شعار سال:زمان صفویان در ۱۲ دی ۹۳۶ هجری شمسی سلطان محمود که از طرف شاه طهماسب صفوی به عنوان نماینده او انتخاب شده بود و به رشت وارد شد و با ورود او به این شهر، رشت به عنوان مرکز استان گیلان انتخاب شد.
پس از ورود اسلام و در زمان صفویان نیز این شهر از سال ۱۰۰۴ هجری قمری به فرمان شاه عباس، مرکز استان گیلان و مرکز معاملات نوغان و ابریشم شد که آن زمان محصول اول گیلان بود. مالکان بزرگ و معامله گرانی از ایران، روسیه، یونان و ارمنستان که سر و کار با نوغان و ابریشم داشتند به شهر رشت روی آوردند و تصمیم بر آن گرفته شد که بر وسعت آن اضافه نمایند.
نام قدیمی رشت چیست؟
نام قدیمی رشت دارالمرز یا دارالامان بوده است که قبل از این دو به آن بیه میگفتند. بیه در لغت نامهها، رود یا محل تلاقی بین دو رود خانه معنی شده است و چنین به نظر میرسد که دلیل این نام گذاری قرار گرفتن آن در میان ۲ رودخانهی گوهررود و سیاه رود است که در نقش حفاظ و دیوار شهر محسوب می گردیده است.
تاریخچه نام رشت
رشت با تلفظ درست «رِشت» در ایرانی باستان Ṷṛ šti «باران» اسم مؤنث از Ṷ a ṛ š «باریدن» و از این ریشه در زبان اوستایی صفت فعلی var ǝ š ta «باریده» و در زبان لری باستان b ǝṛ št «بارش» و b ǝ š t «باران» و در هورامی veš «باران» و فارسی نو «بارِش» از «وارِشت» فارسی میانه هم ریشه است. وجه تسمیهٔ رشت در فرهنگ واژههای دساتیر، بهمعنی گچی که بنّایان، سنگ و آجر را به آن محکم نمایند، و در لغتنامههای انجمن آرا، آنندراج، لغت فرس اسدی توسی، لغت محلی شوشتری، برهان قاطع، ناظم الاطبا و لغتنامهٔ جهانگیری: چیزی که از هم فروریزد؛ هر چیزی که از هم فروریزد و فروپاشد؛ دیوار مشرف برافتادن. گچ را نیز گویند که بدان خانه سفید کنند؛ لجن و خاکروبه؛ خاک و گَرد؛ خاک را گویند؛ رنگکرده نیز معنی شدهاست.
نخستینهای شهر رشت، شهر پیشروی ایران
نخستین شعبهٔ بانکی ایران
در آغاز سال ۱۳۰۴ خورشیدی که هنوز اهمیت موسسات اقتصادی و عوامل بازرگانی در شئون اداری و زندگی اجتماعی ایران احساس نمیشد، ایجاد نخستین مؤسسه بانکی کشور طرحریزی شد و مأمورین اجرای این فرمان با تشکیل شورایی از افراد بینا و آگاه موفق شدند در چند مغازه واقع در خیابان سپه نخستین بانک ایرانی را در اردیبهشت سال ۱۳۰۴ افتتاح نمایند.
نخستین کتابخانه ملی با بنای شاخص
فکر تأسیس این کتابخانه ملی در سال ۱۳۰۶ توسط محمد علی تربیت، رئیس اداره فرهنگ گیلان، در زمین اهدایی شهرداری رشت به این اداره مطرح شد. در روز ۱۶ آذر سال ۱۳۰۶ جمعیتی به نام نشر معارف گیلان که هدف آن ساخت کتابخانه ملی بود تشکیل شد و سرانجام در روز پنجشنبه ۱۹ مهر ۱۳۱۳ همزمان با جشن هزاره فردوسی کتابخانهٔ یاد شده، گشایش یافت. این کتابخانه اولین کتابخانهای است که لفظ "کتابخانه ملی"برای آن استفاده گردید و بنای آن همزمان با ساخت و ساز یک سلسله ابنیه اداری و عامالمنفعه در شمال ایران و دورهٔ پهلوی اول انجام گرفت. نوع معماری آن تقلیدی از معماری شرق اروپا میباشد.
نخستین تئاتر: اولین تئاتر ایران به شکل کلاسیک و در سالنی در شهر رشت شروع به کار کرد.
نخستین اتوبوس وارد شده به ایران
نخستین اتوبوس در ایران توسط یک بازرگان بلژیکی در شهر رشت به کار گرفته شد، اما به مرور زمان و با توجه به میزان کرایه، سودآوری و زیر ساختهای حمل و نقل توجیه اقتصادی آن رد شد و به همین دلیل اتوبوس به کار گرفته شده به یک تاجر ایرانی به نام (معین التجار) فروخته شد.
نخستین راهآهن ایران: قدیمیترین راهآهن ایران در مسیر بندر انزلی به پیربازار و رشت احداث شده که بقایای این راهآهن و خطوط ریلی هنوز وجود دارد.
نخستین داروخانه شبانهروزی در ایران: داروخانه کارون رشت، که توسط آرسن میناسیان تأسیس شد.
نخستین خانه معلولین و سالمندان در ایران هم توسط آرسن میناسیان تأسیس شد.
رشت را خیلیها به شبزندهدار بودن اهالیاش میشناسند. برخلاف بسیاری از شهرهای ایران که با فرا رسیدن شب مغازهها تعطیل میشوند، در این شهر مغازهها اغلب تا پاسی از شب بازند و پذیرای مردم هستند.
عکاسان: مطهره احمدی-سعید کتمان-هنگامه جعفری پرست
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازپایگاه خبری تحلیلی گیل خبر، تاریخ انتشار: 12 دی 1400، کدخبر:476183 ، www.gilkhabar.ir