شعار سال: چندی پیش در خبر‌ها خواندم بام ایران میزبان نوزدهمین المپیاد ملی جوش است. این خبر همچون جرقه‌ای مرا بر آن داشت تا ۱۲ کیلومتر از مرکز استان چهارمحال و بختیاری فاصله بگیرم و به شهر هفشجان مهد جوش ایران برسم.

قدمت شهر هفشجان بنا به روایات بزرگان و آثار بسیار قدیمی اش مانند سنگ نوشته (کتیبه) واقع در کوه جهانبین و آثار سفالی مربوط به ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد بیانگر قدمت ۶۰۰۰ ساله این شهر حکایت دارد.

بررسی تاریخی تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی قرن اخیر نشان می‌دهد بر اثر حضور چارواداران و کاریان هفشجانی در خوزستان که به همزمانی با اکتشاف نفت در اواخر دوره قاجار مواجه شد؛ نیروی این جمعیت بزرگ که در جهت حمل و نقل در شریان‌های ترانزیتی و شاهراه دسپارت، راه ارتباطی اصفهان به خوزستان، فعالیت می‌داشتند، این بار در پروژه‌های بزرگ انتقال اولین خطوط لوله نفت ایران به پالایشگاه‌ها به کار گرفته شد.

از یک شهروند سالمند هفشجانی پرسیدم شغل بیشتر مردم این شهر واقعا جوشکاری است؟ آقای فروزنده گفت: در هر خانواده یک جوشکار بوده و یا هست. من خودم جوشکار بودم و هستم.

آقای امیری که در کارگاه جوشکاری خودش در هفشجان کار می‌کند، می‌گوید: هر گروهی از جوشکاران شهر ما در یک رشته مثل جوشکار آرگون یا جوشکار برق، تبحر و تخصص دارند.

از «کربلایی محبعلی هفشجانی» به‌عنوان نخستین جوشکار کشور در زمان معاصر نام برده می‌شود و «بی‌الله فروزنده» و «یاور عسگری» نیز از اساتید توانمند و بزرگان صنعت جوش هفشجان به‌شمار می‌روند.

دکتر «ابراهیم حشمت دهکردی» پدرصنعت جوش ایران و «فاطمه فتحی» دختر ۱۴ ساله هفشجانی، «ملکه جوش ایران» نیز نمونه‌های دیگری از نخبگان و ظرفیت‌های انسانی موجود در استان چهارمحال‌وبختیاری در صنعت جوش است.

شهری با ۲۵ هزار نفر جمعیت که حدود هفت هزار از آنان جوشکار با آوازه هستند که مهارت و تخصصشان مرز‌های داخلی ایران را درنوردیده و تا نقطه ثقل علمی جوش دنیا رسیده است؛ به طوری که در کتاب‌ها و در رسانه‌های مکتوب فنی تخصصی و معتبر شرکت‌های بین المللی از این شهر به عنوان منبع نیرو‌های انسانی زبده، فنی، موثر و با تجربه نام برده شده است.

نبوغ جوشکاران هفشجانی بازوی توانای پیشبرد صنعت کشور

اراده و مهارت و نبوغشان در صنعت و فناوری، آهن سرد را به بازیچه گرفته و کانون جوشان و بازویی توانا و موثر در پیشبرد صنعت کشور شده است و انصافا نقش مردان با اراده کاردان و سخت کوش این نقطه از کشور در ساخت و راه اندازی پروژه‌های مختلف صنعتی در گرمای نفس گیر جنوب و سرمای سخت مناطق مختلف کشور چشمگیر و تعیین کننده است و متولیان صنعت کشور نیز به این امر به خوبی واقفند.

فعالیت جمعی این کارگران در اولین پروژه‌های نفتی سر انجام با استفاده از تکنولوژی جوش منجر به تبدیل شدن آن‌ها به جوشکاران و تکنسین‌های فنی و ماهر گردید بطوریکه این صنعتگران از حدود نیم قرن گذشته تاکنون نقش مهمی در توسعه ذوب آهن اصفهان، فولاد مبارکه، فاز‌های مختلف پارس جنوبی از جمله عسلویه، پالایشگاه‌های خوزستان، شیراز، اصفهان، تهران و سرخس و کلیه پروژه‌های خطوط سراسری انتقال نفت، گاز و آب و... را داشته اند.

