شعارسال: واقعیت غیرقابل کتمان این است که رفتار ما تا حد زیادی تابع سطح شناخت و شعور ماست. تجربه فردی و بینانسلی اثبات کرده که رفتارهای نمایشی و تقلیدی دوامی نخواهد داشت و انسان بدلیل ضرورت تعادل بخشی دائمی بین نفس و عقل (مشخصه اشرف مخلوقات بودن)، ماهیت واقعی خود را در موقعیت ها، نشان میدهد. متاسفانه برخی از مشاغل باعث میشوند که انسان خیلی زود و بدون بلوغ و توانمندی لازم در حوزه شناختی، در معرض دید اجتماعی قرار گیرد و سبب ساز وارد کردن آسیبهای زیاد به خود و دیگران شود. مداحی و شاید بنوعی قوالی گری، از جمله این مشاغل محسوب شده که بدلیل روحیه مذهبی جامعه و آوای خوش مداح، وی را خیلی زود در معرض دید قرار میدهد. بماند که در دو قرن اخیر، حوزه دین هم صدمات جبران ناپذیری را از حضور مداحها و ایجاد بدعتها، خورده است.
هرچند عموما مداحها جزو رجال سیاسی- فرهنگی یا اجتماعی محسوب نشده و در شرایط حاضر، سخنان مداحهای سیاسی برای اثر بخشی در باورها و نگاه جامعه جایگاه چندانی نداشته و تنها تاریخ مصرف کوتاه مدت دارد، اما هنوز هم در ایران شاهدیم که جریانات تندرو از این اشخاص برای جلب مردم استفاده میکنند و مداحهای سیاسی برای موفقیتهای دنیوی؛ ابزار سیاست بازان میشوند.
چند روز پیش کارشناس شبکه سه تلویزیون به میثم مطیعی، مداحی که منتقد حسن روحانی در زمانی گرانیها و تورم و با حضور رهبری بود، حمله منتقدانه شدیدی کرد و گفت: چه شد که در زمان روحانی، آن مداح از قیمت دلار و مسکن انتقاد میکرد، اما حالا در همین شبکه تقلید صدا میکند؟ مگر مشکل حل شده است؟ ️جز اینکه برای ایشان در صدا و سیما یک موقعیت خوب شغلی هدیه شده باشد!
توضیحات تکمیلی برای بهره برداری بیشتر از خبر:
مداحان مشهوری در این سالها علاوه بر مراسمهای مذهبی در برنامههای تلویزیونی حضور یافته اند. پشت صحنه یکی از برنامههای اعیاد شعبانیه (حسینیه معلی شبکه سه) تقلید صدای دو مداح مشهور (تقلید صدای خنده دار سید مجید بنی فاطمه و میثم مطیعی) در فضای مجازی به شدت وایرال شد.
میثم مطیعی در تهران به دنیا آمده و در خانوادهای مذهبی بزرگ شد. پدر او از مبارزان انقلاب ۱۳۵۷ بود که در سال ۱۳۸۳ درگذشت و عمویش در جنگ ایران و عراق شهید شد. او چهار فرزند دارد. مطیعی اولین کارهایش را از جلسات مذهبی آقا مجتبی تهرانی آغاز کرده است. او از مؤسسین دفتر حفظ و نشر آثار مجتبی تهرانی محسوب شده و اولین مدیر عامل این مؤسسه نیز بوده است. وی در مصاحبهای با تسنیم در بهمن ۱۳۹۱ اعلام کرد که به خاطر تعالیم استاد اخلاقش امیر حسین ایازی، مدتها از پذیرش پیشنهاد مداحی در صدا و سیما و مصاحبه با رسانهها خودداری میکرده است.
میثم مطیعی در سال ۱۳۸۹ در دوره دکتری دانشگاه امام صادق ورودی بهمن ماه پذیرفته شد. او در سال ۹۴ از پایاننامه دکتری تخصصی خود با عنوان «مبانی و راهکارهای قرآنی و روایی در رویارویی با اهانت به معصومان» به راهنمایی عباس مصلاییپور (دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق) دفاع کرد و در ماههای ابتدایی سال ۱۳۹۵ به عضویت هیئت علمی دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد این دانشگاه درآمد. میثم مطیعی در مداحیهای خود به مسائل مرتبط با محور مقاومت و دیگر موضوعات سیاسی و اجتماعی نیز اشاره میکند. مطیعی به سبب خواندن شعری در مراسم قبل از نماز عید فطر سال ۱۳۹۶ تهران به امامت مقام معظم رهبری که در آن از برجام و مواضع دولت وقت حسن روحانی انتقاد کرد، مورد توجه قرار گرفت.
ای نشسته صف اول نکنی خود را گم پی اقدام تو هستند هنوز این مردم
چند روزی تو مقامی به امانت داری منصبت را نکند طعمه خود پنداری
ما نه آنیم که آموخته غرب شویم پی هر وسوسهای سوخته غرب شویم
سیلی از کوخ نشین، کاخنشین خواهد خورد و زمین خوار سرانجام زمین خواهد خورد
بنابر گفته محمد مهدی سیار (از سرایندگان اشعار مطیعی)، مطیعی حتی برای رعایت حال حسن روحانی بیت «نور خورشید طلب، حاجت مهتابی نیست * که دوا در کف هر دکتر قلابی نیست!» را که ممکن بود شائبهٔ اشاره به بحثها در مورد مدرک دکتری روحانی را ایجاد کند، از شعر حذف نمود.
