شعار سال: یک دهه قبل بود که آیت الله خامنه‌ای در جمع مردم کرمانشاه فرمودند؛ "در شرایط فعلی نظام سیاسی کشور، ریاستی است و رئیس‌جمهور با انتخاب مستقیم مردم برگزیده می‌شود که شیوه خوب و مؤثری است، اما اگر روزی در آینده احتمالا دور، احساس شود که نظام پارلمانی برای انتخاب مسئولان قوه مجریه بهتر است هیچ اشکالی در تغییر ساز و کار فعلی وجود ندارد. "

همین اظهار نظر از سوی عالی‌ترین مقام در جمهوری اسلامی ایران، در سال‌های اخیر مبنای مباحثی شده که تأکید دارد باید سازوکاری اندیشیده شود تا نظام پارلمانی در کشور مستقر شود و بالاترین مقام اجرایی با رأی و نظر وکلای ملت سکان هدایت امور را به دست بگیرد.

سید حسین نقوی حسینی به عنوان یک سیاستمدار اصولگرا که سابقه حضور در پارلمان را نیز دارد، تأکید می‌کند؛ زمانی می‌توان صحبت از استقرار نظام پارلمانی در کشور کرد که چند حزب قوی و محدود جریان سیاسی موجود را هدایت کنند. امروز شاهد هستیم که بسیاری از احزاب به صورت چندنفره و غیرمتمرکز تشکیل می‌شوند و با رویه فعلی نمی‌توان امیدی به تغییر قوانین برای رسیدن به نظام پارلمانی داشت.

او نقدی را نیز به طرح اخیر وکلای ملت در خصوص تغییر سازوکار انتخابات مجلس شورای اسلامی در دوره بعد وارد می‌کند و می‌گوید؛ اتکای مطلق به برگزاری انتخابات به صورت لیستی موجب می‌شود که مردم از جایگاه تعیین کننده انتخابات کنار زده شده و حتی منتخبین راه یافته به پارلمان نیز دیگر خود را موظف به پاسخگویی محض به مردم ندانند.

شفاف‌سازی هزینه‌های انتخاباتی یک ضرورت است

سید حسین نقوی حسینی در واکنش به طرح برخی از نمایندگان برای تغییر سازوکار انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال ۱۴۰۲، اظهار داشت: اصلاح قانون انتخابات مجلس و انطباق آن با شرایط زمانی و رفع نواقص موجود و شفاف‌سازی در مورد هزینه‌های تبلیغاتی و ایفای نقش سازنده احزاب و گروه‌های سیاسی در انتخابات و تغییر در روش‌های تبلیغاتی یک ضرورت است.

نماینده ادوار مجلس گفت: سوال اینجاست؛ با چه رویکردی میخواهیم به سوی اصلاح قانون انتخابات برویم، یعنی هدف در طرح اصلاح قانون انتخابات چیست.

آیا روش‌های سنتی تبلیغات انتخاباتی منسوخ می‌شود؟

این عضو سابق پارلمان درباره نیت طراحان تغییر سازوکار انتخابات مجلس، بیان داشت: هدف گروهی از اصلاح قانون انتخابات شفاف‌سازی در هزینه‌های تبلیغاتی نامزد‌ها و قانونگذاری برای استفاده از روش‌های تبلیغاتی جدید در فضای مجازی است که اهمیت خیلی زیادی دارد. هدف گروهی دیگر؛ اصلاح در نحوه حضور نامزد‌ها و نظام انتخاباتی است. این دسته از نمایندگان معتقدند نظام انتخاباتی اکثریتی - شهرستانی خوب نیست.

بررسی صلاحیت نامزد‌های انتخابات مجلس بسیار زمان بر است

نقوی حسینی ادامه داد: برخی از حامیان تغییر سازوکار انتخابات مجلس نیز خواهان تغییر و شفاف‌سازی در نحوه رسیدگی به صلاحیت نامزد‌ها هستند که در این موضوع شورای محترم نگهبان هم از کم بودن وقت رسیدگی به پرونده نامزد‌ها گله‌مند است. باید پذیرفت رسیدگی به چند هزار پرونده که به آبرو و اعتبار افراد مربوط است در این زمان کم کار سختی است.

