شعار سال: برای دیدن «روستای سنگ تراشان» شگفت‌انگیزترین روستای لرستان، 45 کیلومتر از خرم‌آباد دور می‌شویم تا به دهستان «کشور» در بخش پاپی برسیم، دهستانی که در دل آن روستای سنگ تراشان خودنمایی می‌کند و می‌توان جلوه‌های زیبایی از تاریخ و طبیعت را باهم دید.

سنگ تراشان این روستای پلکانی که از آن به «ماسوله لرستان» یاد می‌شود مجموعه بی‌نظیر و زیبایی از تاریخ و طبیعت را به رخ هر بیننده‌ای می‌کشد، تا آنجا که در گوشه‌ای از این روستا دفینه‌های مفرغی عصر آهن حیرت باستان شناسان را برمی‌انگیزد و در گوشه‌ای دیگر خروش آبشارهای دل‌انگیز وارک و نوژیان شگفتی خود را برای طبیعت دوستان به نظاره می‌گذارد.

ماسوله لرستان روستایی بدون حصار

از طراوت، زیبایی و گل‌های رنگارنگ اطراف این دو آبشار زیبا می‌گذریم تا سری به این روستا بزنیم، اینجا خبری از حصار و دیوار نیست، در ماسوله لرستان از پشت‌بامی به پشت‌بام دیگر راهی نیست و خانه‌ها پلکانی پشت سر هم چیده شده‌اند و نحوه قرارگیری آن‌ها با توجه به توپوگرافی منطقه جاذبه‌های این منطقه را دوچندان کرده است.

غوطه‌ور شدن روستا درمیان ابرها

ارتفاع این روستا از سطح دریا هزار و 250 متر است و دره‌ پایین‌دست آن پس از بارش هر باران، با تشکیل ابرهای به‌هم‌پیوسته صحنه زیبا و بی‌نظیری را خلق می‌کند آن‌چنان‌که شکل دریایی از ابر زیبایی و چشم‌انداز این منطقه را افزون می‌کند.

این روستای هدف گردشگری که از طریق خرم‌آباد، با جاده‌ای آسفالته قابل‌دسترسی است از شرق و جنوب شرقی به کوه تاف و از جنوب و جنوب غربی به کوه هشتاد پهلو محصور شده است و وجود جانوران و پرندگانی مانند شغال، گرگ، روباه، خرگوش، گراز، کبک تیهو، شاهین و با قرقره جذبه دیگری به این روستا بخشیده است.

کشف اشیاء مفرغی هزاره اول پیش از میلاد

با سفر به این منطقه زیبا و دیدنی می‌توانید دره «کشور» که یکی از پرآب‌ترین دره‌های استان و ایران است را ببینید، باگشتی در این روستای حیرت‌انگیز می‌توانید صدای دل‌نشین آب‌های جاری سراب‌های «گل ما»، «اسبی آ و»، «وارک»، «بن گلو» «اوتی» را بشنوید و در سایه‌سار درختان کهن این دیار نظاره‌گر زیبایی‌های بکر این منطقه باشید.

زندگی در روستای سنگ تراشان، این روستای قدیمی همچنان جاری است و مردم آداب‌ورسوم کهن خود را همانند گذشته به‌جای می‌آورند اما در کنار جاذبه‌های طبیعی این روستا، اشیاء مفرغی کشف‌شده در منطقه که قدمت‌ آن‌ها به هزاره اول پیش از میلاد برمی‌گردد گنجینه بی‌بدیلی از مفرغ‌های جهان را به نظاره درآورده است.

عطا حسن‌پور کارشناس و باستان شناس در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در رابطه با روستای سنگ تراشان می‌گوید: ویژگی توپوگرافی و نحوه ساخت منازل روستای سنگ تراشان که به شکل پلکانی در یک شیب تند قرار دارند سبب شده تا این روستا در زمره روستاهای هدف گردشگری دربیاید.

پلکانی بودن روستای سنگ تراشان خرم‌آباد

وی افزود: در این روستا حیاط یک‌منزل پشت‌بام خانه بالایی محسوب می‌شود به‌نحوی‌که منازل به یکدیگر راه دارند و دیوار و حصاری در این روستا وجود ندارد.

کارشناس میراث فرهنگی به درختان کهن‌سال بلوط این روستا اشاره می‌کند و می‌گوید: این درختان کهن و قطور قبل از سکونت مردم در این روستا وجود داشته و ‌احتمال می‌رود که قدمت آن‌ها به حدود 400 سال برسد.

وی عنوان می کند: یکی از زیباترین مناظر روستای سنگ تراشان جنگل‌های بسیار انبوه و چشم‌انداز بسیار زیبای دره پیرامون این روستا است که در فصل بهار و پس از بارش باران دریایی از ابر آن را فرامی‌گیرد.

