«واقعیت‌گریزی از زبان خودکار» بخشی از کتاب «اندیشیدن با طنز» است که در سال ۱۳۹۵ از سوی نشر مروارید انتشار یافت. در این کتاب با هدف یافتن ارتباط طنز با بخش‌های گوناگون ادب و فرهنگ، با استادان و صاحبنظران حوزه‌های مختلف فکری و فرهنگی گفت‌وگو شد. بخشی از این کتاب به گفت‌وگو با زنده‌یاد کورش صفوی اختصاص دارد که به بررسی طنز ازنگاه زبانشناسانه می‌پردازد.

با جرات می‌توان گفت زبان فارسی در صد سال اخیر بعد از سقوط گسترده‌ای که در دوران قاجار و پیش از آن تجربه کرده بود، امروز یکی از درخشان‌ترین دوره‌های خود را می‌گذراند. فارسی امروز، به نظر من به یکی از قدرتمند‌ترین زبان‌های جهان تبدیل شده، هر‌چند این قدرت بالقوه است و نه بالفعل و، اما بالفعل شدن آن، آنقدر‌ها که ممکن است تصّور شود مشکل نیست.

کمیل فتاحی گفت: از جمله شبهاتی که تا سال‌ها درباره‌ی "زبان گیلکی" میان برخی اهالی فرهنگ کشور مطرح بود، اینکه گا‌ها شنیده می‌شد برخی "زبان گیلکی" را لهجه می‌دانستند، نه "زبان"!

علیرضا حسن‌زاده می‌گوید «هشتگ منوفارسی» می‌خواهد با سوءاستفاده از مشکلات اقتصادی و شکاف طبقاتی، شکاف فرهنگی را که در میان اقوام ایرانی وجود ندارد، به‌وجود بیاورد. نگار داوری اردکانی نیز با تاکید بر حفظ زبان‌های مادری در کنار زبان ملی آن‌ها را سرمایه‌های ملی توصیف می‌کند. همچنین فاطمه عظیمی‌فرد چندزبانگی را ویژگی برجسته کشور می‌داند و تضادی میان زبان فارسی به‌عنوان زبان ملی و زبان‌های محلی و قومی قائل نمی‌شود.

مرور تاریخ نشان می‌دهد آن‌چه که اخیرا به عنوان تقابل زبان فارسی با دیگر زبان‌ها از سوی برخی رسانه‌های خارجی دنبال می‌شود، ارتباطی با مسائل زبان‌شناسی و علمی ندارد و بیشتر یک عقده گشایی علیه تمامیت سرزمینی و فرهنگی ایران است.

محمدجعفر یاحقی می‌گوید: «کلماتی که رایج می‌شوند و گروه خاصی از نوجوان‌ها و جوان‌ها با آن گفتگو می‌کنند، طبعاً گذرا و محدود هستند و در همان فضای جوانانه باقی می‌مانند. این عبارات در میان بزرگ‌سالان و فضا‌های علمی و دانشگاهی به کار نمی‌روند و خطری هم برای زبان فارسی ایجاد نمی‌کنند.»

پهنه بندی ترسیمی روی نقشه نشان می‌دهد که گسترش زبان فارسی در سه حوزه جغرافیایی اروپای شرقی، آفریقا، آمریکای جنوبی، مغولستان و هند چندان قابل تامل نیست. اما در سایر دنیا نسبتا حضور خوبی دارد. گسترش زبان فارسی و فراگیری بین المللی آن را هم نباید به عملکرد فرهنگستان علوم، نهاد‌های فعال در حوزه زبان یا نهاد‌های مرتبط با تبلیغات و ارشاد اسلامی و وزارت امور خارجه نوشت. مهاجرت گسترده ایرانیان در ۴۰ سال اخیر، این گستردگی بالا را رقم زده است.

دکتر حسن محدثی گیلوایی استاد دانشگاه، متذکر شده است که: به جای پاس‌داشت بیمارگونه میراث و تاکید دایم بر هویت‌مندی میراثی، می‌بایست بر هویت‌مندی آفرینش‌گرانه تمرکز کنیم. تاکید هزار باره بر روی میراث و تربیت کودکان با هویت میراثی، نه تنها سبب اعتلا و رشد نمی‌شود بلکه به درجا زدنی انحطاط آور منتهی می‌گردد. هویت‌مندی آفرینش‌گرانه معطوف به آفرینشی تازه و زیستی کنش‌گرانه است، اما هویت‌مندی میراثی، به‌نحوی انفعالی بر گذشته تمرکز دارد؛ بی‌آن‌که حتی همان گذشته درونی شده باشد.

