شعار سال: مجعد، فر و لخت، معلق روی دیوار مانده‌اند. رنگ به رنگ. مشکی پرکلاغی، زیتونی، طلایی، شرابی و قهوه‌ای با یک کش سیاه، از هم جدا شده‌اند. اینجا، موهای آویخته شده از دیوار ، هر کدام قصه‌ای دارند. رد زخم قیچی را که بگیری، می توانی تصاویر این قصه‌ها را در ذهن مرور کنی.موهای رها شده در باد، موهای مچاله شده زیر روسری، موهای بافته شده با کش قرمز، موهای چیده شده، موهای تراشیده شده، موهایی که زنان و دختران هر کدام به یک دلیل ، آن‌ها را روی این دیوار جا گذاشته اند. دیواری که بالای آن نوشته شده: «موی طبیعی شما را خریداریم!»
 
تجارت در جهان، موهایی که کیلومترها دورتر کلاه‌گیس می‌شوند
 
وقتی ماجرای فروش و تجارت موی زنان مطرح می‌شود، برخی به یاد «دلا» در «قصه کریسمس» می‌افتند؛ «دلا»ی قصه ا – هنری  که موهایش را ۲۰ دلار فروخت تا برای معشوقش «جیم»، هدیه کریسمس بخرد. آن‌ها که حافظه خوبی در مرور اخبار جهان دارند اما، تجارت موی زنان را متمرکز در هند، چین و اروپای شرقی می دانند. گفته شده در این مناطق، مامورانی در روستاها می‌گردند و زنان فقیر را متقاعد می‌کنند که در ازای مبلغ کمی موی خود را به آن‌ها بدهند. گاهی مردان، همسران خود را مجبور می‌کنند موهای شان را بفروشند و بچه‌های فقیر هم در ازای اسباب بازی موهای شان را می‌تراشند. بسیاری از معابد جنوب هند، میلیون‌ها دلار از نذرهای مذهبی زائران ناآگاه سود می‌کنند. اهدا‌کنندگان مو، که اغلب افراد فقیر هستند هرگز هیچ پولی دریافت نمی‌کنند. بسیاری از این زنان حتی نمی‌دانند که موهایی که نذر سلامتی و شوهران و نمرات مدرسه بچه هایشان کرده‌اند، به قیمت‌های بالایی به خانه‌های مد فروخته و به کلاه‌گیس تبدیل می‌شوند.تاجران معتقدند موی زنان روستایی در این مناطق، جدا از کیفیت و زیبایی ژنتیکی، کمتر رنگ شیمیایی و قیچی خورده و بیشتر با تقویت کننده‌های گیاهی و طبیعی به آن رسیدگی شده‌است.
 
چین نیز، از بازوهای مهم تجارت موی زنان در زمینه کلاه‌گیس است.در یک روستا در چین، بیش از ۴۰۰ شرکت و تولید‌کننده مشغول به تولید و تجارت مو هستند و به سراسر جهان ، حتی آفریقا مو صادر می‌کنند. در یک بازار در شرق چین، کیسه‌های موهای سیاه که بسیار پرسود هستند، توسط فروشنده‌ها به صورت سیار، در دکه ها و به کشورهای دیگر صادر و فروخته می‌شود.این فروش داخلی و صادرات طبق آخرین آمار، بیش از ۱۰۰ میلیون دلار را به خود اختصاص داده است. چین در سال ٢۰۱٩ حدود ٨۰ درصد از صادرات کلاه‌گیس جهان را به خود اختصاص داد.چین و هند سال هاست در این آمار با هم رقابت می‌کنند.
 
بازار سیاه مو در ایران، از دیوار تا ارایشگاه
 
اما تجارت مو در ایران، عمری نزدیک به ۱۵ سال دارد، تقریبا مصادف با اولین زمزمه‌های اکستنشن موی طبیعی در آرایشگاه‌ها. روش سنتی خرید و فروش مو نیز از همان آرایشگاه‌ها آغاز شد.برخی به خاطر مسائل مالی و بعضی نیز برای اینکه موهای نازنینشان در سطل زباله حیف نشود، در ازای مبلغی موهای خود را به آرایشگرانشان فروختند. آرام آرام، آگهی خرید و فروش مو از دیوار آرایشگاه‌ها به صفحه های مجازی رسید، به برنامه‌هایی چون «دیوار» و به گروه‌های تلگرامی. پیشتر در گزارشی با عنوان خانم‌ها در تهران چقدر برای زیبایی خود هزینه می‌کنند، برایتان نوشتیم که خدمات اکستنشن مو، جز گرانقیمت‌ترین خدمات آرایشگاه‌هاست که هر سه ماه نیاز به ترمیم دارد. در مناطق متمول تر تهران، برای اینکار از موهای طبیعی استفاده می شود که شاخه ای ۲۰۰ هزار تومان و هزینه تمام شده آن حداقل ۲۰ میلیون تومان تعریف می شود. در مرکز شهر هر شاخه موی طبیعی تا ۵۰ هزار تومان، در نواحی جنوبی تهران، هرشاخه موی مصنوعی ۸ هزار تومان و در مجموع یک و نیم میلیون تومان قیمت گذاری می شود. جست‌وجو‌هایمان میان اعداد و ارقام ذکر شده از سوی برخی آرایشگاه‌ها، نکات جالب توجهی را نشان‌ می‌دهد.
 
