شعار سال: محمدحسین کشکولی دبیرشورای معارف سیما در نشست امروز با اهالی رسانه، ویژه‌برنامه‌های شبکه‌های تلویزیونی را تشریح کرد. او ویژگی محرم امسال را تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها دانست و همچنین به دو مناسبت روز اهدای خون و شهادت آیت‌الله فضل‌الله نوری اشاره کرد. این نخستین ماه محرم در دوران تحول در سازمان صداوسیما است. سنت انتخاب شعار، حدود یک دهه است که جاری است، اما امسال اولین سال است که رسانه ملی دوران تحول را سپری می‌کند و ما دست به یک نوآوری زده‌ایم و برای اولین بار کار مشترکی با هیئت‌های سراسر کشور داشته‌ایم؛ «نجات اهل عالم با حسین (ع) است» شعار امسال است، این نه ابلاغ و نه دستور است، بلکه یک نشان است که با افتخار دنبالش می‌کنیم.

دبیر شورای معارف سیما یادآور شد: مهمترین سیاست ما در این ماه تمرکز بر عمق و معرفت در مسیر حرکت گام دوم انقلاب است. بنا داریم منظومه فکری امامین انقلاب امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب را ارائه کنیم.

وی با اشاره به نقش شهدا و کار جدیدی تحت عنوان «آیین سربندگذاری» تأکید کرد: آیین سربندگذاری از جمله برنامه‌های ماست که در قالب این برنامه جوانان خدمت خانواده‌های شهدا می‌روند و با این آیین نمادین، ماه محرم را شروع می‌کنند. از جمله نکاتی که دشمن روی آن تأکید دارد بازنمایی نگاه منفی از جامعه ایرانی است و رسانه ملی تلاش دارد وجه دینی جامعه ایرانی را نمایش دهد تا شاهد عزاداری حسینی (ع) از استان‌ها تا روستا‌های دوردست باشیم. امسال این روستا‌های دور را هم پوشش می‌دهیم و در بازنمایی عزاداری هم تلاش کردیم شهر‌های مختلف را مدنظر داشته باشیم.

وی به اولویت‌های محتوایی اشاره و بیان کرد: بازنمایی ابعاد مردمی شعائر حسینی، نمایش تجلی حماسه عاشورا در رشته‌های گوناگون هنری، بازنمایی ایثار و مقاومت، توجه به نقش زنان و خانواده در تداوم حماسه عاشورا، آسیب‌شناسی رفتار خواص جبهه حق در برابر نهضت عاشورا در دوره‌های مختلف، پوشش عزاداری جوانان و نوجوانان در بستر مسجد و دانشگاه، بازنمایی مؤلفه‌های هویتی مثل دینداری، نمایش سبک زندگی ایثارگرانه جامعه ایرانی و جریان‌سازی مؤثر در جهت افشای ماهیت غرب از جمله این اولویت‌ها است.

برنامه‌های شاخص شبکه‌های مختلف سیما در محرم

کشکولی با اشاره به برخی برنامه‌های شاخص هر شبکه عنوان کرد: در شبکه یک آئین‌های عزاداری را داریم که از طریق ۱۳ استان بازنمایی می‌شود. مستندی را همکارانم تحت عنوان «روضه‌های خانگی» تولید کرده‌اند. در شبکه دو نیز از منبر شیخ حسین انصاریان بهره می‌گیریم. مستند «شیرخوارگان حسینی (ع)» را داریم، «جغرافیای محرم» هم از دیگر برنامه‌هاست، همچنین در شبکه سه برنامه «حسینیه معلی» روی آنتن می‌رود که نوعی مجمع الذاکرین است و قرار نیست مسابقه استعدادیابی مداحی باشد، اما از ۶ سال تا ۹۱ سال در این برنامه حضور دارند.

