شعار سال: مقامات عالی نظام از جمله رهبر معظم انقلاب در چند سال گذشته از عقب‌ماندگی نظام در حوزه عدالت ابراز نگرانی کرده و نسبت به توجه مسئولان به بهبود وضعیت عدالت در حوزه‌های مختلف تأکید کرده‌اند.

در قسمت اول گفتگو با سیداحمد موثقی، عضو هیئت دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و متخصص موضوع توسعه، نسبت برداشت و فهم غلط از توسعه، دخالت‌های مخرب دولت برای تقویت عدالت و قدرت گرفتن گروه‌های خاص غیر مولد و دلال و نزدیکی آن‌ها به مراکز قدرت در عقب‌ماندگی از عدالت بررسی شد. قسمت دوم این گفتگو به شرح ذیل است:

 این بی‌عدالتی و شکاف بزرگ طبقاتی چه خطرات و تهدیداتی به دنبال دارد؟

در این شکاف عظیم طبقاتی ثبات سیاسی دچار بحران می‌شود و خطر فروپاشی و خشونت و عصیان توده‌ها شدت می‌گیرد و در آن وضعیت، قدرت بازدارنده دفاعی که به درستی برای دفع توطئه دشمنان ایجاد کردیم، نیز نمی‌تواند به کار بیاید. در واقع مشکل این است که توسعه را فدای امنیت کردیم در حالی که در داخل اگر مردم ناراضی باشند و معیشت جامعه مختل شود تهدید امنیتی از داخل شکل می‌گیرد نه از بیرون.

اگر توسعه از درون، صنعتی شدن، اشتغال، افزایش درآمد و تقویت طبقه متوسط با برنامه‌ریزی مسئولان و همراهی و کمک بخش خصوصی مولد و کارآفرین شکل بگیرد، پایگاه اجتماعی و مشروعیت نظام سیاسی تقویت می‌شود و قوی شدن از داخل محقق می‌گردد و وقتی که امنیت در داخل از طریق توسعه تأمین شود هیچ قدرت خارجی قادر به تهدید کشور نیست و دیگر نیازی نیست که هزینه‌های سنگین و غیر متناسب با سایر بخش‌ها در حوزه نظامی و دفاعی انجام دهیم.

الان در چهار طرف ایران عزیز ما تهدیدات امنیتی وجود دارد و حتی کشور‌هایی مانند جمهوری آذربایجان، پاکستان از طریق طالبان و امارات متحده عربی با عادی‌سازی روابط با اسرائیل به دنبال تهدید امنیتی ایران هستند. دلیل این تهدید‌های ریز و درشت علیه کشور این است که داخل در حوزه سیاسی تضعیف شده و با کاهش اعتماد مردم به مسئولان و حاکمیت، مشروعیت نظام آسیب دیده است و این روند خودتخریبی نظام آگاهانه از سر خیانت یا ناآگاهانه است و تعمیق شکاف طبقاتی می‌تواند به از بین رفتن مشروعیت نظام انجامیده و بر ناامنی و خشونت دامن می‌زند.

امروز بخش عمده‌ای از مردم حتی در دوردست‌ترین روستا‌ها به اینترنت و فضای مجازی و ماهواره‌ها دسترسی دارند و رسانه‌های خارجی در پیوند با کمپانی‌ها و دولت‌های متخاصم با ایران بیشترین مخاطب را در مردم ایران دارند و صدا و سیما مرجعیت خود را از دست داده و از طرفی کاملا ضد توسعه عمل می‌کند و اساسا تقویت‌کننده فرهنگ توسعه نیست در حالی که توسعه سه رکن دارد که یک بخش آن فرهنگی است و نهاد‌های مسئول در حوزه فرهنگی و رسانه‌ای مانند صدا و سیما باید حول مؤلفه‌هایی که به توسعه کشور کمک می‌کند کلیدواژه‌ها و محتوا‌هایی تولید کنند و در این راستا خیلی می‌توان از آموزه‌های دینی استفاده کرد و آن‌ها را از طریق رسانه‌ها و مساجد و فضای هنری تکثیر و اشاعه کرد.

دو رکن دیگر توسعه نیز در حوزه سیاسی بر محور دموکراسی و اقتصادی است که باید در قالب یک پارادایم منسجم متناسب با شرایط کشور تعریف شوند که نیازمند یک اراده سیاسی در بالاترین سطح تصمیم‌گیری در کشور است. همچنین همانطور که سخن از پیوند دانشگاه و صنعت گفته می‌شود، دانشگاه باید با دولت و مراکز تصمیم‌گیری نیز پیوند پیدا کند و در چارچوب این پیوند کار کنند نه در ضدیت با دولت. این پیوند هم به معنای تبادل نظر و شنیدن نظرات و هشدار‌های متخصصان دانشگاه از سوی تصمیم‌گیران است. در صورت تحقق این همکاری ایران می‌تواند به بهشت روی زمین تبدیل شود به نحوی که نه تنها ایرانیان دیگر تمایل به مهاجرت نداشته باشند، بلکه ایرانیان ساکن خارج از کشور بخواهند به کشورشان برگردند.

