شعار سال: «محمدصالح صدقیان» رئیس مرکز عربی مطالعات ایران با اشاره به برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام عراق در تشریح اهمیت این رویداد سیاسی اظهار کرد: اهمیت انتخابات سراسری عراق عموماً دو عامل داخلی و خارجی دارد؛ چراکه در داخل عراق بعد از برچیده شدن بساط داعش شاهد آن بودیم که دولت عادل عبدالمهدی به روی کار آمد و پس از مدتی مجبور به کناره‌گیری شد و در نهایت دولت مصطفی الکاظمی به عنوان کابینه موقت تشکیل شد. هدف اصلی تشکیل دولت الکاظمی اجرای انتخاباتی بود که حالا امروز قرار است به صورت رسمی برگزار شود و به همین دلیل او در این مدت سعی داشت تا بتواند اوضاع عراق را به یک توازن نسبی برساند. بر این اساس دو اهمیت داخلی انتخابات عراق بحث کنار زدن داعش و همچنین به روی کار آمدن دولت عبدالمهدی است که در نهایت باعث می‌شود این انتخابات پس از سقوط حزب بعث با سر و صدای زیادی برگزار شود.

وی ادامه داد: به نظرم عراق در وضعیت فعلی به یک پارلمان قوی و هوشمند نیاز دارد تا مسائل عقب‌افتاده را در نهایت با انتخاب یک نخست‌وزیر جدید سر و سامان دهد که مهمترین آن‌ها مبارزه با فساد است. از نظر خارجی هم عراق از معدود کشور‌هایی در منطقه و حاشیه خلیج‌فارس به حساب می‌آید که انتخابات سراسری برگزار می‌کند و در نهایت نشان می‌دهد که یک دموکراسی نسبی در بغداد حاکم است. زمانی که مشارکت مردم بالا می‌رود، بدون تردید رسانه‌های خارجی هم برای پوشش این رخداد مهم در عراق حاضر می‌شوند و همین مسأله به نوعی باعث می‌شود تا این کشور نسبت به سایر کشور‌های منطقه اهمیت بیشتری پیدا کند؛ چراکه از ۷۰ سال پیش در این کشور بحث دموکراسی نسبی به این صورت نبوده و به نظرم این امر را باید به شدت مهم دانست. یکی دیگر از اهمیت‌های انتخاب عراق در محور خارجی، بحث حضور ایالات متحده در این کشور است.

این کارشناس مسائل عراق تصریح کرد: واقعیت این است که ایالات متحده پس از خروج از افغانستان حالا بحث خروج از عراق تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی را در دستور کار خود دارد و به همین دلیل آمریکایی‌ها معتقدند که عراق باید یک کشور قوی و مقتدر باشد تا بتواند با تغییرات وسیعی که قرار است در منطقه رخ دهد، خودش را وفق بدهد. بر این اساس باید توجه کرد که انتخابات این کشور در حوزه خارجی هم حائز اهمیت است. فارغ از این مسائل، در نقشه انتخابات عراق ۲۶۷ حزب سیاسی وارد انتخابات شده‌اند و ۴۴ فهرست انتخاباتی اعلام شده که به نوعی ائتلاف‌ها را مشخص می‌کند که تمام این ساختار توسط سه طیف کردها، اهل تسنن و شیعیان به عنوان بازیگران اصلی عراق طرح‌ریزی و اجرا می‌شود. بر اساس آمار‌ها سه هزار و ۵۲۳ نامزد برای کسب ۳۲۹ کرسی پارلمان عراق با یکدیگر رقابت خواهند کرد، اما مسأله مهمتر این است که انتخابات فعلی صحنه اجرای یک قانون جدید است.

 

