شعار سال:‌ یافته‌های پیشین باستان شناسی نشان می‌داد که استفاده از گونه‌های مختلف مواد مخدر از چند هزار سال پیش رواج داشته و برای مثال کاهنان قبایل اولیه از قارچ‌های خاصی برای ایجاد توهم و فرورفتن به خلسه استفاده می‌کردند.

نتایج تحقیقات جدید، اما نشان می‌دهد که گیاه شاهدانه حدود ۱۲ هزار سال پیش در چین اهلی شده است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، ریشه کاشت و پرورش شاهدانه و ساخت حشیش به حدود ۱۲ هزار سال پیش در شرق آسیا باز می‌گردد.

در این مدت شاهدانه محصولی چند منظوره بود و البته بر اساس شواهد موجود، فقط ۴ هزار سال پیش بود که کشاورزان شروع به کاشت گونه‌های مختلف این گیاه برای تولید مواد مخدر یا دارو کردند.

بررسی‌های پیشین باستان شناسان نشان می‌داد شاهدانه یکی از نخستین گیاهانی است که توسط انسان اهلی شده، اما بررسی‌های متعدد صورت گرفته در این رابطه تاکنون قادر به مشخص کردن منشا اولیه این گیاه نبوده و تنها طی قرن ها، موفق به ردیابی شاهدانه در فرهنگ‌های مختلف کرده بودند.

بیش از این یافته جدید، بسیاری از گیاه شناسان معتقد بودند این گیاه در آسیای میانه ظهور کرده است، اما در حال حاضر با قطعیت می‌توان ادعا کرد که شرق آسیا از جمله مناطقی از چین، منشأ شاهدانه اهلی است.

این مطالعات به سرپرستی لوکا فوماگالی از دانشگاه لوزان انجام شده و در آن دانشمندانی از انگلیس، چین، هند، پاکستان، قطر و سوئیس شرکت داشتند. در این پژوهش، محققان ۱۱۰ ژنوم کامل از گیاهان مختلف، از جمله گونه‌های وحشی و در حال رشد، گونه‌های تاریخی و دورگه مدرن را مقایسه و تجزیه و تحلیل کردند.

یافته‌های باستان شناسان همچنین نشان می‌دهد این گیاه در روزگار باستان عمدتا به عنوان منبعی برای ساخت پوشاک و دارو مورد استفاده قرار می‌گرفته و کمتر جنبه استفاده به عنوان مخدر را داشته است.

 

به گفته پژوهشگران این تیم تحقیقاتی، یافته‌های جدید نشان می‌دهد که شاهدانه برای اولین بار در اوایل دوره نوسنگی در شرق آسیا اهلی شده و همه ارقام کنف و مواد مخدر فعلی از یک ژن اجدادی مشترک این گیاه جدا شده اند. به گزارش سیناپرس، شاهدانه، در آن زمان، برای مصارف مختلف به دو دسته تقسیم می‌شد: گیاهان بلند شاهدانه بدون شاخه که مواد الیافی بیشتری از ساقه اصلی آن به دست می‌آمد و ماری جوانا یا گیاه کوتاه با گل‌های بیشتر برای تولید رزین.

این یافته‌ها همچنین اثبات می‌کند بر خلاف نظریات پیشین که منشا گیاه شاهدانه را با آسیای میانه مرتبط می‌دانست، منشا این گیاه در شرق آسیا و چین است.

شرح کامل این پژوهش و یافته‌های به دست آمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی Science Advances منتشر شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار دارد.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از سینا، تاریخ انتشار: ۳۰تیر ۱۴۰۰، کد خبر sinapress.ir/۱۱۹۷۹۹