پروژه‌های خطوط سراسری انتقال نفت، گاز و آب

ردپای حضور جوشکاران هفشجانی حتی در پروژه‌های متعددی در کشور‌های همجوار عراق، کویت، قطر، امارات متحده عربی و عربستان سعودی و فراتر از آن‌ها در آفریقای جنوبی و اروپا نیز مشاهده می‌شود.

بنابر این نام هفشجان، هوشنگان، امروزه بیش از پیش در صنعت جوش بعنوان یک برند ملی مطرح است. سرمایه انسانی حدود ۷۰۰۰ جوشکار و تکنسین هفشجانی در انواع مختلف جوش ذوبی و غیر دوبی و روش‌های جوش‌های متعدد Co ۲، کاپر، نیکل، آرگون و حتی جوش زیر آبی و. بکار برده می‌شود.

بهرام الله بخشی، از فعالان اقتصادی و از اعضای انجمن صنایع فلزی استان گفت: اولین کسی که مخزن آب را در بالاترین نقطه شهر مکه نصب کرد مرحوم "میرزا ابراهیم عباسی هفشجانی" از دیار هفت شجاعان پرجوش و خروش هفشجان است.

او مرا هم با یک ملکه آشنا کرد.
آشنایی با ملکه جوش ایران

این ملکه بانویی نیست که در قصر تصور می‌کنیم، او در کارگاه جوشکاری با عنوان ملکه جوش ایران کار می‌کند.

فاطمه فتحی که ۱۴ سال سن دارد گفت: نخستین بار در المپیاد مهارت جوش ایران شرکت کردم و مقام اول کشور را کسب کردم و پس از آن وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی عنوان "ملکه جوش ایران" را به من اهدا کرد.

 

از هفشجان تا یونسکو

مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای چهارمحال و بختیاری گفت: پیوند صنعت جوش جوشکاران هفشجانی با صنایع مهم حساس ملی و بین المللی باعث شده است تا پیشنهاد انتخاب شهر هفشجان به عنوان پایتخت جوشکاری دنیا به یونسکو ارائه شود.

خانم کبیری افزود: مشتاقان حرفه جوش روز به روز در حال افزایش است، هزار و ۴۰۰ مهندس جوش در طرح‌ها مشغول فعالیت و ۳۰۰ دانشجوی مهندسی جوش در سراسر کشور مشغول تحصیل هستند.

از جوش الکترود و آرگون، جوشکاری زیر پودری، جوشکاری زیر آب، حفاظت شده، تخصصی انواع فلزات تا جوش و ذوب جسم و جانشان.
صد‌ها جانباخته صنعتگر هفشجانی که همگی بر تارک تاریخ صنعت جوش ایران می‌درخشند

قابل توجه است که در راستای اعتلای اقتصاد و صنعت ایران، جان‌های بسیاری فدا شده؛ از آنجمله ۱۲ شهید هفشجانی حادثه انفجار سرخس خراسان رضوی، ۸ شهید هفشجانی حوادث تروریستی دیاله عراق و صد‌ها جانباخته صنعتگر هفشجانی که همگی بر تارک تاریخ صنعت جوش ایران می‌درخشند.

مراسم تشییع شهدای انفجار خط لوله انتقال گاز مشهد - سرخس

روز عید فطرسال ۸۹ بود که خبر انفجار خط لوله انتقال گاز مشهد - سرخس برای دقایقی دنیا راو برای یک عمر دل مادران، پدران، همسران و کودکان شهر هفشجان را لرزاند و پیر و جوان این شهر را سیاه پوش کرد.

 

خدیجه احمدی سرپرست شهرداری هفشجان گفت: ازمجموع جوشکاران پُر توان حاضر در طرح انتقال گاز مشهد - سرخس ۱۲ متخصص هفشجانی شهید شدند؛ و یک باره تمام شهر را ناله‌های عزا فرا گرفت.

