جمعه ۳۱ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 April 19 
شعار سال: ازدواج و تشکیل خانواده ازجمله مسائلی است که در اکثر جوامع، تحت تأثیر تغییرات و وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و سایر شرایط حاکم بر جامعه قرار می‌گیرد. یکی از انواع ازدواج ها که در گفتمان اسلامی مطرح اما چالش برانگیز است، ازدواج موقت یا مدت دار است. این نوع ازدواج از مختصات قوانین خانواده در ایران است و در قوانین سایر کشورها وجود ندارد و از دیدگاه مذهب جعفری که مذهب رسمی کشور ما به شمار می‌آید و طبق قوانین خاص خود که توسط علمای دینی برای آن تعیین شده است، صورت می گیرد.
با وجود شواهد غیررسمی مبنی بر افزایش ازدواج موقت در جامعه ایران در سال های اخیر، بنابرگفته محققان آمار و اطلاعات دقیقی پیرامون تعداد این ازدواج‌ها در دسترس نیست.به گزارش سیناپرس،درواقع ازآنجایی که ازدواج موقت در بیشتر مواقع به‌صورت غیررسمی صورت گرفته و در مدارک هویتی ثبت نمی‌شود، اطلاعات مناسب و دقیقی از شیوع و بروز آن در کشور در دسترس نیست.
بااین‌حال با توجه به منابع غیررسمی به نظر می‌رسد که این پدیده روند فزاینده‌ای دارد. پنهان و تابو ماندن این سبک از ازدواج می‌تواند تأثیرات مختلفی بر سلامت این نوع از خانواده‌ها و به ویژه زنان داشته باشد.
گروهی از پژوهشگران کشور با توجه به اهمیت این موضوع، یک مطالعه پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن به واکاوی مشکلات اجتماعی زنان دارای تجربه ازدواج موقت پرداخته شده است.
آن‌ها داده‌های مطالعه خود را از طریق مصاحبه با پانزده نفر از زنان دارای تجربه ازدواج موقت ساکن شهر قم و چهار نفر از مددکاران اجتماعی مرتبط با این گروه از زنان جمع‌آوری کرده‌اند.
طبق یافته‌های این تحقیق، زنان دارای تجربه ازدواج موقت، یکی از گروه‌های هدف پنهان و سخت در دسترس مرتبط با حوزه مددکاری اجتماعی هستند که با مشکلات مختلفی در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی مواجه هستند. به همین دلیل تلاش برای یافتن راحت‌تر آن‌ها و لزوم توجه به کاهش مشکلات مختلف این گروه از زنان و افزایش کیفیت زندگی آنان در سطوح مختلف، به‌ویژه از سوی مددکاران اجتماعی ضروری است.
در این خصوص، فردین علی پور، محقق گروه آموزشی مددکاری اجتماعی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و سه همکار دیگرش اشاره داشته‌اند: «گرایش برخی زنان به پدیده ازدواج موقت به دلایل مختلفی روی می‌دهد. وجود نیازها و مسائل فردی نظیر نیازهای مختلف مالی، عاطفی، جنسی نقش مؤثری در گرایش آن‌ها به ازدواج موقت دارد. به علاوه، مشکلات اقتصادی و نیازهای مالی نیز نقش قابل توجهی در این خصوص دارند».
آن‌ها می‌افزایند: «یکی دیگر از دلایل گرایش به این روش ازدواج، محیط اجتماعی آسیب‌زا است. این طبقه از دلایل نشان دهنده مواجهه این زنان با ساختارهای معیوب اجتماعی همچون وجود تقاضاهای بالای رابطه جنسی در جامعه و تجربه انگ و تبعیض در محیط اجتماعی، به‌عنوان عامل زمینه ساز ازدواج موقت و تشدید و بازتولید مسائل و مشکلات ناشی از آن در بین این گروه از زنان است».
با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می‌رسد در جامعه مورد مطالعه، اکثریت زنانی که اقدام به ازدواج موقت دارند از بین زنان مطلقه و بیوه‌ای هستند که با مشکلات عدیده اقتصادی، خانوادگی و اجتماعی مواجه هستند، بنابراین لازم است مددکاران اجتماعی و متخصصان شاغل در مراکز حمایتی ازجمله نهاد کمیته امداد و سازمان بهزیستی اطلاعات تخصصی مورد نیاز جهت واکاوی مشکلات اصلی این زنان و انجام مداخلات حرفهای مناسب در این حوزه را کسب نموده و اجرا نمایند.
به اعتقاد علی پور و همکارانش، «اکثریت زنان دارای تجربه ازدواج موقت از گروه‌های مختلف، به دلیل تجربه فشارها و هسته‌های پنهان و آسیب پذیر اجتماعی، فردی و خانوادگی، سخت در دسترس بوده ولی نیازمند دریافت مداخلات و خدمات حمایتی و حرفه ای سازمان‌ها و گروه های متخصص و مرتبط همچون مددکاران اجتماعی هستند».
آن‌ها همچنین اذعان داشته‌اند: «همچنین باتوجه به اینکه تاکنون مطالعات اجتماعی اندکی در حوزه بررسی ازدواج موقت زنان انجام گرفته است، در این حوزه نیاز به تحقیق کمی و کیفی بیشتری هست تا از این طریق متخصصان مختلف مرتبط با این گروه از زنان و به‌ویژه مددکاران اجتماعی قادر به تدوین پروتکل‌های تخصصی در این حوزه باشند».
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری علم و فرهنگ ، تاریخ انتشار: 25 تیر 1400، کدخبر: ، www.sinapress.ir،119525
