دانش و فناوری - مدیریت فناوری

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه با ایجاد سازمان ملی هوش مصنوعی، ستاد هوش مصنوعی این معاونت منحل نخواهد شد، گفت: الان نیازمند این هستیم که ۱۰ میلیارد دلار در حوزه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کنیم و قرار نیست دولت و معاونت و وزارتخانه‌های دیگر بخواهند این زیرساخت را مدیریت و بهره‌برداری کنند و باید دست اپراتورهای بخش خصوصی بیفتد.

دبیر ستاد نانو و میکرو گفت: در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۸۳ میلیون دلار از محصولات نانوی ساخت ایران به ۶۳ کشور صادر شده است که عراق، ترکیه، هند، ونزوئلا، پاکستان و روسیه بیشترین سهم را دارند

سیم‌کارت eSIM به دلیل سهولت در استفاده، امکان پشتیبانی گسترده از گجت‌ها و دستگاه‌های هوشمند، نقش‌آفرینی در توسعه اینترنت اشیا (IoT) و کاهش مصرف مواد اولیه در تولید سیم‌کارت‌های فیزیکی، به عنوان گامی مهم در حفظ محیط زیست و آینده صنعت ارتباطات شناخته می‌شود.یم‌کارت eSIM به عنوان نسل تازه‌ای از سیم‌کارت‌های دیجیتال، در دستگاه‌های هوشمند مبتنی بر این فناوری، جایگزین سیم‌کارت‌های فیزیکی می‌شود. با استفاده از این سیم‌کارت دیگر نیازی به تهیه یا تعویض سیم‌کارت وجود ندارد و فعال‌سازی آن، تنها از راه دور و به صورت غیرحضوری، توسط اپراتور انجام می‌شود. این تحول علاوه بر ساده‌تر شدن روند فعال‌سازی، تحولی در استفاده از سرویس رومینگ، ایجاد و تجربه متفاوتی از خدمات ارتباطی را برای مشترکان فراهم می‌کند. حمید فتاحی- رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی- درباره آخرین وضعیت این سیم کارت در ایران توضیح دادکه در آینده نزدیک گوشی‌های تلفن همراه که هر دو حالت ای سیم و سیم کارت فیزیکی را پشتیبانی کنند، فقط به ای سیم منحصر می شوند. در کشور ما مقدمات آن انجام شده و اپراتورها در حال صدور این فناوری به مشترکان هستند.

معاون علمی رئیس جمهور گفت: اگر برای هوش مصنوعی سازمان مستقل تشکیل شود، چرا نباید برای حوزه‌های دیگری همچون کوانتوم، نانو و سایر علوم نوظهور نیز سازمان‌های مشابهی تأسیس شود؟! دولت طی چهار ماه اخیر، بررسی‌های تخصصی و کارشناسی لازم را در این خصوص انجام داده و نظر خود را به‌صورت شفاف اعلام کرده است. اما در صورت تصویب قانون در مجلس و تأیید شورای نگهبان اگر به‌عنوان قانون رسمی ابلاغ شود ما قانون را اجرا خواهیم کرد.معاون علمی رئیس‌جمهور در پایان گفت: چرا امروز برای کوانتوم سازمانی ایجاد نمی‌شود؟ زیرا این فناوری از نظر تکنولوژی حتی از هوش مصنوعی پیشرفته‌تر است. تعددسازمان‌های متعدد در این حوزه‌ها موجب افزایش بروکراسی و هزینه‌ها خواهد شد.

معاون اول رئیس‌جمهور بر لزوم افزایش سهم فناوری‌های نوین و بومی برای حل مشکلات کشور به ویژه مشکل ناترازی‌ها تاکید کرد.با توجه به مشکلات آبی در کشور، استفاده از فناوری‌های نوین یک ضرورت است زیرا فناوری‌های کلاسیک دیگر پاسخگوی نیازهای کشور در زمینه‌های مختلف از جمله موضوع آب نیست.طرح تجهیز تاسیسات آب و فاضلاب به فناوری‌های نوین باید با تفاهم و تعامل دستگاه‌های مربوطه اجرایی شود. ستاد ویژه توسعه فناوری رقیب هیچ دستگاهی نبوده و قرار نیست جایگزین آنها شده یا آیین نامه تصویب کند بلکه دنبال هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف برای پشتوانه سازی و توسعه استفاده از فناوری‌های نوین در حوزه‌های مختلف است. خدکت معاون اول محترم دولت چهاردهم باید عرض شود که در کنار بحث فناوری های نوینف بهره وری،شایسته سالاری در مدیریت و سرمایه گذاری را فراموش نکنید

دو ماهواره سنجشی «ظفر» و «پایا» که در سال گذشته آماده پرتاب بودند، طبق آخرین هماهنگی‌ها با پرتابگر روسی سایوز در پاییز امسال به فضا می‌روند. گزینه پرتاب داخلی نیز همچنان در حال بررسی است.ماهواره‌های ظفر و پایا در سال ۱۴۰۲ رونمایی شدند و طبق برنامه باید با پرتابگر خارجی در سال ۱۴۰۳ به فضا ارسال می‌شدند اما با توجه به تأخیری که طرف خارجی در پرتابگر اعلام کرد، زمان‌بندی پرتاب‌ها عقب افتاد.

در اسرائیل، دانشگاه‌های نظامی به شکل رسمی و به عنوان موسسات آموزش عالی وجود ندارند. با این حال، ارتش اسرائیل (IDF) از طریق برنامه های مختلف آموزشی، نیروهای خود را برای وظایف نظامی آماده می کند. این برنامه ها شامل دوره های آموزشی نظامی تخصصی، دانشکده های افسری و برنامه های آموزشی برای مشاغل خاص در ارتش می شوند. به عنوان مثال، دانشگاه عبری اورشلیم و دانشگاه تل آویو با ارتش اسرائیل همکاری می کنند تا دوره های تخصصی برای پرسنل نظامی ارائه دهند. این برنامه ها می توانند شامل آموزش های فنی، مهندسی، زبان و سایر مهارت های مورد نیاز برای ارتش باشند. به عبارت دیگر، اگرچه دانشگاه های نظامی به شکل مستقل در اسرائیل وجود ندارند، اما برنامه های آموزشی نظامی از طریق همکاری دانشگاه ها و موسسات آموزشی با ارتش اجرا می شوند. دانشگاه‌های رژیم صهیونیستی نه‌تنها رابطه بسیار نزدیکی با ارتش و صنایع تسلیحاتی رژیم صهیونیستی دارند، بلکه نقش کلیدی در برنامه‌ریزی، اجرا و توجیه رژیم اشغالگری و آپارتاید صهیونیست‌ها نیز ایفا می‌کنند. در این میان، به طور مداوم توافق نامه‌های نهادی دانشگاه‌های سایر کشور‌ها با دانشگاه‌های صهیونیستی انجام می‌شود. 33 دانشگاه برتر اسرائیل به ترتیب رتبه جهانی عبارتند از: دانشگاه تل آویو ، دانشگاه عبری اورشلیم ، موسسه فناوری اسرائیل ، موسسه علوم وایزمن ، دانشگاه بن گوریون نقب ، دانشگاه حیفا ، دانشگاه بار ایلان ، مرکز بین رشته ای IDC ، آکادمی هنر و طراحی بزالل ، دانشگاه آریل، دانشکده مهندسی و طراحی شنکار، ماچون لندر، موسسه فناوری هولون ، دانشکده مدیریت مطالعات اکادمیک، کالج آکادمیک تلاویو یافو ،کالج فناوری اورشلیم ، کالج ساپیر ، کالج اکادمیک اونو ، کالج آکادمیک تل های ، کالج آکادمیک نتانیا ، کالج برود ، مرکز آکادمیک روپین ، کالج مرکز آکادمیک افکا تل آویو ، موسسه مطالعات یهودی Schechter ، کالج آکادمیک ماکس استرن ، دانشکده فنی سامی شامون ، دانشکده حقوق و تجارت، موسسه مدیریت بین المللی گالیله ، دانشکده مهندسی اورشلیم ، کالج اکادمیک هداسا، آکادمی موسیقی اورشلیم، دانشکده شعاری میشپات ، مرکز آکادمیک پرز و ... . برخی از این دانشگاه ها که در ادامه متن ذکر نام شده است، بشدت با ارتش اسرائیل و سیستم های جاسوسی این کشور، ارتباط نزدیک دارند.

