برخورد دولت گرجستان که صرفا با اتباع ایرانی و دارندگان ملیت ایرانی صورت گرفته، ازقضا اتفاق تازهای هم نیست. اگر این روزها بهانه برخورد با ایرانیان مقیم این کشور پاندمی کروناست، اما سال ۹۷ هم که هنوز بحران کرونا رخ نداده بود، مشابه این اتفاق رخ داد. سه سال پیش همزمان با انتخابات در گرجستان و تغییر جهت سیاست در این کشور، خبر ممانعت گرجستان از ورود اتباع ایرانی به داخل این کشور منتشر و توصیه شد تا اطلاع ثانوی از سفر به این کشور خودداری شود.
شعار سال: امکان بازگشت ایرانیان مقیم گرجستان به این کشور سد شده است؛ ایرانیانی که با داشتن پاسپورت و کارت اقامت، پشت مرزها مانده اند. خانوادههایی که دو نیمه شده اند و زندگیها و کسب و کارهایی که سرنوشتشان نامعلوم است. اتفاق عجیبتر اینکه گویا مشکل نه لزوما پاسپورت ایرانی، بلکه هویت ایرانی است؛ تا جایی که بر مبنای یک ویدئو منتشرشده، حتی ایرانیانی که با پاسپورت آلمانی و کارت واکسیناسیون کامل (فایزر) قصد ورود به گرجستان را داشته اند نیز از امکان عبور از مرز بازمانده اند. این ماجرا که
در ماههای اخیر و هم زمان با شیوع بیماری کرونا رخ داده، به یک بحران در زندگی ایرانیان مقیم و ساکن این کشور بدل شده است. به نظر میرسد ارادهای غیر رسمی به دنبال منافعی که هنوز ابعاد آن مشخص نیست، رویهای را آغاز کرده که نه قانونی است، نه انسانی و نه اخلاقی. از سویی دیگر، تاکنون وزارت خارجه و دولت گرجستان و وزارت خارجه و سفارت ایران واکنش یا اقدام قاطعی برای حل این معضل انجام نداده اند. در یک ویدئو، یک زن ایرانی ساکن تفلیس، با اشاره به اینکه کارت اقامت طولانی مدت و پاسپورت گرجستان را دارد و سرمایه گذاری ملکی در این کشور انجام داده است، میگوید قبل از ترک خاک این کشور با وزارت خارجه گرجستان تماس داشتم که به من اعلام شد هیچ مشکلی برای ورود به گرجستان ندارم، اما پلیس مرزی از ورودم به این کشور ممانعت میکند. این زن میگوید من دو دُز واکسن کرونا را در خاک گرجستان زدم و هیچ مشکلی بابت مدارک واکسیناسیون هم ندارم! یک ایرانی دیگر هم دقیقا همین حر فها را تکرار میکند.
عجیبتر اینکه ایرانیانی که با زدن دو دُز واکسن و اقامت دائم گرجستان خاک این کشور را به مقصد کشور دیگری ترک کرده اند و اصلا به ایران باز نگشته اند هم اجازه ورودشان به خاک گرجستان داده نشده و آنها را از فرودگاه برگردانده اند.
برخی شنیدهها حاکی از این است که سفیر ایران در گرجستان امکانی تحت عنوان پرواز جاماندهها ایجاد کرده و برای ایرانیان مقیم گرجستان که در ایران یا کشورهای دیگر جا مانده اند و مشکل ورود به خاک این کشور را دارند، یک امکان پروازی ایجاد کرده است. یعنی به صورت موردی اجازه سفر این افراد را از وزارت خارجه گرجستان دریافت کرده و با پرواز جامانده ها، آنها را وارد خاک این کشور میکند. اما اصل مشکل به قوت خود باقی است. قاعدتا سفارت ایران در گرجستان باید با ارائه یک گزارش مفصل به وزارت خارجه ایران از آنها درخواست کند سفیر گرجستان را احضار و مراتب را سریعا اعلام و دستور حل و رفع مشکل را خواستار شوند تا ایرانیان هم مانند اتباع مقیم از کشورهای دیگر بتوانند به راحتی به خاک این کشور بدون مشکل رفت وآمد کنند. نکتهای که نباید فراموش کرد، این است که بعضی از این افراد به هر دلیل به طور کامل از ایران مهاجرت کرده اند و تمام سرمایه و زندگی شان را به گرجستان منتقل کرده و انتظار بحقشان از وزارت خارجه و سفارت ایران در گرجستان، حمایت کامل و بی، چون و چرا از حقوق مادی و معنوی آنهاست. با توجه به اینکه اقامت گرفتن ایرانیان در گرجستان منوط به سرمایه گذاری آنها در این کشور است، امروز این سرمایهها در خطر است و با روشی که گرجستان در پیش گرفته، به نظر میرسد شرایط برای ایرانیها آن قدر سخت شود تا آنها مجبور به فروش سرمایه خود به نصف قیمت شوند. شنیدهها هم همین را تأیید میکند؛ اینکه سرمایه گذاران ایرانی مجبور به فروختن دارایی و املاک خود زیر قیمت شده اند تا در جایی دیگر سرمایه گذاری کنند. بر همین اساس، باز هم شنیدهها حاکی از این است که سیلی از سرمایه گذاران ایرانی مقیم گرجستان به سمت ترکیه سرازیر شده اند.
