند و اطلاعات درستی از این حوزه ندارند که این مسأله باعث ایجاد ناهماهنگی در کاشت محصولات کشاورزی در استان‌های مختلف کشور شده است.

وی اضافه کرد: همین عوامل باعث شده برخی از محصولات مثل هندوانه در بازار فعلی قیمت نجومی پیدا کنند؛ درحالی‌که پیاز در جنوب کشور ۶۰۰ تومان خریداری می‌شود و به‌دلیل به‌صرفه نبودن، کشاورزان ترجیح می‌دهند این محصول را دفن کنند.

فعالیت دقیق تشکل‌های کشاورزی، سوداگری را ۹۰ درصد کاهش می‌دهد

این عضو اتحادیه میوه و تره‌بار استان البرز با اعلام این‌که جامعه کشاورزی امروز چندان تشکل‌گرا نیست، اذعان کرد: اگر این موضوع در بین فعالان این حوزه محقق شود، می‌توانند با همفکری و اجماع با یکدیگر در مبارزه با دلالی و سوداگری بیش از ۹۰ درصد به موفقیت برسند.

وی افزود: متأسفانه درحال‌حاضر فردگرایی در حوزه تولید و عرضه محصولات کشاورزی موج می‌زند و همین عامل باعث شده است که طرح‌ها و برنامه‌های بازار این محصولات به خوبی اجرا نشود.

میرجلیلی تصریح کرد: در سال جاری دولت به کشاورزان اجازه داد که محصولات خود را به‌صورت مستقیم در میادین میوه و تره‌بار ارائه کنند، اما درصد موفقیت این طرح صفر بود؛ زیرا تا زمانی‌که مدیریت شهری به‌دنبال کسب سود از غرفه‌های این بازار است، کشاورزان نمی‌توانند به رقابت با دیگر غرفه‌داران بپردازند.

وی در ادامه تأکید کرد: اگر تعاونی‌ها و تشکل‌های کشاورزی بهتر از قبل شکل بگیرند و به وظایف خود به‌درستی عمل کنند، می‌توان دلالان حرفه‌ای را از خریداران واقعی کالا‌های این حوزه شناسایی و تفکیک کرد.

افزایش ۷۰ درصدی حقوق کارگران نسبت به سال گذشته

عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به بالابودن قیمت مواد اولیه و حقوق کارگران در چرخه تولید محصولات کشاورزی گفت: حق‌الزحمه کارگر با توجه به تورم جامعه روز‌به‌روز بالاتر می‌رود؛ به‌طوری‌که نسبت به سال گذشته ۷۰ درصد افزایش داشته است. همچنین درحال‌حاضر سموم، کود و بذر با قیمت آزاد عرضه می‌شود که این مسائل تولید محصولات کشاورزی را با مشکل مواجه کرده. اگر سرمایه اولیه مورد نیاز کشاورز در اختیار او قرار گیرد و دولت برق، آب، کود‌های شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی را با نرخ معقول در اختیار فعالان این حوزه قرار دهد، کشاورزان به موفقیت‌های چشمگیری دست خواهند یافت.

وی اذعان کرد: علاوه‌بر این پاداش، سنوات و مرخصی در حوزه فعالیت کشاورزی وجود ندارد و به‌همین دلیل است که فعالان خرد و کلان در این عرصه با ناامیدی روبه‌رو شده‌اند.

میرجلیلی تأکید کرد: داشتن اطلاعات دقیق درخصوص محصولات کشاورزی و هماهنگی هرچه بیش‌تر با کشور‌های همسایه برای صادرات این کالا‌ها ضروری است، زیرا اکثر کالا‌های کشاورزی فسادپذیر هستند و ماندن آن‌ها پشت مرز‌ها می‌تواند ضرر‌های هنگفتی به صادرکنندگان تحمیل کند.

روند توزیع سود در بازار کشاورزی عادلانه نیست

نایب رئیس اول کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی ایران نیز درخصوص نظام عرضه و تقاضا در بازار محصولات کشاورزی اظهار کرد: نظام عرضه در کالا‌های صنعتی چندان متورم نیست؛ درحالی‌که در بازار محصولات کشاورزی با تورم زیادی روبه‌رو هستیم، به‌طوری‌که تفاوت خاصی بین قیمت از تولیدکننده واقعی که کشاورز است، با نرخی که مصرف‌کننده پرداخت می‌کند، وجود دارد.

سیدرضا زیتون‌نژاد موسویان اضافه کرد: نمی‌توان گفت این تفاوت قیمت در محصولات کشاورزی از مبدأ تا مقصد، تنها به مشکلات ساختاری برمی‌گردد، چراکه رانت موجود در این بازار هم به هیچ‌وجه قابل‌توجیه نیست.

نایب رئیس اول کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی ایران با بیان این‌که درحال‌حاضر بیش‌ترین سود چرخه تولید و مصرف، نصیب توزیع‌کنندگان می‌شود، گفت: این روند منطقی و عادلانه نیست؛ بنابراین دولت باید زنجیره ارزش را به‌گونه‌ای تنظیم کند که هزینه‌ها زیاد نباشد و فساد از بین برود.

به گفته وی، اگر این سیستم درست شود، حجم رانت و سود در بخش‌های مختلف عرضه و تقاضا تعدیل می‌شود.