لازم به توضیح است که میثم مطیعی تعدادی از مقاتل اهل بیت را از حفظ به عربی میخواند و به همین دلیل مورد توجه مقام معظم رهبری قرار گرفته بود. رهبر در جلسهای ضمن تقدیر از سبک مداحی او فرموده بودند: آن چیزی که ما از مداحی سراغ داریم، دقیقاً همین چیزی بود که ایشان امروز (اربعین۱۳۹۰) اجرا کرد. این از معجزات انقلاب است که یک دانشجوی دکتری، مداح اهل بیت است.
اختصاصی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون
طبیعیست پخش چنین برنامههایی که باعث آشتی مخاطبین با صداوسیما شده و اثرات جدی فرهنگی در بدنه عمومی کشور گذاشته است، باعث عصبانیت آنهایی شده که چشم دیدن امیدواری و شادی و پیوند مردم با انقلاب اسلامی را ندارند و حملات بیرحمانه و غیر منصفانه از سوی آنان دور از انتظار نیست.
اما در این میانه برخی دلسوزان جامعه مذهبی نیز از سر خیرخواهی انتقاداتی را روانه این برنامه پرمخاطب کردهاند که بنظر میرسد خروجیاش فشار بسیاری بر مدیران سازمان وارد خواهد کرد که دیگر جرئت و جسارت ساخت چنین برنامههایی نداشته باشند.
در سابق هم بارها مشاهده شده که تحول در فرم و محتوا در برنامههای صداوسیما با چه هجمههایی از سمت افراد متحجر روبرو شده و تماسهای مکرر برخی آقایان در نقد این تحولات که از الزامات کار رسانهای اثرگذار است، صداوسیما را خصوصا در حوزه برنامههای معارفی برای سالها کاملا محافظهکار کرده بود.
قطعا بیان انتقادات و حتی تشکیل میزگردهایی جهت نقد و بررسی تخصصی این تجربههای نو در دانشگاههایی مثل دانشگاه صداوسیما، به بالندگی آنها کمک شایانی خواهد کرد ولی باید مراقب بود که بیان نسنجیده برخی انتقادات مسیر اصلاح را میبندد و مهمترین ثمرهاش ترس و محافظهکاری هرچه بیشتر مدیران سازمان خواهد شد.
شاید تنها مصداق این مفهوم در چهار دهه گذشته شخص حجتالاسلام قرائتی باشد، فارغ از یک برنامه خاص که سلوک و منش و نوع خطابههای شخصیش کاملا مصداقی از این مفهوم است.
در دورهی جدید، «معلی» به عنوان پرمخاطبترین برنامه مذهبی تاریخ تلویزیون به گواه آمار مرکز افکارسنجی در دوره مدیریت اخیر تلاش شد تا الگویی برای این مفهوم ارائه شود و پاسخی برای این سوال یافت شود که؛ آیا در بستر یک برنامه کاملا مذهبی میتوان به مصداقی واقعا از سرگرمی و خنده حلال رسید؟
طبعا نگه داشتن «معلی» در قالب کاملا محرمی با فرمی امتحان پسداده برای شبکه و سازندگان آن مسیر کمریسک و بیخطری بود، ولی فرم جدید مسیری است که برای رسیدن به تلویزیون مطلوب انقلاب اسلامی باید طی کرد. با پذیرفتن اینکه در مفاهیم رسیدن به اتفاق نظر سخت نیست، اما در مصادیق همواره اختلاف نظر و سلیقه بسیار است.
در تفکر «معلی»، هئیت صرفا جایی برای عزاداری نیست. هیئت نهادی اجتماعی است که باید در طول سال و در مناسبتهای مختلف کارکرد داشته باشد آن هم با محوریت خانواده. پس هیئت باید برای زن و مرد، دختر و پسر، از نسلهای مختلف همواره «جذاب» باشد و در ایام مختلف پاسخگوی نیاز آنها.
هیئت هم دارای کارکردی تربیتی برای کودکان و نوجوانان است، هم میتواند وحدتبخش اقوام مختلف باشد، هم در معضلات و گرفتاریهای اجتماعی گرهگشا باشد و هم طبق کارکرد سنتیش محلی برای عزاداری و تعظیم شعائر باشد.
"معلی» باید در محتوا به این تفکر و مسیر پایبند باشد و در اجرا و ساختار نیز به قواعد در یک برنامهی پرمخاطب تلویزیونی بیتوجه نباشد. در عین حال «معلی» سعی میکند برخلاف تصویر کلیشه شده که سالها دشمنان از مذهبیها به عنوان قشری خشک، دگم و عبوس ساخته است، تصویری واقعی از آنها ارائه دهد و چهرههای حاضر در برنامه حتی برای مخاطب عام نیز همدلیبرانگیز و دوستداشتنی باشند.
بنابراین رسیدن به تمامی این اهداف معادلهی پیچیدهای است که پیش از این اساسا تجربهی مشابهی از آن وجود نداشته و برای اولینبار است که در حال آزموده شدن بوده و خط شکن است. انشاءالله آغازگر یک مسیر جدید در برنامه سازی مذهبی باشد.
طبیعتا همه حق اظهار نظر دارند ولی با سنگاندازی و انتقادات نابجا هم نباید جرئت ریسک را از مدیران و برنامهسازان که همه برآمده از همان هیئت به معنای سنتی آن هستند، گرفت و مسیر درست ایجاد شده را مسدود کرد که صد البته تحلیل و برداشت عموم مردم که از معلی استقبال کردهاند هم تایید همین مسیر است.