پیشنهادات و توصیه‌های شما به دولت سیزدهم برای بهبود وضعیت توسعه و عدالت اجتماعی چیست؟

پیشنهاد مشخص من به رئیس‌جمهور این است که هنوز خانه نچیده، یک خانه‌تکانی انجام دهد. زیرا تیم دولت تیمی نیست که سیگنال خوبی به صاحبان سرمایه و متخصصان در داخل و خارج، ایرانی و غیر ایرانی بدهد که به کشور بیایند و کسب و کار راه بیندازند و سرمایه‌گذاری کنند. در این راستا باید از شعار‌های احساسی پرهیز کرد و با متخصصان دلسوز جلسات کارشناسی برگزار کرد و تندروی در سیاست خارجی را کاهش داد.

دولت و رئیس جمهور باید با بخش‌های نظامی و امنیتی هماهنگی‌های ایجاد کنند به نحوی که هم بخش دیپلماسی و اجرایی و هم بخش نظامی، امنیتی و دفاعی یک هدف را با دو کارکرد متفاوت با انسجام و هماهنگی دنبال کنند تا کشور از مسیر توسعه خارج نشده و اقتدار ملی به صورت نرم تقویت شود. ما شاید به لحاظ سخت‌افزاری در حوزه نظامی و دفاعی پیشرفت کرده باشیم، اما دشمنان ما نیز به لحاظ تسلیحاتی بسیار قوی هستند پس باید تمرکز ویژه‌ای به تقویت اقتدار ملی به لحاظ نرم‌افزاری کرد و در این مسیر باید نقش و کارکرد هر بخشی مجدد تعریف شود.

در این رابطه پیشنهاد می‌کنم مثلث دولت ـ دانشگاه ـ نیرو‌های مسلح نمایندگانی را انتخاب و نشست‌های مشترکی با هم برگزار کنند و به بحث و گفتگو در خصوص راهکار‌های کاهش هزینه‌ها و مخاطرات و افزایش دستاورد‌ها در مدار توسعه بپردازند تا در نهایت به هدف اصلی که همان تقویت و تعمیق امنیت از طریق مردم و بهبود عدالت بر محور توسعه برسند، نه برعکس. به عبارتی توسعه نباید فدای امنیت شود و امنیت را باید برای توسعه و رونق کسب و کار ایجاد کرد.

دولت سیزدهم باید سلیقه‌گرایی را کنار بگذارد، کارشناسان تراز اول را به کارگیرد، صدا و سیما را در مدار واقعی خودش بیاورد و در سیاست خارجی به سمت کاهش تنش حرکت کند. ما امروز نیازمند «تنش صفر» با مراکز استراتژیک دنیا هستیم و دولت باید مراقب باشد که با ریسمان روسیه و چین به ته چاه نرود. اساسا این تکیه غیر مولد به روسیه و چین در مسائل امنیتی، نظامی، سیاسی، تجاری و مالی پرهزینه و سست است و باید یک تعادل در روابط خارجی بین قدرت‌های استراتژیک دنیا ایجاد کرد و به خصوص دولت سیزدهم باید توافق هسته‌ای را در راستای منافع ملی به نتیجه برساند تا پیرو آن منابع مالی بلوکه‌شده آزاد و تحریم‌ها لغو شود تا یک رونق اقتصادی برخاسته از تقویت تولید داخلی، نه واردات بی‌رویه، ایجاد شود. در این مسیر باید به سرعت چاه‌های نفت را با سرمایه‌گذاری خارجی بازسازی کنیم و به سرعت آن‌ها را به مرحله فروش نفت و تأمین درآمد برسانیم و بعد دولت باید این درآمد را به درستی تخصیص و توزیع کند و لازم است هم خود دولت و هم بخش خصوصی سرمایه‌گذاری صنعتی کنند تا فضای آرام و حاشیه امنیتی برای کشور ایجاد شود؛ لذا باید به شدت مراقبت کرد که تحریف بودجه‌ای صورت نگیرد و بیشتر منابع مالی به سمت دفع تهدیدات بیرونی نرود، زیرا هیچ نتیجه مثبتی ندارد، ولی اگر فضای جنگ سرد فعلی را با توافق هسته‌ای از بین ببریم و فضای کسب و کار و تولید را در داخل تقویت کنیم و ارکان مختلف کشور با هماهنگی یکدیگر عمل کنند به سرعت می‌توان در سال‌های آینده برگشت مردم به سمت نظام و صندوق انتخابات و احیای اعتماد عمومی به حاکمیت را به عنوان یکی از شعار‌های اصلی رئیس‌جمهور، شاهد بود. این اتفاقات مثبت هم نظام سیاسی را تقویت می‌کند و هم نام نیکی از عاملان و افراد دخیل در این فرآیند در تاریخ کشور باقی می‌ماند.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا)، تاریخ انتشار:۲۷ آبان۱۴۰۰، کد خبر: www.iqna.ir، ۴۰۱۴۰۹۹