او افزود: در راه اعتلای صنعت ایران تعدادی کثیری از صنعتگران هفشجان جان خویش را از دست داده‌اند که می‌توان شهدای حوادث تروریستی دیاله عراق در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ خورشیدی را مهم‌ترین آن‌ها دانست؛ که در مجموع ۱۸ تن از مهندسین و تکنسین‌های ایرانی جان خود را از دست دادند و هشت تن آن‌ها اهل شهر هفشجان بودند.

حجت الاسلام جلالی امام جمعه وقت هفشجان سه روز عزای عمومی اعلام کرد، اما در دل برخی از آدم‌های این شهر هنوز هم داغ عزا تازه است.

مادر یکی از این شهدا می‌گوید: فرزندان ما رفتند و هنوز هم نام این شهر به مدد جوانان و مردان پُر توانش زنده و بر زبان‌ها جاری است؛ اما همچنان مظلوم و گمنام اند.

یکی از حادثه دیدگان عملیات تروریستی دیاله عراق در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ خورشیدی هم می‌گوید:کارکردن در کشور‌های دیگر به دور از خانواده بسیار سخت و پراسترس است آنهم زمانی که سختی کار و از کار افتادگی به فرد تعلق نمی‌گیرد.

آوازه جوشکاران هفشجانی در گوش جهان

عبدالعلی ارژنگ فرماندار شهرستان شهرکرد گفت: جوشکاری در خطوط انتقال نفت، گاز، آب و طرح‌های پالایشگاهی، پروژه‌های ماهشهر و عسلویه، برج میلاد و اتوبان آزادگان تهران فقط گوشه‌ای از خدمات ارزنده‌ای است که متخصصان چیره‌دست هفشجانی اجرا کرده اند.

به گفته او، بیشترین و ماهرترین جوشکاران صنایع نفت، گاز و پتروشیمی غرب آسیا در این شهر پرورش یافته اند.

پایتخت جوشکاری

فرانک کبیری مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای چهارمحال و بختیاری هم گفت: اجرای طولانی‌ترین خط انتقال نفت منطقه از گُرّه به جاسک در استان هرمزگان به طول یک هزار کیلومتر، از تازه‌ترین فعالیت‌های جوشکاران هفشجانی است.

او افزود: مشابه این طرح تاکنون در ایران وجود نداشته و هم اکنون با فعالیت بیش از یک هزار نفر از جوشکاران هفشجانی در حال اجراست.

کبیری اظهار کرد: خارج از ایران هم از حرفه دو هزار متخصص جوش شهر هفشجان بهره می‌گیرند؛ امارات متحده عربی، کویت، عراق، قطر، ترکمنستان، سوریه، ایتالیا و آلمان از جمله این کشورهاست.

جوش‌های پیشرفته این کشور‌ها متکی به جوشکاران هفشجانی است و ماهانه ۱۰ میلیون دلار ارز به کشور وارد می‌کنند.

مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای چهارمحال و بختیاری با افتخار گفت: با گذشت چهاردهه از انقلاب اسلامی هم اکنون متخصصان هفشجانی انواع جوش‌های آرگون، co ۲، کاپر، نیکل و جوش‌های زیر آب را به راحتی انجام می‌دهند.

کبیری به ثبت صنعت جوش ملی ایران به نام هفشجان اشاره کرد و افزود: این شهر همه ساله به عنوان قطب جوش کشور میزبان مسابقات ملی مهارت در حوزه جوش است.
می‌توان یک شهر بود، اما کشور ساخت

سری به انجمن جوش ایران زدم تا ببینم نامی از هفشجان ثبت شده است که رئیس انجمن جوش ایران گفت: یکسری پروژه‌ها هستند که نیازمند جوشکاری به صورت گروهی است.

اجرای طرح‌های جوشکاری

آقای ادب آوازه افزود: این گونه طرح‌ها فقط از عهده جوشکاران هفشجانی برمی آید.

