شعار سال: احمد زیدآبادی طی یادداشتی در هم میهن نوشت: مجلس جمهوری آذربایجان به لایحۀ دولت الهام علی اف برای تأسیس سفارت این کشور در تل آویو رأی مثبت داده است.

باکو و تل آویو از سه دهه پیش با هم رابطۀ دیپلماتیک برقرار کرده اند، ولی به رغم افتتاح سفارت اسرائیل در باکو در حدود ۳۰ سال پیش، جمهوری آذربایجان تاکنون از بازگشایی سفارت خود در تل آویو خودداری می‌کرد.

یکی از نمایندگان مجلس جمهوری آذربایجان خودداری قبلی این کشور از بازگشایی سفارتش در تل آویو را به فشار‌ها و حساسیت جمهوری اسلامی ایران در این باره نسبت داده و در عین حال مدعی شده است که با توجه به «سیاست تخاصم آمیز ایران در برابر باکو» و «حمایتش از ارمنستان» دیگر دلیلی برای تأخیر در افتتاح سفارت جمهوری آذربایجان در اسرائیل وجود ندارد.

جمهوری اسلامی در مناقشۀ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقۀ قره باغ، به طور رسمی طرف باکو را گرفته، با این حال، دولت الهام علی اف مدعی است که تهران به دلیل روابط گرم و صمیمانه اش با ارمنستان عملاً در کنار ایروان قرار گرفته است.

در واقع، آنچه سبب بالاگرفتن تشنج در روابط تهران و باکو در ماه‌های اخیر شده، تلاش جمهوری آذربایجان برای قطع ارتباط زمینی ایران با ارمنستان و مسدود کردن کریدور ارتباطی ایران به منطقۀ قفقاز و دریای سیاه بوده است.

تهران این اقدام را «خط قرمز» خود اعلام کرده و در مقابل، جمهوری آذربایجان، به زبان تهدید روی آورده است.

همین مسئله مایۀ بالاگرفتن تبلیغات ضدایرانی در رسانه‌های رسمی باکو شده است، تبلیغاتی که گفته می‌شود معطوف به تحریک‌های قومی در داخل ایران و احتمال بهره برداری سیاسی از این موضوع است.

جمهوری آذربایجان پیش از این، دو دفتر تجاری و گردشگری در تل آویو افتتاح کرده و ضمن خرید‌های هنگفت نظامی از اسرائیل، طبق برخی از گزارش‌ها همکاری اطلاعاتی و امنیتی نزدیکی نیز با آن برقرار کرده بود.

ایران به رغم حساسیتش نسبت به حضور اسرائیل در کشور‌های همسایۀ خود، با این حال این سطح از رابطۀ جمهوری آذربایجان با تل آویو را عملاً تحمل کرده است، اما به نظر می‌رسد باکو با اعلام رسمی افتتاح سفارتش در اسرائیل، درصدد ایجاد نگرانی تازه‌ای برای تهران برآمده است.

این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که بنیامین نتانیاهو رهبر حزب لیکود در آستانۀ تشکل دولتی با حضور احزاب ملی و مذهبی فوق افراطی در اسرائیل است، دولتی که اولویت نخست خود را مقابله با برنامۀ اتمی ایران اعلام کرده و خواهان بسیج بین المللی برای تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه تهران و شکل گیری «گزینۀ نظامی معتبری» علیه آن است.

چنین دولتی در عین حال، هرگونه حق فلسطینی‌ها در کرانۀ باختری و بیت المقدس شرقی برای تشکیل کشوری مستقل را انکار می‌کند و به قدرت رسیدن آن، قاعدتاً باید «کشور‌های مسلمان» را برای توسعۀ ارتباط با آن محتاط‌تر از قبل کند.

مجلس جمهوری آذربایجان با تصویب افتتاح سفارتش در تل آویو درست در آستانۀ تشکیل دولت راستگرای افراطی در اسرائیل، گویی به استقبال این دولت رفته و احتمالاً برای اینکه از دامنۀ حساسیت‌ها بکاهد، به ایجاد دفتری در رام الله نیز رأی داده است، دفتری که در این شرایط، بود و نبودش برای فلسطینی‌های تحت اشغال، ارزش و اهمیتی ندارد.

به این ترتیب، دولت الهام علی اف با گامی که به سمت دوستی بیشتر با دولت آتی اسرائیل برداشته، پیام بسیار قهرآمیزی به تهران ارسال کرده است.

در این میان چنانچه گزارش‌های مربوط به همکاری اطلاعاتی و امنیتی باکو و تل آویو به خصوص نظارت دستگاه‌های جاسوسی اسرائیل بر تأسیسات اتمی ایران از داخل خاک جمهوری آذربایجان دقیق و قابل اتکاء باشد، طبعاً با گشایش رسمی سفارت، این همکاری‌ها توسعه خواهد یافت.

قاعدتاً نتانیاهو انگیزۀ قدرتمندی برای استفاده از این موقعیت دارد. او برای ضربه زدن به ایران، طبعاً به بی ثبات کردن آن نیز چشم دوخته است و چه بسا دولت علی اف را هم برای کمک به این منظور ترغیب و تحریص کند. به نظر می‌رسد رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز که روزگاری صدای خود را در مقابل شیمون پرزِ «معتدل» و «مصالحه جو»، بلند می‌کرد، اما اینک در مقابل خشن‌ترین و بی رحم‌ترین دولت تاریخ اسرائیل سکوت کرده است، از این برنامه‌های احتمالی بی خبر نباشد.

این وضعیت هوشیاری و مراقبت ملی می‌طلبد.