شعار سال: در چند وقت اخیر واژه تعارض منافع از تریبون های مختلف کشور به گوشمان بسیار رسیده است که اوج آن را می توان در قضیه رای آوری وزیر بهداشت دانست چراکه نمایندگان مخالف معتقد بودند وزیر بهداشت با توجه به موقعیت و شغل خود، فعالیت هایی خواسته یا ناخواسته انجام می دهد که نتیجه آن منفعت برای گروهی است که به آنها منتسب است.

به عنوان مثال وزیری که در حوزه مسئولیتش، کسب‌وکاری با درآمد میلیاردی دارد و صدها میلیارد از یارانه دارو را به‌نفع خود یا گروه‌های خاص صرف کرده‌اند، با در نظر گرفتن حضور این افراد در شرکت‎های خصوصی و سهام دار بودن آنها در این شرکت ها باعث می شود که فعالیت ها و قانون گذاری ها به سمت منافع شخصی سوق پیدا کند.

یکی از مهترین ترین عوامل ایجاد فساد در ساختارهای اداری، تعارض منافع است به گونه‎ای که تا منفعتی برای شخص یا گروهی در ایجاد فساد نباشد فساد شکل نمی‎گیرد.

از طرف دیگر با توجه به افزایش فساد در سیستم های اداری و جواب گو نبودن نظارت ها در این ارگان ها بسیاری از کارشناسان معتقدند برای پیشگیری از فساد باید به بحث شفافیت روی آورد چرا که هم کم هزینه است و هم بازده‎ی بیشتری را می تواند داشته باشد و علاوه بر آن مردم نیز در این امور می توانند تاثیر گذار باشند؛ با این اوصاف بنابراین برای جلوگیری از وقوع تعارض منافع، شفافیت، موثرترین روش است.

یکی از موفق ترین کشورهای پیشرو در شفافیت کشور آفریقای جنوبی است و راهکارهای پیاده شده توسط این کشور می تواند الگویی باشد برای ما که با بهره گیری از برخی از این قوانین و اجرا ی آنها از ایجاد فساد جلوگیری کنیم.

در زیر بخشی از الزامات اعلام تعارض منافع مسئولین در کشور آفریقای جنوبی را بررسی می کنیم، مجلس آفریقای جنوبی موارد زیر را در سایت خود اعلام می نماید.

وب­سایت مجلس مردمی آفریقای جنوبی، فهرست دارایی­‌های اعضای مجلس را با استفاده از ابزارهای تصویرساز داده، برای عموم مردم فراهم می‌کند.

تاکید فعلی، بر اعلام دارایی­‌های قابل ­ثبت نمایندگان مجلس است. دارایی­‌های قابل­ ثبت در دفتر ثبت دارایی­‌ها وارد می‌­شوند.

دفتر ثبت باید چند ویژگی را داشته باشد که در زیر آمده است:

الف) بخش محرمانه و بخش عمومی داشته باشد؛

ب) حاوی اطلاعات مربوط به دارایی­‌های قابل ­ثبت اعضاء به صورتی که کمیته تعیین کرده است، باشد؛

ج) در قالبی باشد که توسط کمیته تصویب شده است.

آشکارسازی دارایی­‌های قابل ­ثبت

۱) اعضاء باید در فرمی که برای این منظور و توسط کمیته تهیه شده است، جزئیات دارایی­‌های قابل ­ثبت خود را نزد مامور ثبت اعلام کنند؛

۲) آشکارسازی اول باید سی روز بعد از انتخابات و در زمان افتتاح مجلس جدید، در مورد عضو مجلس، یا تعیین یک فرد به عنوان عضو، در مورد عضو شورای دائم انجام شود. اگر این عضو دارایی قابل ثبتی نداشته باشد، فرم باید با ثبت "صفر” ارائه شود.

۳) بعد از اولین آشکارسازی، اعضاء باید سالانه جزئیات دارای­های قابل ­ثبت خود را در زمان تعیین­ شده توسط کمیته اعلام کنند.

انواع دارایی­‌هایی که باید آشکارسازی شوند

انواع دارایی­‌های مالی زیر جزء دارایی­‌های قابل ثبت هستند:

الف- سهام و دیگر منافع مالی در شرکت‌ها و دیگر نهادهای شرکتی؛

ب) شغل درآمد‌دار دیگر در خارج از مجلس؛

ج) مدیریت و شراکت؛

د) مشاوره؛

ه) حمایت مالی؛

و) هدایا و مهمان‌نوازی از منبع دیگری غیر از عضو خانواده یا همراه دائمی؛

ز) مزایای دیگر با ماهیت مادی؛

ح) سفر خارجی (به غیر از بازدیدهای شخصی که هزینه آن توسط شخص پرداخت می‌­شود، سفرهای تجاری که ارتباطی به نقش فرد به عنوان نماینده مردم ندارد، و بازدیدهای رسمی که هزینه آن توسط دولت یا حزب پرداخته شده است)؛

ط) مالکیت و سایر منافع از جمله زمین و ملک؛

ی) مستمری

جزئیات دارایی­‌های قابل ثبت که باید آشکار و افشاء شوند

جزئیات زیر در مورد دارایی­‌های قابل ثبت باید اعلام شوند:

