واردات عجیب و غریب روغن و فراموشی طرح خودکفایی و استفاده ۳۰ درصدی از روغن پالم!

تامین روغن مصرفی کشور متاسفانه به دلایلی چند داستان‌هایی عدیده‌ای برای روایت دارد. ۷۱ درصد روغن کشور چرا باید بشکل مستقیم وارد شود؟ چرا طرح خودکفایی در روغن و دانه‌های روغنی این حد عقب بوده و اجرایی نشده است؟ وزارت جهادکشاورزی چه توضیحاتی در این خصوص دارد. ترکیب ۳۰ درصدی روغن پالم در رژیم روغن‌های خوراکی کشور و بیان برخی از آمار از زبان امیر هوشنگ بیرشک، بهانه‌ای شده است برای پرداختن به این موضوع.

شعار سال: تقریبا ۴۰-۳۰ درصد مجموع ۲۱۰ میلیون تن روغن مصرفی در دنیا را روغن پالم تشکیل می‌دهد. در ایران نیز بنا بر مصوبات سازمان غذا و دارو در خصوص نسبت مصرف روغن پالم به کل روغن مصرفی، این میزان در حد ۳۰ درصد تعیین شده است. روغن پالم بر اساس میزان اشباح در فرمولاسیون بسیاری از روغن‌ها مثل سرخ کردنی، مینارین (خامه گیاهی) و روغن‌های نیمه جامد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

امیر هوشنگ بیرشک دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران در ادامه افزوده است که، انجمن صنایع روغن نباتی ایران ۷۷ عضو دارد، و شامل نمایندگان برخی از ۲۵ کارخانه روغن کشی (با ظرفیت اسمی ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار تن در سال)، برخی از نمایندگان ۵۸ کارخانه تصفیه روغن (با ظرفیت اسمی ۵.۸ میلیون تندر سال) و مواردی دیگر می‌شود.

بیرشک در خصوص آمار تولید و توزیع روغن خوراکی در کشور بیان داشته که دو میلیون تن روغن در سال مورد نیاز کشور است که ۷۱ درصد روغن تولیدی کشور بشکل مستقیم وارد می‌شود (روغن سویا، آفتابگردان، پالم وکلزا و در حدود یک میلیون و ۲۱۰ هزار تن انواع روغن خام) و حدود ۲۰ درصد نیز از طریق واردات دانه و ۹ درصد هم از محل تولیدات داخلی تامین می‌گردد. بر این اساس، امکان واردات ۵۵۰ تا ۶۰۰ هزار تن روغن پالم به کشور وجود دارد. در شرایط حاضر ۷۰ درصد روغن‌های مورد استفاده شهروندان ایرانی به صورت مایع و ۳۰ درصد نیز نیمه جامد است. همچنین ۶۳ درصد روغن برای خانوار و ۳۷ درصد نیز برای صنف و صنعت تولید و استفاده می‌شود.

از نظر ظرفیت تولید منجر به صادرات روغن سرخ کردنی با فرمولاسیون روغن پالم، صنعت روغن نباتی در کشور امکان تولید ۵.۸ میلیون تن انواع محصولات را دارد و بعد از کنار نهادن نیازمندی داخلی دو میلیون تنی، امکان صادرات حدود سه میلیون تن وجود دارد (واردات انواع روغن خام و صادرات روغن فراوری شده با هدف پر کردن ظرفیت تولیدی صنایع و ارزآوری صادرات محور). تولید داخلی دانه‌های روغنی از سال ۲۰۰۲ (۱۳۸۰ شمسی)، حدود ۳۴۲ هزار تن بوده که در حال حاضر به ۴۳۰ هزار تن رسیده (یک سوم افزایش تولید دانه‌های روغنی) و حجم واردات ۴۶۹ هزار تن بوده که اکنون به دلیل سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی به ۲ میلیون و ۲۹۹ هزار تن انواع دانه‌های روغنی رسیده و افزایش چشمگیری را در این حوزه شاهد هستیم.

علت گرایش به سمت استفاده از روغن پالم در ایران و جهان نیز، کاهش اسید‌های چرب غیراشباح در روغن‌های مورد استفاده شهروندان است. به گونه‌ای که در سال‌های قبل از ۱۳۸۱ بنا بر سنجش‌های معتبر صورت گرفته، ترنس روغن‌های تولیدی ۲۷ درصد گزارش شده است. از سال ۸۳ واردات روغن پالم به کشور آغاز شد و بتدریج افزایش یافت. بطوری که میزان اسید‌های چرب ترانس به زیر دو درصد و در برخی محصولات نیز کمتر از یک درصد رسیده است.

ضمن تقدیر از افزایش ظرفیت‌های صورت پذیرفته در بحث روغن کشی و تصفیه روغن، همچنین واردات دانه‌های روغنی به منظور تامین روغن و استفاده از آن در خوراک دام و طیور، مهمترین سوال قابل طرح در این خصوص این است که چرا کشور در بخش کشاورزی تا به این حد از طرح خودکفایی در دانه‌های روغنی عقب است؟ اظهارات اخیر معاون محترم جهادکشاورزی در خصوص خودکفایی در شکر و دانه‌های روغنی چه مستندات و مصدایق واقعی می‌تواند داشته باشد؟

اختصاصی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال