به مناسبت زادروز زنده‌یاد داریوش شایگان در چهارم بهمن ‌ماه، در برنامه «برخورد» تصمیم گرفته‌ایم نشستی در نقد و بررسی میراث فکری این متفکر برگزار کنیم و ازاین‌رو با دکتر حسین مصباحیان و دکتر احسان شریعتی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

روزنامه ایران در واکنش به اظهارات اخیر مصطفی ملکیان در مورد ابراهیم رئیسی نوشت: وقتی کسی که عنوان اندیشمند را با خود حمل می‌کند آن هم با مدعای دین پژوه و اخلاق پژوه با اغراض سیاسی به معنای نازل آن لب به سخن می‌گشاید نه تنها مهر تأیید بر بی صلاحیتی خود در عرصه اندیشه می‌زند بلکه فریاد می‌کند که تنها حمل کننده کتاب‌هایی است که بر پشت خود می‌کشد. حمل کننده‌ای که نه بویی از عقلانیت برده است و نه بهره‌ای از معنویت.روزنامه ایران نوشت: آقای ملکیان به نمایندگی از روشنفکری، بخوبی به ما نشان می‌دهد که این جریان نه تنها نگران درد و رنج مردم نیست بلکه افسرده و مأیوس از مردم است. دیگر نباید گفت که برای این جریان رأی مردم فقط زمانی مقبول است که پیروز انتخابات می‌شود بلکه این جریان به کل از مردم متنفر و ناامید است.

علم از مقوله هستی و دین از مقوله بایستی است. هستی و بایستی دو مقوله متفاوت هستند. تکنولوژی در حال حاضر به چنان شتابی رسیده است که نمی‌شود جلوی این شتاب را گرفت اما دانش الهیات به‌رغم سابقه چندین قرنه، هنوز اندر خم یک کوچه است و هنوز سوال‌هایی که پیش از میلاد مسیح در یونان باستان برای سقراط و افلاطون و ارسطو مطرح بوده، حل نشده است. مسائلی مانند جبر و اختیار، اراده بشر، رابطه مغز و ذهن و ...

در هفته گذشته همایشی دو روزه با عنوان «داوری در ترازوی داوری» درباره اندیشه‌ها و نظریات و آثار رضا داوری اردکانی، برگزار شد و قریب ۵۰ نفر از محققان و اساتید حوزوی و دانشگاهی به نقد و بررسی دیدگاه‌های این استاد فلسفه پرداختند که طبیعتا برخی به نقد آرای او پرداختند و برخی با رویکردی همدلانه به توصیف آرا و اندیشه‌های وی بسنده کردند.با وجود اینکه رضا داوری اردکانی همواره به استقبال نقد سخنان خود می‌رود و به سوی منتقدان خود آغوش باز می‌کند، ادب و متنانت او موجب شده توهین‌های بی‌امان سروش را بی‌پاسخ بگذارد، گرچه بسیاری از اهالی اندیشه در روز‌های اخیر ضمن اظهار تأسف از سخنان سروش، لحن ناصواب و اطلاع ناتمام او از محتوای نشست را نکوهیده‌اند.

بنا بر اعلام روابط‌عمومی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، «فاطمه کریمی»، مدیر پیشین بخش هنر و معماری و عضو شورای عالی علمی مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی)، پس از چهارسال مبارزه با سرطان، بامداد سه‌شنبه، دوازدهم اردیبهشت در هفتادوهشت سالگی دار فانی را وداع گفت.براساس آخرین هماهنگی ها قرار است پیکر او ساعت ۱۰ صبح پنج‌شنبه ۱۴ اردیبهشت‌ماه از مقابل موزه ملی ایران تشییع شود.

در هیاهوی خبری انتشار جلد چهارم «دفترچه‌های سیاه» هایدگر و پدیدار شدن وجوه تازه‌ای از موضع‌گیری‌های وی نسبت به یهودیان به‌ویژه در آلمان نازی بود که خبر شوک‌آور دیگری در رابطه با فیلسوف هستی‌اندیش، توجه محافل فکری و فلسفی را به خود جلب نمود. دانشگاه فرایبورگ کرسی هایدگر را در دانشکدهٔ فلسفه لغو کرد.

محسن برهانی حقوق‌دان و وکیل دادگستری از هیات علمی دانشگاه تهران اخراج شد. برهانی در واکنش به این اخراج و ادعای فارس مبنی بر دفاع وی از ازدواج سفید در توئیتی نوشت: ‏در فروردین ۹۵ در جلسه‌ای با موضوع ازدواج سفید شرکت و سخنرانی کردم. در سال ۹۸ دانشگاه تهران و وزارت علوم، صلاحیت عمومی را تایید و به رسمی-آزمایشی تبدیل وضع یافتم. موضوع را در دادگاه ویژه روحانیت مطرح کردند و حکم داده شد که آن سخنرانی نه جرم است و نه تخلف. ازدواج سفید بهانه است.

مراسم بزرگداشت علامه محمدرضا حکیمی (ره) و رونمایی از سه اثر «موسسه فرهنگی الحیات» امروز یکشنبه ۳۰ مرداد در موسسه اطلاعات برگزار شد. در این مراسم که همزمان با سالروز درگذشت این حکیم و اندیشمند ایرانی برگزار شد.

حجت‌الاسلام‌‎والمسلمین «سیّدرضا حسینی‌امین»، مشاور رئیس مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی و نمایندۀ مرکز در قم، به‌سبب عوارض ناشی از ابتلا به ویروس کرونا، شب گذشته در ۶١ سالگی دار فانی را وداع گفت.