زیتون‌نژاد موسویان یادآور شد: در بخش کشاورزی باید ارزش هر محصول مورد بررسی قرار گیرد و ضمن آسیب‌شناسی لازم، راهکارهای‌های مناسب با آن ارائه شود، زیرا این بخش ارتباط مستقیمی با امنیت غذایی کشور دارد و یک بخش استراتژیک و امنیتی محسوب می‌شود.

سیاست‌گذاران باید به سوداگری در بخش کشاورزی پایان دهند

وی با تأکید بر این‌که دولتمردان و فعالان بخش کشاورزی باید نظارت و کنترل بر بخش کالا‌های این حوزه و سود هر بخش بین تولیدکننده و عرضه‌کننده را در قالب یک بسته در نظر بگیرند، گفت: در این زنجیره، سیاست‌گذاران باید با همکاری با یکدیگر، به سوداگری در بخش کشاورزی پایان دهند.

نایب رئیس اول کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی ایران اذعان کرد: محصولات کشاورزی، مواد اولیه بخش عظیمی از صنایع کشور را تأمین می‌کند؛ بنابراین باید سیاست‌گذاری در این بخش به صورت متمرکز انجام و از تصمیم‌گیری و مدیریت جزیره‌ای که متأسفانه امروزه در برخی از بخش‌های کشاورزی و صنایع وابسته به آن مشاهده می‌شود، جلوگیری شود.

وی خاطرنشان کرد: باید در سیاست‌گذاری استراتژیک و در تمامی برنامه‌ریزی‌های کوچک و بزرگ، یک نهاد به‌عنوان مرکز متولی در قالب یک شورای عالی شکل بگیرد و وزارتخانه‌های مربوطه در حوزه کشاورزی و دیگر تشکل‌های مرتبط با آن، به عضویت در این شورا دربیایند.

آینده بازار محصولات کشاورزی در دست پلتفرم‌های جدید

رئیس کمیسیون کسب‌وکار‌های دانش‌بنیان اتاق بازرگانی ایران هم با بیان این‌که اپلیکیشن‌های آنلاین به خوبی در سال‌های اخیر توانسته‌اند جای خود را در اقتصاد کشاورزی باز کنند، گفت: در حال حاضر اپلیکیشن «باسلام» توانسته محصول را به‌صورت مستقیم از تولیدکننده به‌دست مصرف‌کننده برساند و رضایت نسبی خوبی از استفاده‌کنندگان کسب کرده است.

افشین کلاهی ادامه داد: بیش از ۲۰ اپلیکیشن دیگر نیز در این حوزه فعال هستند و روزبه‌روز به تنوع خدمات خود اضافه می‌کنند.

وی با اعلام این‌که به‌تدریج فرآیند‌های هوشمند سامانه‌محور و مبتنی‌بر فناوری در حوزه کشاورزی جایگزین روش‌های سنتی می‌شود، عنوان کرد: بر این اساس، تغییراتی در زنجیره‌های ارزش محصولات به وجود می‌آید و خواه‌ناخواه دلال‌هایی که به دنبال سوادگری هستند، حذف می‌شوند.

به گفته رئیس کمیسیون کسب‌و‌کار‌های دانش‌بنیان اتاق بازرگانی ایران، در آینده نزدیک مشاغل جدیدی بر پایه فناوری‌های نوین و دانش‌بنیان در حوزه کشاورزی شکل می‌گیرد و بر همین اساس، مدل‌های کسب‌وکار نیز در این حوزه دچار تغییرات شگرفی خواهد شد.

کلاهی خاطرنشان کرد: درحال‌حاضر نیز شرکت‌هایی هستند که به‌جای فروش محصولات، خدمات خود را به فروش می‌رسانند. برهمین اساس مصرف‌کننده در سال‌های متمادی با تولیدکننده محصولات کشاورزی و صنایع وابسته به آن در ارتباط خواهد بود.

وی تأکید کرد: البته در این شرایط ممکن است کار فعالیت‌کنندگان بزرگ با مشکل روبه‌رو شود، چراکه پلتفرم‌های جدید در حوزه کشاورزی، زمینه فعالیت تولیدکننده‌های خرد و کوچک را نیز به خوبی فراهم می‌کنند و این تولیدکننده‌ها به اندازه تولیدکنندگان کلان می‌توانند در بازار کسب‌و‌کار آنلاین حضور داشته باشند.

کلاهی بیان کرد: بهبود و ارتقای شرایط شبکه‌های توزیع کالا در کشور با شکل‌گیری شرکت‌های لجستیک پیشرفته، نقش راهبردی و مهمی در حوزه محصولات کشاورزی دارد، زیرا در نظام عرضه‌وتقاضای این محصولات، مشکلات اساسی وجود دارد.

وی اظهار امیداوری کرد اپلیکیشن‌ها بتوانند با بهینه‌سازی روش‌های خرید و فروش، محصولات کشاورزی را با قیمت‌های عادلانه به دست مصرف‌کننده برسانند؛ البته به نوعی که تولیدکننده هم در این چرخه متضرر نشود.

عضو اتاق بازرگانی ایران: ناهماهنگی بین عناصر تولید و عدم رعایت الگوی کشت در محصولات کشاورزی مهم‌ترین عامل بروز التهاب در زنجیره ارزش است. کشاورزان به نیاز موجود در بازار اهمیت نمی‌دهند و اطلاعات درستی از این حوزه ندارند که این مسأله باعث ایجاد ناهماهنگی در کاشت محصولات کشاورزی در استان‌های مختلف کشور شده است


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۹۵۱۰۲، sabzineh.org