میهمان برنامه صبحگاهی شبکه سه به نقل از فرهنگستان علوم و زبان فارسی، معادل برند را اصطلاح ویژند می‌نامد. معتقد است که از بعد آوایی هم کلمه قشنگی است.

روز ۲۷ شهریور در تقویم رسمی کشور ما به نام روز زبان و ادب فارسی نامگذاری شده است. امسال بزرگداشت این روز از هر نظر با سال‌های گذشته تفاوت داشت و سبب آن هم نگرانی‌های گسترده‌ای است که برای آینده زبان و ادب فارسی در افغانستان پس از تسلط طالبان پدید آمده است.

تلفظ‌ها از طریق روند تدریجی و تاریخی تغییر زبان شکل گرفته‌اند و تغییر زبان پدیده‌ای اجتناب ناپذیر و بسیار کارآمد است. ممکن است تغییرات به دلیل داشتن تعامل اجتماعی با دیگران، اشتباه شنیدن، تلفظ صورت املایی، فرایند‌های آوایی یا حتی تأثیر زبانی دیگر رخ داده باشد.

در پی انتشار خواست مدنی شهروندان درخصوص درخواست آموزش زبان گیلکی در مدارس استان گیلان از مدیر کل آموزش پرورش و استاندار گیلان در گفتگویی با مجید قاسم کردی مشاور حقوقی و فعال مدنی به بررسی این مطالبه مدنی پرداختیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز معتقد است: کودک ایرانی غیر فارسی زبان در سال اول دبستان برای یادگیری زبان فارسی با مشکل بزرگی مواجه می‌شود. این کودکان در پایه اول ابتدایی با زبانی آشنا شده که پیش از آن هیچ نزدیکی با آن نداشته و این مساله برای آن ها پیامدهایی، چون اضطراب در محیط آموزشی، شکست تحصیلی، تباه شدن استعداد‌های فردی و... به دنبال دارد.

عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: خوزستان مرکز امپراتوری ایلام بود و سلسله ایلام از ۳۴۰۰ سال قبل از میلاد در جنوب ایران و بخش‌هایی از خوزستان و فارس حکومت کرده است در خوزستان زبان خاص خوزی را داشتند که با هیچ یک از خانواده‌های شناخته شده زبان دنیا قرابت ندارد.

معصومی‌همدانی با طرح این پرسش که آیا ما مترجم فیلسوف داریم؟ گفت: ترجمه ما از یک نیاز فلسفی فراتر نیست برای همین است که مترجم همه چیز ترجمه می‌کند وقتی مترجم به مساله «مترجم فیلسوف» بیندیشد و چنین موضعی داشته باشد هر چیزی را ترجمه نمی‌کند.

نماینده مردم سنندج در مجلس شورای اسلامی در انتقاد از توهین یک مجری صدا و سیما به لباس کردی گفت: صحبت‌های اخیر این مجری نسبت به لباس کرد‌ها درباره این که نماد چوپانی است، از دو حالت خارج نیست یا این مجری بی سواد ناآگاه و خام است و یا اینکه این گفتار سیاست غلط سازمان صدا و سیما را نشان می‌دهد.

نمایندگان مناطق کرد نشین طی نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب اعتراض خود را نسبت به اقدام صداوسیما اعلام کردند. در این نامه اقدام صداوسیما "وحدت شکن" توصیف شده است.

با وجود پیشینه پربار کشور در مقوله لباس اقوام، مشکلات جدی در این حوزه وجود دارد.

فرهاد آئیش، کارگردان سینما و تلویزیون معتقد است: استفاده از لهجه اقوام مختلف در سریال‌ها و فیلم‌های طنز به معنای تمسخر آنان نیست.

برعکس مشروعیت و مقبولیتی که فرهنگستان علوم از واژه گزینی‌های خود تصور می‌کند، بسیاری از مردم به دیده طنز به برخی از واژگان و اصطلاحات می‌نگرند. حلقه مفقوده ترویج و آموزش هم خودش را در همین نقطه نشان می‌دهد. آیا فرهنگستان هنوز متوجه نشده است که با بخشنامه نمی‌توان اقدام به رواج واژه‌های انتخابی نمود؟