این سیاستمدار اصولگرا هدف عده‌ای دیگر را اصلاح قانون انتخابات تغییر سیستم انتخاباتی از نظام اکثریت نسبی - شهرستانی به اکثریت نسبی - استانی خواند و تأکید کرد: عده‌ای هم در پی نظام پارلمانی هستند و معتقدند که تغییر قانون انتخابات باید مکمل نظام پارلمانی، و در آن راستا اصلاح شود. البته نظام پارلمانی دارای محاسن و معایبی است، اما نیازمند اصلاح قانون اساسی است.

استقرار نظام پارلمانی با طرح تغییر قانون انتخابات مجلس، امکانپذیر نیست

نماینده ادوار مجلس در پاسخ به این پرسش دیده بان ایران که آیا افقی برای استقرار نظام پارلمانی در کشور وجود دارد، گفت: برای رسیدن به نظام پارلمانی باید ساختار سیاسی و مناسبات قدرت تغییر کند و با اصلاح قانون انتخابات مجلس نمی‌توان به نظام پارلمانی رسید؛ بنابراین نظام پارلمانی از دل اصلاح قانون انتخابات حاصل نمی‌شود.

این عضو سابق پارلمان خاطرنشان کرد: طرحی که اکنون در کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی مجلس مطرح است فقط نظام انتخاباتی اکثریت نسبی - شهرستانی را به اکثریت نسبی استانی - شهرستانی تغییر می‌دهد. این طرح اصلاح شده طرح انتخابات استانی است که در مجلس نهم و دهم هم مطرح شد، اما در این طرح مجددا به شهرستان‌ها اصالت بیشتری داده شده، ولی کرسی‌ها به اکثریت نسبی دارای پایه رای شهرستانی اختصاص می‌یابد و هدف آن هم ارتقاء کیفیت و سطح منتخبین است، اما انتخابات را خیلی پیچیده می‌کند.

نقوی حسینی با اشاره به وجود یک ابهام در طرح برخی نمایندگان برای تغییر سازوکار انتخابات مجلس، اظهار داشت: در این طرح از لیست و انتخابات لیستی صحبت شده، اما مشخص نشده که این لیست‌ها را چه کسی یا گروهی باید بدهد، مگر نظام سیاسی ما نظام حزبی است که ارائه لیست حزبی صورت پذیرد، اگر نظام سیاسی حزبی بود و دو یا سه حزب عمده و اصلی باهم رقابت می‌کردند این طرح قابلیت مطرح شدن داشت، اما وجود چند صد حزب و گروه با دیدگاه‌های مختلف، این سوال را مطرح می‌کند که این احزاب چگونه لیست بدهند تا کرسی‌های پارلمان را بدست آورند.

بدون احزاب قوی نمی‌توان از نظام پارلمانی سخت گفت

نماینده ادوار مجلس تأکید کرد: باید ابتدا زمینه شکل گیری احزاب قوی فراهم شود تا قابلیت ارائه لیست برای آن‌ها فراهم گردد، تا مشخص شود چند صد حزب چند نفره و بدون گستره تشکیلاتی در کشور و استان‌ها برای انتخابات لیست بدهند.

این سیاستمدار اصولگرا با هشدار نسبت به برخی آسیب‌های انتخابات لیستی، بیان داشت: اگر انتخابات لیستی شد منتخبین فقط متعهد به صاحبان لیست‌ها می‌شوند و مردم از صحنه مستقیم خارج می‌شوند. نظام جمهوری اسلامی یک نظام «مردم پایه» است و مردم مسئولیت خط مقدم حضور در صحنه را بر عهده دارند و رابطه آن‌ها با منتخبین و نمایندگانشان مستقیم و بدون واسطه است.

سخنگوی اسبق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی پارلمان به دیده بان ایران گفت: این طرح مردم را به خط دوم میفرستد و به تبع آن منتخبین و نمایندگان از مردم جدا می‌شوند و لیست‌ها جای انتخاب مستقیم آن‌ها را می‌گیرد. در عین اینکه باید توجه داشته باشیم که در مجلس اکثریت حدود صد و هفتاد کرسی تک نفره شهرستانی وجوددارد، این طرح چگونه می‌خواهد آن‌ها را قانع کند که از انتخاب مستقیم مردم به انتخات لیستی تن بدهند.

نباید مردمی بودن انتخابات را کمرنگ کنیم

نقوی حسینی در پایان گفت: طرح انتخابات لیستی آورده‌ای برای مردم ندارد و به پایه مردمی نظام اضافه نمی‌کند؛ بلکه برعکس، از پایه مردمی نظام می‌کاهد و بعید می‌دانم نمایندگان به این طرح رای بدهند.