دبیر شورای معارف سیما در پاسخ به سؤال خبرنگار یک رسانه درباره ویژه برنامه شبکه سه (حسینیه معلی) که در برخی رسانه‌ها تحت عنوان «عصر جدید» دیگر و یا تحت عنوان مسابقه مداحی عنوان می‌شود؛ توضیح داد: این برنامه مسابقه مداحی یا همچون «عصر جدید» کار استعدادیابی و نمایش استعداد نمی‌کند. این برنامه تلویزیونی برای نمایش ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی است که در حوزه مناسک و آیین دینی ما انجام شده و در جریان است. نمی‌توانیم نام رقابت و مسابقه را به‌روی چنین برنامه‌ای بگذاریم. در این برنامه سعید حدادیان، سیدمجید بنی‌فاطمه، مهدی رسولی و محمد صمیمی به‌عنوان مجمع‌الذاکرین و کارشناس در برنامه حضور دارند (پیش از این سعید ستودگان تهیه‌کننده این برنامه تلویزیونی گفته بود: ویژه‌برنامه «معلی» با قاب‌هایی از آیین‌های عاشورایی و عزاداری نواحی و اقوام استان‌های مختلف کشور برای امام حسین (ع) خواهد بود. در این ویژه‌برنامه، عزاداری‌های نواحی، استان‌ها، اقوام و گویش‌های مختلف ایرانی و همچنین جهان اسلام به تصویر کشیده می‌شود. این برنامه با حضور مداحان شاخص و پیشکسوتان و خادمان هیئت‌های مذهبی کشور تولید می‌شود. او همچنین به این ابهام پاسخ داده بود که «معلی» برنامه استعدادیابی در حوزه مداحی نیست. هیچ‌گونه رقابتی در این برنامه بین شرکت‌کنندگان وجود ندارد و صرفاً برای عرض ارادت به مقام امام حسین (ع) تولید می‌شود.)

کشکولی در ادامه صحبت‌های خود به برنامه‌های دیگر شبکه‌های تلویزیونی اشاره و اضافه کرد که تلویزیون دست به کار بدیعی همچون ساخت تعزیه تلویزیونی زده است و قرار است تحت عنوان «تله‌تعزیه» ارائه شود. او در توضیح بیشتر گفت: در شبکه چهار برنامه «سوره» با موضوع کوفه‌شناسی و دعوت و مسائل پیرامون مردم کوفه روی آنتن می‌رود. امسال هم «تله‌تئاتر» و هم «تله‌تعزیه» داریم. برنامه «تکیه‌گاه» هم حسینیه‌هایی با قدمت بالا را نشان می‌دهد. تله‌تعزیه در واقع همان تعزیه‌های تلویزیونی است که قرار است قصه‌ها را با فرمی تلویزیونی ارائه کند.

در شبکه قرآن و معارف سیما نیز برنامه‌های مختلفی داریم، برنامه کودک را داریم که به‌صورت ویژه تولید می‌شود. برنامه کامل مقتل‌خوانی داریم. برنامه «عصر نادر» تهیه شده است که قسمت‌های اولیه آن در ایام حج پخش شد و در ماه محرم به آئین‌های عزاداری در کشور‌های همسایه می‌پردازیم.

کشکولی تصریح کرد: برنامه «جاذبه» را در شبکه افق داریم که به سوژه‌هایی می‌پردازد که مشکل آن‌ها توسط اهل‌بیت (ع) حل شده است. در شبکه مستند، آثار مختلفی از جمله مستند‌های مربوط به تعزیه‌خوانی و پرتره مرحوم فرج‌الله سلحشور را داریم. همچنین شبکه امید پویش «نسل قاسم» را طراحی کرده است که عنوان یک برنامه تلویزیونی هم هست و نوجوانان تصاویر هیئت‌های خود را در صفحه‌های تلوبیون بارگذاری می‌کنند. فیلم‌های هیئت‌ها پخش می‌شود و در دهه دوم همین هیئت‌ها یک یا چند مسئله را از محله‌شان حل می‌کنند و گزارش آن را برای برنامه می‌فرستند، در بخشی هم قرار است هر یک از نوجوانان ما با یک نوجوان عراقی همراه شود تا مشکلات محله‌های آن‌ها را حل کند.

واکنش به بازپخش «مختارنامه» و شوخی‌های فضای مجازی با این سریال

کشکولی در ادامه درباره بازپخش‌های متعدد سریال «مختارنامه» عنوان کرد: متأسفانه در فضای مجازی با بازپخش این سریال به‌گونه‌های مختلفی شوخی می‌شود؛ و برخی اوقات اعتراض‌ها و انتقاد‌هایی را در همین سطح شاهدیم، اما واقعیت این است ما با درخواست بسیار انبوهی از مخاطب مواجهیم که باید بعد از مختارنامه چنین سریال‌هایی تولید شود. سریال‌هایی مثل "یوسف پیامبر" و "مختارنامه" پخش می‌شوند و همین الآن بیشترین پیامک‌ها و ارتباطات با شبکه قرآن مربوط به بازپخش‌ها این سریال‌هاست، با این حال این نافی تولید در این حوزه نیست و طراحی‌هایی هم در دستور کار است.

