شعار سال: ایبر سایکولوژی Cyberpsychology (روانشناسی اینترنت یا روانشناسی شبکه) شاخه ای از روانشناسی است که در حال رشد بوده و تمامی پدیده های روانشناختی که همراه و یا تحت تأثیر تکنولوژی قرار دارند را شامل می شود. سایبر از کلمه سایبراسپیس (Cyberspace) یا فضای مجازی گرفته شده است. سایبرسایکولوژی به مطالعه ذهن انسان و رفتار او در زمینه ارتباط بین انسان و ماشین ها فعالیت دارد که مرزهایش را تا بررسی فرهنگ کامپیوتر و واقعیت دنیای مجازی که در اینترنت اتفاق می افتد گسترش داده است. هر چند، تمرکز اکثر تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته بر تأثیر اینترنت و فضای مجازی در روانشناسی و شناخت افراد و گروه ها بوده است. می توان از موضوعاتی مانند هویت آنلاین، روابط آنلاین، تیپ های شخصیتی در فضای مجازی، انتقال به کامپیوتر، اعتیاد به کامپیوتر و اینترنت، رفتارهای عود کننده در فضای مجازی، تغییر جنسیت آنلاین و … به عنوان بیشترین موضوعات تحقیقی نام برد. 

روانشناسی رسانه (Media Psychology) از طرف انجمن روانشناسی آمریکا (American Psychological Association = APA) مورد تأیید قرار گرفته و در حال حاضر بسیاری از روانشناسان در این حوزه فعالیت دارند. شبکه اجتماعی و رفتارهای سایبری روانشناختی فیس بوک، به عنوان اولین رسانه اجتماعی جهانی، تأثیرات بیشماری بر وضعیت روانشناختی کاربران خود گذاشت. فیس بوک با الگوی ارتباط یک فرد با افراد دیگر، اجازه می داد تا فرد اطلاعاتی در مورد زندگی خود مانند فعالیت های اجتماعی و عکس هایش را به اشتراک بگذارد. این مدل ارتباط در سال ۲۰۱۰، با افزودن گزینه گفتگوی آنلاین تغییر کرده و به کابران اجازه می داد تا بتوانند روابط فرد به فرد خود را ارتقا دهند. در زمانی که کاربران فیس بوک از متصل بودن به دیگران راضی هستند، استفاده مداوم از آن سلامت روانی آنها را مورد تهدید قرار می دهد. افسردگی، اعتماد به نفس پایین، احساس تنهایی و روابط منفی تمامی از نتایج استفاده مکرر از این شبکه اجتماعی است. از دیگر شبکه های اجتماعی که تأثیر آن را در زندگی افراد اطراف خود میبینیم، می توان به اینستاگرام، تلگرام، واتس اپ، وایبر و… نام برد. گزینه کوتاه و مختصری با عنوان "لایک” (می پسندم) که زندگی شخصی فرد را در یک جامعه عمومی افشا می کند، و یا دست یابی به تصویری از خود از طریق این شبکه ها دلایل ابتدایی هستند برای توضیح مشکلات روانشناختی که از این طریق ایجاد شده اند. این مشکلات روانشناختی را می توان به صورت زیر خلاصه کرد: افسردگی اعتماد به نفس پایین جدا افتادگی اجتماعی روابط منفی ترس از دست دادن و بی خبری اختلال خواب رفتارهای اعتیاد گونه اختلال خوردن ADHD اختلالات اضطرابی ترس از طرد شدن در فضای مجازی روان درمانی در فضای مجازی روان درمانی در فضای مجازی که با نام درمان مجازی و یا درمان اینترنتی نیز شناخته می شود، با توجه به شک و تردید هایی که در مورد کارآمدی، اعتبار و تأثیر آن وجود دارد، مبحثی جدال برانگیز است.

 در بسیاری از روش های مشاوره ای وابسته به کامپیوتر، فرد از طریق ایمیل یا گفتگوی آنلاین با روانشناس ارتباط برقرار می کند (مشاوره آنلاین). درمان اینترنتی زمانی که از طریق ارتباط ویدئویی صورت می گیرد می تواند مؤثر باشد چرا که ویژگی های مهمی مانند حالات چهره و زبان بدن تا حدودی منتقل می شود. در تحقیقاتی که توسط بسیاری از محققان آمریکایی و انگلیسی صورت گرفته به نتایج قابل توجهی در مورد کارایی روش های درمانی وابسته به اینترنت و کامپیوتر دست پیدا کرده اند. درمان شناختی رفتاری کامپیوتری سرویس سلامت ملی انگلیس که با نام اختصاری CCBT (computerized cognitive behavioral therapy) که به عنوان روش درمانی اضطراب و افسردگی خفیف تا متوسط استفاده شده، ترجیح داده می شود. بسیاری از مباحث مطرح شده در ارتباط با کاربرد این روش درمانی در کشورهای مختلف، شامل ملاحظات و توصیه های اخلاقی است که در این روش باید مورد استفاده قرار بگیرد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری سایک نیوز، تاریخ انتشار 23 فروردین95، کدمطلب: 1906 ، www.psychnews.ir