شعار سال: داستان مسکن در ایران هم حکایت عجیبی پیدا کرده است. بانک مرکزی در 9 تیرماه گزارش داد که تیرماه 1401 میانگین قیمت هر متر خانه در شهر تهران ۴۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بوده ؛ در حالی که روز قبل از آن (شنبه 8 مرداد) مرکز آمار این عدد را ۴۴.۸ ملیون تومان اعلام کرده بود.بانک مرکزی از اواخر دهه ۸۰ شمسی هر ماه گزارش تحولات قیمتی بازار مسکن شهر تهران را ارایه میکند. مرکز آمار نیز به طور فصلی اطلاعات قیمت و اجاره مسکن در شهر تهران را منتشر می نماید. از این تناقض قیمتی که بگذریم، وارد بحث خرید و فروش یا بعبارتی عرضه- تقاضا مسکن و بحث حمایت های اعتباری لازم برای خرید می شویم.
کاهش تقاضا برای مسکن اولیها در بازار کنونی مسکن دور از انتظار نیست. بر طبق داده های مرکز آمار ایران، متوسط قیمت خانه در تهران به متری ۴۵ میلیون تومان رسیده است. در واقع متوسط قیمت مسکن در تیرماه 1401 در مقایسه با ماه قبل ۸.۳ درصد رشد کرده است. رشدی بیسابقه از سال ۹۹ تا کنون.این گزارش میگوید روند افزایش قیمت مسکن شیب بیشتری گرفته و در مقابل تعداد معاملات ۳۸ درصد کمتر شده است. آماری که در کنار هم بیانگر این است که مسکن در حال ورود به فاز رکود تورمی است.
این یعنی یک خریدار خانهاولی باید برای خرید یک خانه ۵۰ متری در منطقه متوسط تهران حداقل دو میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان هزینه کند. وام خرید و جعاله مسکن برای زوجین ۴۸۰ میلیون تومان و برای افراد مجرد، ۲۸۰ میلیون تومان است. یعنی یک زوج تهرانی برای خرید یک خانه ۵۰ متری باید یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان آورده اولیه داشته باشند و تنها ۴۸۰ میلیون از مبلغ خانه را میتوانند از طریق وام تامین کنند. به عبارتی با وام مسکن زوجین تنها میتوان یک اتاق ۱۲ متری خرید! این متراژ برای افراد مجرد کمتر هم میشود. چون وام ۲۸۰ میلیونی مسکن آنها، تنها برای خرید ۶ متر از یک واحد مسکونی کفایت میکند و حتی آنها نمیتوانند با این وام مالک یک اتاق معمولی در تهران شوند. نتیجه اینکه بر اساس آمار دریافتی، تعداد خریداران مسکن اولی به شدت کاهش پیدا کرده و بیشترین خریداران افرادی هستند که میخواهند ملک خود را به احسن تبدیل کنند. یعنی با فروش یک واحد آپارتمانی، واحد دیگری را بخرند و یا اینکه دارایی خود را به واحدهای زیر ۵۰ متر تبدیل نمایند.