وی درباره برنامه‌های محرّمی شبکه نسیم نیز گفت: برنامه‌های «با حسین حرف بزن» و «نمای نزدیک» دو برنامه شبکه نسیم ویژه محرم‌اند، همچنین «نسیم آوا» با نوا‌های محرمی پخش می‌شود.

دبیر شورای معارف سیما در پاسخ به تسنیم درباره استفاده از دیگر سریال‌های آرشیوی که دیده نشده است و می‌توان از آن گنجینه بهره برد، بیان کرد: شاید بخشی به‌دلیل کمبود است. بحث استفاده از آرشیو در دستور کار ما وجود دارد، مثل برخی خطبه‌ها و سخنرانی‌های دهه ۱۳۶۰ و یا تلاوت‌های قدیمی که الآن می‌توان آن‌ها را پخش کرد.

چرا نجم‌الدین شریعتی از «سمت خدا» رفت؟

وی درباره استراحت دوماهه نجم‌الدین شریعتی و تلقی آن در فضای مجازی به‌عنوان کناره‌گیری از برنامه "سمت خدا" در آستانه ایام محرم عنوان کرد: از ظرفیت نجم‌الدین شریعتی در دیگر فضا‌های شبکه استفاده می‌کنیم، اما مسئله رفتن موقت ایشان از قبل از ماه محرم مطرح بوده است، نکات مختلفی هم داشتند، این‌که تنوعی باشد و از مجری‌های دیگر هم بهره گرفته باشد. «سمت خدا» تا اینجا با اجرای خوب او بوده است و از این پس هم ادامه پیدا می‌کند، مگر ما چند نفر مجری معارفی خوب داریم؟!

کشکولی تصریح کرد: برنامه‌ای هم در شورای معارف داریم که از ظرفیت‌های جوانان و از مجریان جدید حوزه معارفی بهره بگیریم و در آنتن از ظرفیت‌های تازه استفاده کنیم.

وی درباره برنامه‌سازی در حوزه حجاب بیان کرد: بحث حجاب را در شبکه‌های مختلف پیگیری می‌کنیم و در امتداد سال امیدواریم همچنان این موضوع را پوشش دهیم. ما خاطرات ماجرای گوهرشاد را کار کردیم و گفتگو‌های زنده در این موضوع داشته‌ایم، ولی می‌دانیم که اصلاً کافی نیست، ما از حرف زدن درباره حجاب نمی‌ترسیم، اما باید به فرم‌های بدیع رو بیاوریم.

کشکولی همچنین درباره برخی گاف‌های کارشناسان، مداحان و سخنرانان در این ایام و این‌که توضیحی از طرف رسانه ملی درباره آن‌ها داده نمی‌شود هم عنوان کرد: عمده مداحان ما بری‌اند از اینکه حرفی بزنند که منافی وحدت و… باشد، با این حجم زیاد از پوشش رسانه‌ای گاهی اتفاقاتی هم رخ می‌دهد. هماهنگی‌هایی شکل گرفته است، اما همان‌طور که گفتیم عمده آن‌ها بری‌اند. در جایی ممکن است توضیحی درباره گاف رخ ندهد، اما جایی هم بوده است که عوامل توبیخ شده و تذکر گرفته‌اند و یا آقای جلیلی در بخش خبری درباره آن توضیح داده است. ما این هماهنگی را انجام داده‌ایم. ما در استفاده از کارشناس دینی طراحی و هماهنگی با نظارت رسمی حوزه انجام داده‌ایم تا در خدمت نسل جدید، پخته و حتی جوان باشیم تا با حضور نسل جدیدی از فضلای حوزه مطالب و محتوای دینی متقن باشد.

دبیر شورای معارف سیما همچنین در جریان نشست خبری اعلام جزئیات برنامه‌های محرمی تلویزیون به کم‌کاری‌های حوزه معارفی اشاره و به این نکته نیز اشاره کرد که کار‌هایی در سیمافیلم پیش می‌روند که کار‌های مناسبتی و محرمی و اهل‌بیتی و معارفی دوباره رونق خودشان را داشته باشند. هنوز معلوم نیست کار‌هایی که انجام شده است به محرم برسد، اما اگر قرار باشد سریالی روی آنتن برود از طرف معاونت سیما یا سیمافیلم اعلام خواهند شد.