این در حالی است که ابراهیم رئیسی اخیرا با بیان اینکه امنیت در گرو امنیت و است، تأکید کرده بود که امنیت هر دو در دولت سیزدهم تضمین و زمینه سرمایه گذاری ایرانیان در داخل کشور از جمله تسهیل و تسریع صدور مجوزها فراهم شده است. سؤالی که ابراهیم رئیسی باید به آن پاسخ دهد، این است که مقصود او از این امنیت چیست که چرا ایرانیانی که سرمایه هایشان در گرجستان به علت سیاستهای نادرست این کشور به خطر افتاده، حاضر به بازگرداندن آن به ایران نیستند و همچنان کشورهای همسایه را ترجیح میدهند؟
بازی با هویت ایرانی
برخورد دولت گرجستان که صرفا با اتباع ایرانی و دارندگان ملیت ایرانی صورت گرفته، از قضا اتفاق تازهای هم نیست. اگر این روزها بهانه برخورد با ایرانیان مقیم این کشور پاندمی کروناست، اما سال ۹۷ هم که هنوز بحران کرونا رخ نداده بود، مشابه این اتفاق رخ داد. سه سال پیش هم زمان با انتخابات در گرجستان و تغییر جهت سیاست در این کشور، خبر ممانعت گرجستان از ورود اتباع ایرانی به داخل این کشور منتشر و توصیه شد تا اطلاع ثانوی از سفر به این کشور خودداری شود.
برخی رسانهها علت این برخورد دولت گرجستان را که هم زمان با انتخابات ریاست جمهوری این کشور شده بود، سیاسی دانسته و نوشته بودند:
میخائیل ساآکاشویلی، رئیس جمهوری که سال ۲۰۰۴ در گرجستان بر مسند نشست، فقط چند ماه پس از انتخابش به ایران سفر کرد تا نشان دهد توسعه روابط با کشورهای منطقه از برنامههای اصلی گرجستان جدید منظور نظر اوست. او در این سفر به منطقه فریدن در استان اصفهان هم که گرجی نشین است، سر زد و با هزاران نفر از گرجیان دیدار کرد. پس از آن رابطه گرجستان و ایران نزدیکتر شد؛ تا جایی که سال ۲۰۱۰ توافق نامهای امضا میشود و مردم هر دو کشور نیز این نزدیکی روابط را درک میکنند. سال ۲۰۱۰ توافق نامه لغو ویزا برای سفر شهروندان هر دو کشور امضا میشود. سال ۲۰۱۱، ۵۶ هزار و ۳۸۶ شهروند ایرانی و سال ۲۰۱۲، ۸۲ هزار و ۸۸۵ گردشگر ایرانی به گرجستان سفر میکنند؛ تا جایی که ایران در رده پنجم در میان مبدأ گردشگری خارجی در گرجستان قرار میگیرد.
از سال ۲۰۱۲ و با روی کار آمدن حزب رقیب، یعنی حزب رؤیای گرجی، ورق بازمی گردد. سردی روابط گرجستان با ایران از اول جولای ۲۰۱۳ با ابطال توافق نامه لغو ویزا بین دو کشور آغاز میشود؛ تا جایی که سال ۲۰۱۵ ایران از رده پنجم در صنعت گردشگری گرجستان به رده یازدهم میرسد. با فشار دولت ایران، در نهایت قرار میشود به شهروندان ایرانی در مبادی ورودی کشور گرجستان ویزا داده شود؛ طرحی که در برخی موارد به جای آنکه گرهی از مشکلات ایرانیها باز کند، گره را کورتر هم میکند. زمستان سال ۲۰۱۶ اعلام میشود دوباره گرجستان به توافق نامه لغو ویزا برای سفر اتباع دو کشور باز گشته است و ایران در سال ۲۰۱۶ رتبه ششم خود در تعداد گردشگران خارجی در گرجستان را باز پس میگیرد و در سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ با پشت سر گذاشن اوکراین، به رده پنجم گردشگران خارجی در گرجستان میرسد.
اما چهار ماه مانده به پایان سال ۲۰۱۸، بازی از نو شروع میشود؛ گزارشهای متعدد از مرزهای گرجستان، جایی که اتباع ایرانی اجازه ورود به این کشور را پیدا نکرده اند. ریجکتهای مرزی از مرز سادخلو (مرز بین ارمنستان و گرجستان) آغاز و به زودی به تمام مرزها تعمیم داده میشود. بسیاری از اتباع ایرانی که در گرجستان به روشهای مختلف سرمایه گذاری کرده و اقامت دریافت کرده اند، بر حسب ماده ۱۸ اقامت آنها تمدید نمیشود و کار را برای اتباع ایرانی سختتر میکند. شیوع کرونا و تصمیم دولت گرجستان درباره بستن مرزهایش با ایران، امیدها برای بهترشدن وضعیت اتباع ایرانی در این کشور را به نا امیدی تبدیل میکند. گرجستان ۲۳ فوریه ۲۰۲۰، سه روز پیش از آنکه اولین مورد ابتلا به کرونا در کشورش را تأیید کند، مرزهایش با ایران را بست؛ اما اعلام کرد این محدودیت موقتی است و به زودی مرزها باز میشود؛ محدودیتی که همچنان باقی است. دولت گرجستان در یک تصمیم ناگهانی، مرزهایش را به روی خودروهای ترانزیتی ایرانی هم میبندد؛ در حالی که کامیونهای ترانزیتی کشورهای دیگر میتوانند به راحتی وارد گرجستان شوند.
شاید رویه غلط وزارت خارجه در سالهای گذشته در بی توجهی به حمایت از حقوق ایرانیان خارج از کشور باعث شده است که کشورهای دیگر به خود اجازه دهند اینگونه با ایرانیان برخورد و آنها را تحقیر کنند.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جماران، تاریخ انتشار:۲۹ شهریور ۱۴۰۰، کدخبر: ۱۵۲۵۳۹۶، www.jamaran.news