شعار سال: وزارت صنعت، معدن تجارت همانطور که از نامش مشخص است پتانسیل آن را دارد که به ۳ وزارتحاته مجزا تبدیل شود و دولت‌ها می‌باید ۳ وزیر متفاوت برای آن تعیین کند، ولی در لیست کابینه احتمالی دولت سیزدهم برای تسدی این پُست نام «رضا فاطمی امین» به چشم می‌خورد.

او که متولد سال ۱۳۵۳ است و یکی دیگر از وزیران جوان کابینه دولت سیزدهم محسوب می‌شود.

فاطمی دارای مدرک مدیریت راهبردی دانش از دانشگاه عالی دفاع ملی است. او از سن ۲۳ سالگی به جمع مدیران کشور اضافه شد و از سوابق اجرایی‌ش می‌توان به «معاونت وزیر صمت»، «ریاست ستاد تحول صنایع و معادن» و «مشاور و مدیریت سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های آستان قدس رضوی» اشاره کرد. لازم یه ذکر است که او در حال حاضر «قایم مقامی آستان قدس رضوی» را بر عهده دارد و به‌عنوان مدیرانی محسوب می‌شود که در زمان تولیت ابراهیم رییسی منصوب شده‌اند.

همانطور که همه کارشناسان می‌گویند و خود وزیر پیشنهادی هم باتوجه به سوابق اجراییش به خوبی می‌داند که سامان دادن به وزارتخانه‌ای که به دلیل تحریم‌ها و شیوع بیماری کرونا تقریبا نمی‌تواند کاری از پیش ببرد، چالش‌ها و مشکلات بسیاری را در مقابل خواهد داشت.

وزارت صمت به دلیل گسترده‌گی که دارد از گوشت و مرغ تا نجات جان آدمیزاد را در بر می‌گیرد و به نظر می‌رسد که تحریم‌ها و نامنظم بودن وضعیت واحد‌های تولیدی این وزارتخانه را فلج کرده است.

یکی از وزیران دولت روحانی در این وزارتخانه در مجلس برای گریز از انتقادات و نشان دادن وضعیت موجود از واژه «شرمندگی» در قبال معیشت مردم استفاده کرد.

تحریم‌های یک جانبه بر علیه جمهوری اسلامی برای اقتصادی که وابسته به درآمد‌های حاصل از فروش نفت و فشار بر مبادلات بانکی به یکی از مهم‌ترین چالش‌های این وزارتخانه تبدیل شده است.

اقتصاد ایران روز‌های سختی را پشت سر می‌گذارد، فشار بر معیشت شهروندان از یک‌سو و کمبود ارز و افزایش قیمت دلار و دیگر ارز‌ها آینده مبهمی را برای اقتصاد ایران به وجود آورده است.

در سال‌های اخیر افزایش قیمت اقلام مصرفی در بازار نظیر مرغ و تخم‌مرغ و برنج و ... معیشت شهروندانی که اکثریت آن در فقر به سر می‌برند را با وضعیتی تیره و تار روبرو ساخته است.

وابستگی تولید ایرانی به واردات مواد اولیه نه تنها در صنایع سنگین مانند خودرو و لواز خانگی و ... که در مواردی مانند مرغ و تخم مرغ و گوشت و ... هم وجود دارد. بخش مهمی از نهاده‌های دامی ایران وارداتی است و افزایش نرخ ارز به صورت مستقیم و غیر مستقم هزینه تولید شیر و گوشت و تخم مرغ و دیگر اقلام مرتبط با آن را افزایش می‌دهد.

به نظر می‌رسد یکی از مهمترین چالش‌های وزیر جدید در دوره پیش رویش نوسانات قیمت ارز باشد چرا که رشد بهای ارز و افزایش قیمت‌ها از یک سو و سودجویی و دلالی در حوزه اقلام وارداتی از سوی دیگر فشاری را در ماه‌های آتی نیز متوجه فرآیند تولید اقلام اساسی خواهد کرد.

البته ابزاری که در دست این وزارتخانه یا به عبارت دیگر سیاستگذار برای مهار بحران کنونی است، «ستاد تنظیم بازار» است که با حضور ۱۴ دستگاه و نهاد تشکیل جلسه می‌دهد و ستادی فرادستگاهی محسوب می‌شود، اما در شرایط کنونی به نظر می‌رسد استفاده از تمامی ابزار‌های ممکن برای تنظیم بازار محقق نخواهد شد. شاید یکی از مهمترین مشکلات در این فضا مواجهه با اصل تداوم تولید باشد.

ستاد تنظیم بازار می‌تواند از طریق قیمت‌گذاری، وضع عوارض برای واردات یا صادرات و حتی ابلاغ ممنوعیت واردات یا صادرات اقلام نسبت به تنظیم بازار کالا‌ها اقدام نماید و شاید بتوان یکی از مهمترین چالش‌ها را تلاش برای بهره‌گیری ستاد تنظیم بازار از تمامی این ابزار‌ها دانست.

گذشته از بازار و سفره مردم، کرونا، چالش مهمی است که پیش روی اقتصاد ایران قرار دارد و عمل کرد تمامی دستگاه‌های اجرایی و خصوصا وزارت صعت، معدن و تجارت را تحت تاثیر قرار داده است.

باتوجه به مشاهدات وضعیت تولید در شرایط ویژه کرونا در کنار افزایش نرخ ارز و همچنین بحران‌های ناشی از تحریم خود از چالش‌های بسیار بزرگی است که پیش روی وزارت صمت است. کرونا در کنار تحریم حالا اقتصاد ایران را در شرایطی بسیار ویژه قرار داده است. برقرار نگه داشتن روند تولید در این شرایط البته با موضوع حفظ اشتغال گره خورده است و از این منظر کرونا دوره سخت مدیریتی را برای وزیر آینده رقم خواهد زد.

فاطمی برای احیای ظرفیت معادن در اقتصاد ایران نیز با شرایطی خاصی روبه‌رو است. کمبود منابع، تشدید تحریم‎ها و ویروس کرونا این برنامه را با چالش‌های جدی روبرو می‌کند و اجرایی کردن این برنامه بی‌تردید تلاشی مضاعف را طلب می‌کند.

 

بر این اساس شاید بتوان تحریم‌های داخلی را یکی از مهمترین چالش‌ها مهم وزارت صمت در دوره پیش‌رو دانست.

یکی از مشکلات اصلی فاطمی امین در این وزارت‌خانه برخورد با باند‌های مافیایی است که در آنجا رخنه کرده‌اند.

باتوجه به اینکه رییسی اعلام کرده است که دولتی فراجناحی تشکیل خواهد داد، ولی بی‌شک در روز‌های پیش رو با برخورد‌های جناحی و تحریم‌های داخلی روبه‌رو خواهد شد چرا که تجربه نشان می‌دهد همواره گروه‌های منتقد با هدف بهره‌گیری از فضای انتخاباتی دست به اقداماتی می‌زنند که در نهایت مدیریت را با مشکلات عدیده‌ای روبرو خواهد کرد.

این نظریه وجود دارد که وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت در دولت انقلابی روز‌های پرالتهاب سختی را پیش رو داشته باشد و به کمک همه ارگان‌ها برای مدیرتش احتیاج دارد در غیر این صورت باید منتظر باشیم که همان روندی که در دولت دوازدهم وجود داشت در دولت ابراهیم رییسی هم مشاهده کنیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت فراز، تاریخ انتشار ۲۳ مرداد ۱۴۰۰، کد خبر: ۴۵۸۴۱، www.farazdaily.com