به گفته او، طرح خط انتقال نفت گُرّه به جاسک در ابتدا برای ما طرحی بلند پروازانه بود، اما وقتی از تبحر و چیره دستی جوشکاران هفشجانی مطلع شدیم، ۹۰ درصد از کار را به دستان توانمند آنان سپردیم.

جوشکاری صنایع حساس در زمینه انرژی اتمی از جمله رآکتور‌های آب سنگین اراک هم حاصل دسترنج جوشکاران هفشجانی است.

سیروس رضایی رئیس جهاد دانشگاهی چهارمحال و بختیاری به ظرفیت منحصر به فرد استان در زمینه صنعت جوشکاری و وجود نیروی انسانی متخصص در شهر هفشجان اشاره کرد و گفت: جهاد دانشگاهی اقدام به ارائه خدمات تخصصی از جمله آموزش در مرکز مطالعات پژوهشی جوش و خوردگی و بازرسی‌های فنی جوش و خوردگی در این رشته فنی کرده است.

او منشاء حدود ۵۰ درصد زیربنای تجهیزات ساخت و ساز و تولید کشور را صنعت جوش دانست و گفت: جهاد دانشگاهی در زمینه خدمات تخصصی بازرسی‌های فنی جوش و خوردگی در صنعت فولاد، نفت و گاز، گام‌های خوبی برداشته است که بازرسی‌های جوش شرکت صفا فولاد سپاهان (خطوط انتقال آب بروجن به فولاد)، بازرسی‌های جوش شرکت انرژی گستر نصیر (کارخانه فولاد چهارمحال و بختیاری) و بازرسی‌های جوش مخازن شرکت کیمیا صنایع دالاهو از جمله این اقدامات است.

بام ایران میزبان نوزدهمین المپیاد ملی جوش

فرانک کبیری مدیرکل فنی و حرفه‌ای چهارمحال و بختیاری در نخستین جلسه گردهمایی مدیران و معاونان فنی و حرفه‌ای و صنعتگران استان برای میزبانی هفشجان در نوزدهمین المپیاد ملی جوش، اظهار داشت: با توجه به ظرفیت‌های بالای این شهر در صنعت جوش کشور و جهان، این المپیاد فرصت خوبی برای معرفی توانمندی‌ها و استعداد‌های این خطه در حرفه جوش است.

 

ساخت مخزن کروی پالایشگاه نفت کرمانشاه با مشارکت جوشکاران هفشجانی

او افزود: میزبانی هفشجان، زمینه‌های اعتلای هویت درونی و خودباوری فعالان این عرصه را فراهم می‌کند و عملکرد موفق عوامل در برگزاری این رویداد، این میزبانی را حفظ و یادگاری ارزشمندی را برای آیندگان این خطه به یادگار می‌گذارد.

کبیری با اشاره به اینکه زمان دقیق برگزاری این المپیاد در پاییز امسال از سوی مرکز اعلام خواهد شد، اضافه کرد: تمرکز بر جنبه‌های هنری این صنعت از جمله نمایشگاه زیورآلات و گواهی‌نامه‌ها و برگزاری برنامه‌های فرهنگی و فوق برنامه همچون جشنواره عکس و تجلیل و معرفی خانواده‌های شهدای صنعت از موارد برنامه‌ریزی شده در المپیاد خواهد بود.

او ادامه داد: سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت جوش می‌تواند این شهر را به کانون تربیت مربی و متخصص صنعت جوش کشور تبدیل کند.

جای‌خالی برندسازی

محمدکاظم منزوی معاون صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری با اشاره به ظرفیت‌های موجود صنعت جوش در استان گفت: شکوفایی این ظرفیت‌ها مستلزم آن است که جوش هفشجان تبدیل به برند شود.

