نقد و نگاه سلبی دیگر به رؤیای تمدن نوین اسلامی، آمرانه و دستوری بودنش است، اما جامعه‌ها، فرهنگ‌ها و تمدن‌ها آمرانه و دستوری پی افکنده و به پا نمی‌شوند. به دیگر سخن این‌طور نبوده است که شبی حاکمی در خواب رؤیای جامعه و جهانی نو را می‌دید و وقتی صبح از خواب برمی‌خاست، فرمان جامعه و جهانی نو را به «رعایای» تحت حاکمیت خود صادر می‌کرد.

حکمت‌الله ملاصالحی، استاد دانشگاه تهران نوشت: در مقاله «رؤیای تمدن اسلامی» نه سرِ مخالفت و معاندت با اصل تمدن و حیات متمدنانه وجود دارد و نه با اندیشه، ایده و آرمان هموار کردن راه و حرکت به سوی افتتاحِ افق تاریخ و زیست اقلیم و عالمی متعالی‌تر و معنوی‌تر نیز مخالفت نمی‌ورزد و معاندتی در کار است. لیکن با نهادن بار‌های سنگین و سهمگین‌تر به نام «دین» بر شانه مرکب تاریخ موافق نیستم و آن را به مصلحت و منفعت بشر نمی‌دانم و نمی‌بینم.

عضو اندیشکده علم مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: پیشرفت جمهوری اسلامی و شکوفاسازی معنوی، علمی، دفاعی و اقتصادی ایران بر اساس سند الگوی اسلامی ایرانی نیازمند برخورد صحیح با مسئله و سنجش اصولی اجرای آن است.

بیست و دومین جایزه ترویج علم در روز پنج شنبه دوم دی ماه ۱۴۰۰ در محل کتابخانه ملی برگزار شد. در این نشست دو سخنران ویژه یعنی دکتر علی اکبر صالحی و آیت الله محقق داماد، توضیحات و تشریحات جالبی در خصوص جایگاه و شرایط توسعه علمی در ایران، کارآمدسازی ارتباطات و انتشارات علمی و همچنین موج چهارم شناخت یا ترکیب علم با دین، ارایه نمودند. گزارش این نشست به شرح زیر تقدیم شده است.

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی گفتند: دنیای اسلام نیاز به یک نهضت علمی دارد و این نهضت به تنهایی شکل نمی‌گیرد بلکه باید اندیشمندان و نخبگان حوزه و دانشگاه در کنار هم تمدن نوین اسلامی را احیاء کنند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: اسلامی‌سازی باید بتواند سمت و سوی علم و دانش را به درستی تغییر دهد تا خروجی آن عدالت‌محوری، معنویت‌محوری و رفع نیاز‌های اساسی جامعه بر اساس عدالت و دوری از گرایش‌های منفعت‌طلبانه و پراگماتیستی باشد.

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی اظهار داشتند: دو نهاد علمی مانند حوزه و دانشگاه، اگر بخواهند با هم متّحد شوند، تنها علم است که می‌تواند این دو نهاد را با هم متّحد کند، این مطلب اول؛ تنها علمی که می‌تواند سبب وحدت این‌ها بشود، علمی است که صدر و ساقهٴ آن علم، وحدت، توحید، یگانگی و یکتایی است و آن علم دین است و مانند آن؛ زیرا چیزی که خود متکثّر است، هرگز عامل وحدت نخواهد بود، چه اینکه چیزی که خود واحد است، هرگز سبب کثرت نمی‌شود. تنها چیزی که می‌تواند رکن اساسی وحدت حوزه و دانشگاه باشد، علم توحید است «و لا غیر» که هیچ کثرتی در حرم اَمن آن علم راه پیدا نمی‌کند، این هم مطلب دوم.

رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه با شکل‌گیری انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) همگرایی علم، سیاست و دین را لازمه آزادی در جامعه دانست گفت: تشکیل پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ماحصل اندیشه ایشان است.

رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با تاکید بر اینکه دولتمردان هیچ گاه نباید خود را بی نیاز از مباحث نظری بدانند، گفت:تمدن نوین اسلامی یک نقشه راه برای دولتمردان و آینده انقلاب است.

فان اس تاریخ نگار اندیشه اسلامی برای اصالت اندیشه اسلامی و مساهمت مهم متکلمان و متفکران اسلام در الهیات دینی در شکل جهانی آن اعتبار و اهمیت زیادی قائل بود و بیش از هر چیز به تاریخ اندیشه دینی اعم از علم کلام توجه داشت و به احادیث و اسناد حدیثی در تحلیل هایش حساسیت نشان می‌داد. کتاب او با عنوان “میان حدیث و کلام” نمونه برجسته‌ای است از تحلیل متن/سند درباره یک حدیث در بحث از قدریه. تاریخ نگاری اندیشه اسلامی با رویکرد برون اسلامی، مسلما فضا را برای مطالعه تطبیقی ادیان، تعمق معرفت شناسی درون دینی، تقرب جهان بینی الهی با جهان بینی علمی و همچنین جهان بینی مادی، فراهم خواهد ساخت.