الف- سهام و دیگر منافع مالی در شرکت‌ها و دیگر نهادهای شرکتی؛

1. تعداد، ماهیت و ارزش اسمی سهام از هر نوع در هر شرکت دولتی یا خصوصی؛

2. نام آن شرکت؛

3. ماهیت و ارزش دیگر منافع مالی در شرکت دولتی یا خصوصی یا هر نهاد شرکتی دیگر؛

ب) شغل دارای درآمد در خارج از مجلس:

1. نوع اشتغال؛

2. نام و نوع فعالیت تجاری کارفرما؛

3. مقدار پاداش دریافت شده برای این شغل؛

ج) مدیریت و مشارکت:

1. نام و نوع فعالیت تجاری ماهیت شرکتی یا مشارکت؛

2. مقدار پاداش دریافت شده برای این مدیریت یا مشارکت؛

د) مشاوره:

1. ماهیت مشاوره یا حفظ منابع از هر نوع؛

2. نام و نوع فعالیت تجاری مشتری مورد نظر؛

3. مقدار پاداش یا دیگر مزایای دریافت شده برای مشاوره؛

ه) حمایت مالی:

1. منبع و شرح حمایت مالی مستقیم یا کمک منابع غیر حزبی؛

2. مقدار کمک مالی یا حمایت؛

و) هدایت و میهمان‌نوازی:

1. شرح، ارزش و منبع هدیه با ارزش آن، در صورتی که بیش از ۵۰۰ R1 باشد؛

2. شرح و ارزش هدایا از یک منبع که بیش از R1 500 در هر سال تقویمی باشد؛

3. همان‌نوازی که به عنوان هدیه در نظر گرفته شود؛

ز) مزایا:

1. ماهیت و منبع دیگر مزایای مادی؛

2. ارزش این مزایا؛

ح) سفر خارجی:

1. شرح مختصر سفر به خارج؛

2. مشخصات حامی مالی؛

ط) زمین و ملک: از جمله زمین و ملک خارج از کشور:

1. شرح و محدوده زمین و ملک؛

2. منطقه ای که در آن واقع شده است؛

3. ماهیت دارایی

ی) مستمری ها:

1. منبع مستمری؛

2. ارزش مستمری

مداخل ورودی در دفتر ثبت:

مسئول ثبت باید تمام جزئیات دارایی­‌های قابل ثبت را در بخش عمومی دفتر ثبت وارد کند، به غیر از موارد زیر که در بخش محرمانه ثبت می‌شوند:

الف- ارزش دارایی­‌های مالی در هر نهادی به غیر از شرکت خصوصی یا دولتی؛

ب- مقدار پاداش دریافت شده برای هر شغل در خارج از مجلس؛

ج- مقدار پاداش دریافت شده برای مدیریت یا مشارکت؛

د- جزئیات سفر خارجی در زمانی که ماهیت این بازدید طوری باشد که جزئیات آن محرمانه بمانند؛

ه- جزئیات مسکن خصوصی؛

و- ارزش مستمری؛

ز- جزئیات دارایی­‌های مالی همسر نماینده، فرزند یا همراه دائمی، تا حدی که این فرد از دارایی‌های مالی آنها مطلع باشد؛

۲- وقتی شک در این‌باره وجود داشته باشد که آیا باید منافع مالی را آشکار کرد یا خیر، نماینده باید با حسن نیت عمل کند؛

۳) علیرغم این گزینه­‌های فرعی، کمیته ممکن است دلایل خوبی داشته باشد تا به مسئول ثبت دستور دهد که جزئیات تمام دارایی­‌های قابل ­ثبت نماینده را در بخش محرمانه دفتر وارد کند.

بخش محرمانه دفتر ثبت

۱) فقط عضو کمیته، مامور ثبت و کارمند تعیین شده توسط کمیته به بخش محرمانه دفتر ثبت دسترسی دارند.

۲)هیچ یک از اشخاصی که به بخش محرمانه دفتر ثبت دسترسی دارند، جز با دستور دادگاه، نباید جزئیات بخش محرمانه را برای کس دیگری غیر از نماینده یا فرد دیگری که این دسترسی را دارد، آشکار کند؛

۳)عضو کمیته که این گزینه فرعی را آشکار کند

الف- تا ۳۰ روز حقوق وی کاهش می‌یابد؛

ب- دیگر عضو کمیته نمی‌­باشد؛

۴)مامور ثبت یا کارمندی که گزینه فرعی را آشکار می‌کند، در معرض اقدام تنبیهی است که برای کارکنان مجلس اِعمال می‌شود، از جمله اخراج؛

بخش عمومی دفتر ثبت

۱) هر شخصی به بخش عمومی دفتر ثبت در روزهای کاری در ساعات اداری دسترسی دارد؛

۲) مامور ثبت باید بخش عمومی دفتر ثبت را در آوریل هر سال به روش تعیین شده توسط کمیته، تنظیم کند (مسئولیت مشخص در مورد صحت جزئیات موجود در دفتر ثبت در زمان منتشر شدن جزئیات وجود دارد).

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت عیار آنلاین، تاریخ 29 آذر 96، کد مطلب: 256798: www.ayaronline.ir