او با بیان اینکه: بسیاری از کارخانه‌های موجود در استان مانند فولاد سفیددشت، پتروشیمی لردگان، ورق گالوانیزه و سایر صنایع فلزی استان می‌توانند برای تعمیر وسایل خود از کارگاه‌های جوشکاری استان استفاده کنند افزود: درحال‌حاضر زیرساخت‌های لازم برای استقرار کارگاه‌های جوش در استان فراهم نیست و این می‌طلبد سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به این حوزه جذب شود.

منزوی با بیان اینکه شرکت‌های پیمانکاری بزرگ و مطرح صنعت جوش که متشکل از متخصصان هفشجانی هستند، در خارج از استان فعالند، اظهارکرد: نداشتن برند بومی جوش هفشجان چالش جدی دراین حوزه است که در گام نخست می‌طلبد استادان ماهر و مهندسان این حوزه به هفشجان بازگردند و برای برندسازی همت مضاعفی به‌کار گیرند.

جای‌خالی برندسازی
ضعف‌های زیرساختی

به‌گفته کارشناسان و متخصصان مربوط، برای تبدیل هفشجان به پایتخت صنعت جوش باید اقدام‌های گسترده‌ای انجام شود، چراکه درحال‌حاضر این شهر فقط از وجود نیرو‌های انسانی توانمند برخوردار است و زیرساخت‌های لازم برای تحقق این مهم فراهم نشده‌است.

صادق صدیقی دبیر انجمن علمی - صنعتی جوش هفشجان دراین باره گفت: برای تبدیل هفشجان به برند جوش کشور، در ابتدا باید برای تشکیل یک اتحادیه اقدام کرد، چراکه درحال‌حاضر جوشکاران ماهر و حتی مبتدی منطقه هیچ تشکیلات منسجمی ندارند و بدون اتحادیه و انجمن صنفی نمی‌توان برنامه‌ها و اهداف این حوزه را پیگیری کرد.

او ادامه داد: با این وجود، انجمن علمی جوش هفشجان در سال‌های اخیر فعالیت خود را آغاز کرده و تلاش شده از این طریق با گردآوری فارغ‌التحصیلان رشته‌های مکانیک، برق و جوش، مهارت جوشکاری از حالت سنتی و کارگری به شکل علمی و آکادمیک دنبال شود.

صدیقی تصریح کرد: این انجمن نقش مهمی در برگزاری مسابقات علمی ایفا کرده‌است، اما برای پیگیری برنامه‌ها و دریافت تسهیلات و تحقق مطالبات نیاز به تشکیل اتحادیه داریم که با وجود پیگیری‌های بسیار، به سبب موانع اداری موجود، همچنان این مهم دور از دسترس قرار دارد.

 

در انتظار حمایت مسئولان

به‌گفته دبیر انجمن علمی - صنعتی جوش هفشجان، با وجود فعالان بی‌شمار و ظرفیت‌های بالای صنعت جوش دراین شهر، فقط ۲ کارگاه دراین زمینه در هفشجان فعال است و به حمایت و ایجاد زیرساخت‌های بیشتری برای تبدیل شدن این منطقه به شهرجهانی صنعت‌جوش نیاز است.

صدیقی افزود: توانمندی فعالان صنعت‌جوش هفشجان به‌گونه‌ای است که جمعی از اساتید دانشگاهی این رشته درصدد بازنگری و به‌روز کردن ۳۲ استاندارد صنعت‌جوش برآمده‌اند و تاکنون ۵ استاندارد آن را به‌روز کرده‌اند.

فعالان صنعت‌جوش هفشجان

هرچند عزم و اراده خوبی در زمینه تبدیل شدن شهر هفشجان به پایتخت صنعت‌جوش کشور شکل گرفته، اما رسیدن به این هدف و خیز برداشتن برای کسب عنوان «شهرجهانی صنعت‌جوش» نیازمند حمایت بیش‌از پیش مسئولان و همراهی بخش‌خصوصی و فعالان صنعت‌جوش است. بی‌شک این مهم دست یافتنی است، اما برای رسیدن به آن باید اراده ویژه و تلاش همه‌جانبه‌ای شکل گیرد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرگاران جوان، تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۴۰۰، کد خبر:۷۹۲۳۸۹۸، www.yjc.news