حسن‌پور بیان می‌کند: غار باستانی و دست کند «اراز» یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی در دره کشور است به‌نحوی‌که پله‌های زیادی داشته و چندین طبقه را به هم وصل می‌کند و دو تالار بسیار بزرگ دارد.

کشف 2000 قطعه مفرغ‌ در روستای سنگ‌تراشان

شهرت روستای سنگ‌تراشان تنها به خاطر ساختار خانه‌های پلکانی این روستا نیست چراکه در محافل علمی دنیا این روستا را با کشف یک محوطه پیش‌ازتاریخ در سال 83 می‌شناسند و در کاوش‌های باستان‌شناسی که طی سال‌های 84 تا 93 انجام‌شده دو هزار قطعه از مفرغ‌های اصلی لرستان و قطعات آهن، سفال و استخوان در این منطقه کشف‌شده است.

حسن‌پور از شش فصل کاوش در این منطقه سخن به میان آورده و می‌گوید: آخرین فصل کاوش نشان داد که این محوطه بقایای یک معبد پیش‌ازتاریخی مربوط به سه هزار سال پیش بوده اهالی منطقه و عشایر کوچ برای عبادت به آن مراجعه می‌کرده‌اند.

کشف محوطه تاریخی پیش از میلاد در ماسوله لرستان

وی بیان می‌کند: در روستای سنگ تراشان ثابت شد که سازندگان مفرغ در لرستان زندگی می‌کرده‌اند و در آخرین کاوش‌های ما یک سازه مدور «سنگ‌چین» و «خشک چین» به دست آمد و هر آنچه مفرغ از دل این محوطه تاریخی به دست آمد از درون این سنگ‌چین مدور پیدا شد.

این کارشناس تصریح می‌کند: در طول تاریخ برای نخستین بار مفرغ‌های لرستانی و سبک لری از این محوطه به‌دست‌آمده است و چون هرچه مفرغ در استان لرستان به‌دست‌آمده به‌جز محوطه تاریخی «سرخ دم» کوهدشت همه از طریق حفاری قاچاق به‌دست‌آمده است، اهمیت این محوطه را افزون می‌کند چراکه این محوطه تاریخی در روستای سنگ تراشان مربوط به دوره عصر آهن دو و سه و هزاره قبل از میلاد بوده است.

کشف اشیا «مینیاتوری» مفرغی در سنگ تراشان

وی به ویژگی‌های منحصربه‌فرد اشیا کشف‌شده در روستای سنگ تراشان اشاره می‌کند و می گوید: یک نمونه از اشیایی که در روستای سنگ تراشان کشف‌شده اشیا «مینیاتوری» مفرغی لرستان بوده که فقط مختص به این محوطه است و هم‌اکنون برخی از آن‌ها مانند سر تبرهای کوچک به‌اندازه هفت سانتی‌متر، پیکرک‌های دووجهی زن و مرد، پیکرک‌های انسانی و حیوانی به‌اندازه پنج‌تا 10 سانتی‌متر و شمشیرهای کوچک مینیاتوری به‌اندازه شش تا هفت سانتی‌متر در موزه فلک الافلاک نگه‌داری می‌شود.

حسن‌پور به وجه‌تسمیه یا علت نام‌گذاری این روستا اشاره و عنوان می‌کند: در دوره پهلوی اول نام «سنگ تراشان» بر این روستا گذاشته‌شده و باید گفت نام قبلی این روستا «او شه» بوده که در دو کیلومتر پایین‌تر از محل روستای فعلی قرار داشته اما هنگامی‌که مهندسان راه‌آهن می‌خواهند راه‌آهن را از دره کشور عبور دهند به دنبال معادن سنگ می‌گردند و این روستا به محلی برای تراشیدن سنگ‌ها و ساخت پل‌های راه‌آهن و زیر ریل تبدیل می‌شود.

وی عنوان می‌کند: کارگران راه‌آهن که روزانه از معدن سنگ این منطقه سنگ می‌تراشند به‌مرورزمان در کنار معدن سنگ، خانه‌های گلی می‌سازند و روستای فعلی به نام «سنگ تراشان» شکل می‌گیرد و مردم از محل روستای «او شه» کوچ می‌کنند.

این کارشناس بیان می‌کند: از روستای سنگ تراشان مقالات ملی و بین‌المللی بسیاری به چاپ‌ رسیده است و در آینده کتاب این روستا چاپ و همگان معرفی می‌شود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری تسنیم ، تاریخ انتشار 11 فروردین 97، کدمطلب: 1690325 ، www.tasnimnews.com