مهم نیست که انسان خوب باشیم یا بد. مهم نیست انقلابی باشیم یا فردی بدور از دغدغه‌های سیاسی. مهم نیست متعصب دینی باشیم یا فردی با شناخت عادی نسبت به دین. آنچه که مهم است ورود موج چهارم شناخت بشری و الزام ترکیب دو منبع شناخت بشری، یعنی دین با علم است. ابرقدرت آتی دنیا، کشور و جماعتی است که به این قدرت برسند. جهل مرکب (ندانیم که نمی‌دانیم) می‌تواند تمدن اسلامی- ایرانی را خدای ناکرده به باد دهد. خاطره دکتر ابراهیمی دینانی با موضوع جلسات مشترک علامه طباطبایی با هانری کربن و مخالفت برخی از افراد، شنیدنی است. مراقب باشیم اشتباهات گذشته به هیچ وجه تکرار نشود.

علامه طباطبایی علاقه‌مند به گفتگو با هانری کربن بود و در جلساتش با او آخرین دستاور‌های فلسفی در غرب را می‌شنید که از ماهیت شیعه برایش صحبت می‌کرد، اما برخی از انقلابیون این را برنمی‌تابیدند.

احمدرضا یزدانی مقدم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از شخصیت مرحوم فیرحی تجلیل کرد و گفت: اندیشه او این بود که می‌‏خواست راهی را با عنوان «پست سکولاریسم» پیدا کند و مبتنی بر مطالعاتی که در ۲۴ کشور دموکراتیک در دنیا انجام شده معتقد بود که ۲۰ کشور از راه دینداری و با دین به دموکراسی رسیده بودند.

مرحوم حسن حنفی (متولد ۱۹۳۵-وفات ۲۰۲۱ - ۸۶ سالگی) شاگرد عثمان امین، از اندیشمندان دینی عرب (مصری) است که به چپ اسلامی متمایل بوده است. وی معتقد به وحدت دین و سیاست است و هدف خود را بازسازی تراث اسلامی قرار داده و سعی دارد سنت‌ها و تراث اسلامی را به ایدئولوژی تبدیل کند. در این بازسازی، انسان و تاریخ در مرکز توجه او قرار دارند. وی معتقد است بدبختی مسلمانان به خاطر تقلید مکانیکی از مدل‌های گذشته رخ داده و باید آن را بازسازی نمود. آرای نظری حسن حنفی در ایران چندان مورد توجه مستقیم قرار نگرفته، ولی به واسطه شاگردش نصر حامد ابوزید، تأثیر غیر مستقیم عمیقی بر نواندیشان دینی ایران گذاشته است (شاگردان اصلی حنفی را شامل نصر ابوزید، علی مبروک و کریم السید عنوان داشته اند). حنفی اگرچه در زمان حیاتش از سوی برخی سنت‌گرایان مصری تکفیر شده بود، اما بعد از مرگش شیخ الازهر در فیس‌بوک خود، حنفی را متفکری خواند که عمرش را در محراب اندیشه و فلسفه گذراند و درگذشت او را تسلیت گفت.

مولانا می‌گوید هر چه من می‌گویم بر اساس قرآن می‌گویم. حدود ۷۰۰ آیه در مثنوی وجود دارد. از طرفی برخی آیات به عینه در مثنوی نیست؛ ولی مضمون آیه بازهم در مثنوی آمده است؛ بنابراین اعتقادات مولانا را باید نشات گرفته از همان قرآن مجید دانست.

حاج حیدر رحیم‌پورازغدی گرچه خود کسوت روحانیت را رها کرده بود، ولی آبشخور فکری خود را به جریان اساتید خود متصل نگاه داشته و برای فهم دین مبتنی‌بر عقل درون‌دینی و اجتهاد روزآمد تلاش می‌کرد. وی استاد فلسفه نبود و معمولا هم به مناقشات تفکیکی فلسفی‌ها وارد نمی‌شد، ولی همواره در تلاش بود، شاگردان خود را نه بر اساس تحلیل‌های عمل‌گرایانه بدون مبنا و نه جزم‌اندیشی‌های غیرواقع‌بینانه یا بنیادگرایانه تربیت کند.

در این گزارش روایت حجت‌الاسلام مروی، درباره شخصیت مرحوم علامه حکیمی و خاطراتی از مراودات وی با رهبر انقلاب ارائه شده است.

تحلیلگر مسائل سیاسی کشور نوشت: آخر از این مضحک‌تر می‌شود که استادی را برای بحث و گفتگو به شبکۀ چهار سیما و یا مناظره با افراد مدعیِ اصولگرایی دعوت کنند و بعد به دلیل اظهاراتش در این برنامه‌ها او را از دانشگاه اخراج کنند؟

همیت این مصاحبه تنها به سبب آن نیست که تا کنون جایی منتشر نشده است. بیشتر بدین خاطر است که مرحوم حکیمی به دلایل مختلف بسیار به ندرت با رسانه‌ای گفتگو می‌کرد و اگر لطف و مساعدت و سابقۀ مجالست و مصاحبت دو تن از فضلای برجستۀ مشهد – حجج اسلام و‌المسلمین آقایان روح الله عربشاهی و حسن طالبیان نبود، این مصاحبه هم ممکن نمی‌بود.

آقای حکیمی پیوسته نگاهی به «نقد قدرت» داشت و در پی تبیین پایه‌های نظامی بود که اساس آن بر عدل و عدالت باشد. او در پی آن بود تا ابعاد عدالت در جامعه اسلامی را برمبنای قرآن و احادیث و تعالیم ائمه سامان بدهد و اگر نشد، دست‌کم به لحاظ نظری آن را تبیین کند.

محمدمهدی جعفری درباره عدم دخل و تصرف علامه حکیمی در آثار مرحوم شریعتی گفت: علامه حکیمی گفت ایراد شخصیت‌شکنی در آثار دکتر شریعتی ندیدم.