صدقیان افزود: بر اساس قانون جدیدی که مصوب شده، برای اولین بار نامزد‌ها می‌توانند به صورت مستقل در انتخابات سراسری عراق شرکت کنند که در گذشته باید حتماً به صورت فهرستی وارد این رویداد سیاسی می‌شدند، اما حالا اجازه حضور آن‌ها به صورت مستقل برابر قانون جدید صادر شده است. این یکی از وجوه تمایز این انتخابات با انتخابات‌های قبلی به حساب می‌آید. طیف شیعیان در قالب چهار گروه اصلی یعنی جریان صدر (به رهبری مقتدی صدر)، جریان فتح (به رهبری هادی العامری)، جریان دولت القانون (به رهبری نوری مالکی) و جریان قوه الدوله (به رهبری عمار حکیم) حضور دارند که عموماً به عنوان چهار ضلع اصلی ائتلاف شیعیان به حساب می‌آیند. در جناح اهل تسنن هم احزابی اعم از حزب تقدم، حزب العزم، حزب الجماهیر و ... حضور دارند و در جناح کرد‌ها هم حزب اتحادیه میهنی کردستان و حزب دموکرات به عنوان احزاب محوری به حساب می‌آیند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: نکته‌ای که در این میان باید به آن اشاره کرد این است که شهر‌های شیعه‌نشین برای بسیاری از نامزد‌ها یک منطقه استراتژیک به حساب می‌آید؛ چراکه در عراق ۹ استان شیعه‌نشین وجود دارد که در نهایت آراء آن‌ها منتج به انتخاب نخست وزیر می‌شود که جریان صدر شاخص آن‌ها به حساب می‌آید. توجه داشته باشید که طرفداران این جریان عموماً ثابت هستند و کسی در این جریان وجود ندارد که بگوید رأی نمی‌دهد، اما در نهایت ائتلاف شیعیان عراق می‌توانند ۴۵ تا ۵۵ کرسی را کسب کنند. توجه داشته باشید که خیلی از مردم عراق تصمیم به شرکت کردن یا عدم حضور در انتخابات نگرفتند؛ چراکه می‌گویند نمی‌دانیم که آیا با پای صندوق رفتن، فساد برچیده می‌شود یا خیر؟ در این میان بحث رابطه با اسرائیل، مسئله حشدالشعبی و مسائل دیگر باعث سرگردانی رأی‌دهندگان شیعه شده است؛ چراکه جریان صدر معتقد است حشدالشعبی باید منحل شود و به همین دلیل طیف گسترده‌ای از شیعیان نگران این موضوع هستند.

وی اضافه کرد: مسأله دیگری که می‌تواند موجب سرگردانی شیعیان شود، بحث ایجاد انشعاب در درون حشدالشعبی است که این موضوع هم تردید‌ها در میان شیعیان را افزایش داده، اما در نهایت گسترش فساد در عراق می‌تواند موجب شود تا مشارکت شیعیان تحت‌الشعاع قرار بگیرد. بحث اینجاست که اگر مردم پای صندوق‌های رأی نروند اساساً جریان صدر می‌تواند دست برتر را داشته باشد؛ چراکه در انتخابات گذشته تنها ۱۹ درصد از مردم عراق در انتخابات شرکت کردند، ولی در این انتخابات اگر درصد مشارکت بالا برود می‌تواند به ضرر جریان صدر تمام شود. به یاد داریم که در انتخابات سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۹ یک ائتلاف از شیعیان به وجود آمد و به نوعی آن‌ها اتفاق آراء داشتند، اما در ۲۰۰۹ میلادی اختلافات و مشکلات زیاد شد و پس از آن هم با آمدن داعش، انتخابات به صورت رسمی برگزار نشد و در نهایت عراق به نقطه فعلی رسید. حالا در سال ۲۰۲۱ ائتلاف میان شیعیان کاملاً مشهود است و جلسات میان طیف‌های آن‌ها از ماه‌ها پیش برگزار شده و یک انضباط نسبی را شاهد هستیم.

صدقیان در پایان گفت: نکته دیگر این است که دیدگاه نخبگان عراق نسبت به گذشته کاملاً متفاوت شده و به همین دلیل باید گفت که انتخابات این دوره از منظر ساختاری و همچنین از منظر ماهوی با ادوار گذشته متفاوت است. نخبگان عراق حالا به دنبال یک نخست‌وزیر قدرتمند هستند که باید این موضوع را به فال نیک گرفت، ولی اینکه این شخصیت قوی، چه کسی خواهد بود، فعلاً مشخص نیست. توجه داشته باشید گزینه نخست‌وزیری عراق نه تنها برای مردم و طیف‌های داخلی این کشور اهمیت زیادی دارد بلکه از کشور‌های همسایه گرفته تا آمریکا معتقدند که باید یک نخست‌وزیر جدید و قدرتمند روی کار بیاید. بسیاری معتقدند که احتمال دارد مصطفی الکاظمی مجدداً در سمت خود ابقاء شود، برخی دیگر هم معتقدند نوری المالکی یا هادی العامری به عنوان نخست وزیر انتخاب خواهند شد و گمانه‌زنی‌ها به جایی رسیده که گفته می‌شود استاندار بصره هم یکی از گزینه‌های نخست وزیری خواهد بود. این تحلیل‌ها صرفاً در حد گمانه‌زنی است و در نهایت باز هم باید صبر کرد و دید که خروجی صندوق‌ها چه خواهد شد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایلنا، تاریخ انتشار: ۱۸ مهر ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۱۴۱۵۱۴، www.ilna.news