یکی از این آرایشگران که در منطقه سعادت‌آباد تهران، سالن دارد به رسانه می‌گوید:«قیمت موی طبیعی بستگی به حجم، قد، رنگ و سلامت مو دارد. هر چقدر بلندتر باشد قطعا قیمتش نیز بالا می‌رود. کف سر فرد نباید شوره یا قارچ داشته باشد. اندازه موها ۴۰ سانتی‌متر تا ۸۰ سانتی‌متر است و هر ۱۰ سانتی‌متر بر قیمت آن می‌افزاید. قیمت‌ها از ۵۰۰ هزار تومان شروع می‌شود و تا ۷ میلیون تومان یا بالاتر هم می‌رسد. در مناطق پایین‌تر قیمت اکستنشن پایین‌تر است چون اکثرا این کار با موهای مصنوعی انجام می شود».
 
فرناز اما، یکی از صدها دختری است که برای امرار معاش،موهایش را فروخته است.او اینکار را دوبار انجام داده و بعید می‌داند برای سومین بار هم بتواند موهایش را به همان اندازه قبل برساند. او می‌گوید: «بار اول موهایم را ۷۰۰ هزار تومان و بار دوم ۳ میلیون تومان فروختم.برای خرج دانشگاهم! بعدها فهمیدم همان سالن‌داری که موهایم را ۳ میلیون خرید، همان مو را به دیگری ۷ میلیون تومان فروخت». هرچه بیشتر جست‌وجو می کنم، ابعاد عجیب‌تری از ماجرا پیش چشمم روشن می‌شود.آرایشگری در منطقه سیدخندان از اجاره موهای طبیعی می گوید: «اجاره سالانه موی طبیعی بین ۲ تا ۴ میلیون تومان است که البته در طول سال بین ۳ تا ۴ مرتبه نیاز به ترمیم پیدا می کند تا حالتش را از دست ندهد که هزینه جداگانه‌ای دارد».
 
از واردکنندگانی چون چرخ کارها تا ارزآوری کلاه‌گیس طبیعی
 
در طول سال های اخیر میزان سفارش برای تهیه موهای طبیعی آنقدر زیاد شده که بعضی ها که مرتب بازار عرضه و تقاضا را رصد می کنند به این فکر افتاده‌اند، واردات موی طبیعی را از کشورهای دیگر آغاز کنند. «ایرنا» در گزارشی به نقل از یکی از متصدیان فروش لوازم آرایش و زیبایی می نویسد که در بازار تهران و محدوده ۱۵ خرداد و بازار سلطانی چند واردکننده بزرگ موی طبیعی از کشورهای چین و هند وجود دارد که به جز تهران در نقاط کشور مشتری ثابت دارند و از این طریق سود زیادی به دست می آورند. قیمت موهای طبیعی وارداتی بالاتر از موهای طبیعی وطنی است و این موضوع به نوبه خود باعث شده تا گیس‌فروشی رونق بیشتری پیدا کند در صورتی که ریسک استفاده از موهای چینی پس از بحران شدید کرونا بالاست و کسی تضمین نمی دهد که استفاده کنندگان این گیس های خارجی بهداشتی و عاری از هرنوع ویروس و قارچ باشند. طبق داده های وبسایت آماری «گسترش‌کارآفرینی» ، تعرفه واردات کلاه گیس، ۵۵ درصد و آزاد است.هیج ارز دولتی برای واردات کلاه گیس تعلق نمی گیرد و ارزش این کالا در کمرک بر حسب کیلو حساب می شود. نیاز به مجوز بهداشت و استاندارد ندارد و تنها به مجوز بازرگانی نیاز دارد. میزان واردات سالانه کلاه گیس در کشور چیزی حدود ٢۴ هزار و ٧۱۴ دلار است.

برخی از شایعات در خصوص بعضی کارخانجات وارد کننده و مونتاژ کننده چرخ خیاطی نظیر «کاچیران»، شرکت «قاف‌صنعت» و «ماشین‌دوخت‌قهرود» وجود دارد مبنی براینکه در زمان های خاصی از واردکنندگان کلاه‌گیس در ایران بوده اند. مطلبی که با برقراری تماس تلفنی با برخی از منابع مطلع،تقریبا تکذیب گردید( برقراری تماس توسط پایگاه تحلیلی خبری شعار سال).
 
سوژه ابتدایی این گزارش، حکایت غم‌انگیزی از یک آگهی با عنوان «فروش موی طبیعی» در پلت‌فرم «دیوار» بود. از آگهی فرناز و یک دسته موی مشکی بافته شده که برای شهریه دانشگاه فروخته شد. از فرنازهای زیادی که زیر پوست این مرز و بوم فراوان‌اند و خواسته یا نا‌خواسته به شعله‌ور شدن آتش یک بازار سیاه کمک می‌کنند. بازار سیاه موهایی که شاید آن سوی مرز‌ها، تلخ و غریب، چیده می‌شوند و برای گرم نگاه داشتن این آتش در سراسر جهان  سفر می‌کنند...

 
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری فراز ، تاریخ انتشار: 2 تیر  1400، کدخبر:43876 ، www.farazdaily.com .