شعار سال:حجت‌الاسلام والمسلمین حکیمیان، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه امروز، ۲۷ آذرماه در وبینار بین‌المللی «رابطه نهاد علم و نهاد دین، تجارب جهانی» که به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد، بیان کرد: آنچه در قرون وسطی اتفاق افتاده بود همسویی سه نهاد علم، قدرت و حاکمیت و دین بود که هر سه با یکدیگر همگرا شده بودند و علم و حاکمیت مشروعیت خود را از کلیسا می‌گرفتند تا اینکه با رنسانس و تغییر مهمی که رقم خورد این سؤال به وجود آمد که تا چه اندازه دین می‌تواند مشروعیت علم و حاکمیت را تعیین کند؟
 
وی افزود: تا اینکه در گذر زمان گالیله رنسانس دوم را در این مسئله ایجاد کرد که چقدر نهاد قدرت و سیاست و نهاد دین می‌تواند با نهاد علم سازگاری داشته باشد؟ بر اساس تفکر او، مگر آنکه از سیطره نهاد دین و کلیسا خود را نجات دهد اما نهاد علم تجربی و حس‌گرا بود و در این حد تعریف می‌کرد. این سؤال او و ضربه‌ای که وارد کرد توانست در جامعه اروپا تحول‌آفرین و سبب رونق علم تجربی شود و این‌گونه نهاد علم تجربی با قدرت گرفتن توانست در مقابل نهاد دین قرار گیرد تا آن جا که این تفکر را رایج کرد که نهاد دین باید از نهاد علم جدا شود درواقع واگرایی نهاد قدرتمند دین در چندین قرن نهاد دین را در حد کلیسا محبوس کرد.
 
حکیمیان اظهار کرد: اندیشمندان به این نتیجه رسیدند که علم تجربی محدودیت دارد و نمی‌تواند پاسخگوی همه نیازها و دریافت‌های بشری باشد، نهاد سیاست توانست خود را به نهاد علم در اروپا نزدیک کند و با پذیرش دموکراسی خود را از سیطره نهاد دین قرون وسطایی جدا کند و راهکاری برای خود پیدا کند و در این وضعیت هر دو در کنار هم علیه نهاد دین به پا خواستند و این‌گونه نهاد دین تضعیف شد.
 
رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: در قرن‌های اخیر اندیشمندان به این نتیجه رسیدند که باید متن دین را بازخوانی کرد تا نیازهای بشری که بواسطه قدرت و علم برطرف نشده است از سوی نهاد دین پاسخ داده شود.
 
وی با بیان اینکه با شکل‌گیری انقلاب اسلامی فیلسوف بزرگ امام خمینی(ره) همگرایی نهاد علم، سیاست و دین را لازم دانست، افزود: ایشان بر این اعتقاد بود که زمانی ما موفق خواهیم بود که هر سه نهاد علم، دین و سیاست در کنار همدیگر و همسو باشند و از یک ماهیت یکسان و متعالی برخوردار باشند لذا امام در همان ابتدای انقلاب، انقلاب فرهنگی را در ایران به وجود آورد و تشکیل پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ماحصل اندیشه امام است.
 
حکیمیان ابراز کرد: چه رخدادی در اندیشه امام(ره) پیش آمده است که غربی‌ها هنوز نتوانسته‌اند همگرایی سیاست، دین و علم را تشریح کنند؛ آنچه تفکر امام را از دانشمندان غربی مجزا می‌کند دستگاه معرفتی ایشان است. در دستگاه معرفتی اسلام، صرفا دریافت‌های حسی و عقلی کفایت نمی‌کند بلکه باید ما یک ابزار روحانی دریافت از هستی را نیز بپذیریم و این روح همان هنر اصلی واقعیت‌ها به بایدهای هنرمندانه است و تنها انسان متعالی می‌تواند با انقلاب روحی که در او وجود دارد این همگرایی و هم‌‎افزایی سه نهاد را به وجود آورد.
 
رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پایان گفت: سؤال اینجاست که نهاد علم که تبلور آن در دانشگاه و نهاد دین که تبلور آن در حوزه و نهاد قدرت که تبلور آن در ولایت فقیه است، تا چه اندازه توانسته‌اند به یکدیگر نزدیک شوند و باید از چه ابزاری برای دستیابی به این همگرایی بهره‌مند شد و اگر جامعه ما بخواهد جامعه‌ای آزاد باشد هیچ کدام از این سه نهاد نباید در بند زنجیر باشند و بلکه باید هم‌گرا و هم‌افزا و همسو باشند.


شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایکنا ، تاریخ انتشار:  27 آذر 1400، کدخبر: ،www.qom.iqna.ir،4021578