اینترنت ماهواره‌ای، به‌عنوان یکی از پدیده‌های نوین تکنولوژی در عرصه ارتباطات جهانی، تحولی شگرف در دسترسی به شبکه اینترنت ایجاد کرده است. پروژه استارلینک در کنار سایر پروژه‌ها، مانند وان وب، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های اینترنت ماهواره‌ای شرکت اسپیس‌ایکس است که به‌وسیله ماهواره‌های کم‌ارتفاع ایجاد شده است و تاکنون توانسته دسترسی به اینترنت را در مناطقی که از شبکه‌های مرسوم محروم بوده‌اند، فراهم کند.در فرآیندهای بهره برداری، اصرار آمریکا و اسرائیل برای تقویت استارلینک در ایران، به نگرانی آن‌ها از شناسایی ارتباط جاسوسان و خرابکاران شان بواسطه استفاده از اینترت ملی و داخلی مربوط است. از منظر حقوقی و وفق قوانین بین‌المللی، فعالیت بدون مجوز شرکت‌هایی مثل استارلینک غیرقانونی است و ایران می‌تواند پیگیری قضایی کند.در چنین شرایطی ، برخی کانالهای تلگرامی با اپلیکیشن‌ها و لینک‌های آلوده وعده دسترسی به اینترنت استارلینک را می‌دهند و قصد بهره برداری حداکثر از اضطرارهای شهروندان در موقعیت محدود سازی دسترسی به اینترنت داخلی را دارند. برخی افراد خرابکار با وعده دسترسی به اینترنت استارلینک، کاربران را ترغیب به نصب اپلیکیشن‌های آلوده به بدافزار یا کلیک بر روی لینک های آلوده می‌کنند.

رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی از ارائه تسهیلات مالی کلان ملی و حتی بین‌المللی تا سقف ۱۰۰ میلیارد تومان به قراردادهای حوزه فناوری خبر داد.

کاهش شدید بودجه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۴، زنگ خطری برای آینده نوآوری و توسعه فناوری در کشور به شمار می‌رود. محمدرضا کاشفی، نسبت به توقف پروژه‌های کلیدی در حوزه‌های هوش مصنوعی و میکروالکترونیک به دلیل کمبود شدید منابع مالی هشدار داد.در بودجه سال جدید، عددی معادل ۲۳.۹همت در بند «ت» ماده ۹۹ قانون برنامه هفتم قرار دارد که با توجه به این عدد در حال حاضر بودجه معاونت ۵۰درصد کاهش منابع نسبت به سال قبل دارد. وی هشدار داد: با نرخ بالای ارز، امکان تعریف پروژه‌های جدید در سال آینده وجود نخواهد داشت و پروژه‌های فعلی نیز با خطر توقف مواجه هستند. این امر می‌تواند به رکود در حوزه فناوری و آسیب‌های جدی به شرکت‌های دانش‌بنیان (تا ۳-۴ سال و حتی بیشتر) منجر شود.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در رویداد تخصصی هم‌رسان زیست‌بوم توان‌افزا با محوریت بررسی نقش و تأثیر شرکت‌های دانش‌بنیان در زنجیره ارزش توانمندسازی افراد دارای معلولیت بیان داشت که، در کشور برای شکل دادن به رویکرد توانمندسازی معلولان، زیست بوم این حوزه متناسب با تحولات فناوری باید شکل گیرد. نگاهداری اضافه کرد که در این رویداد تلاش کردیم معلولین، نهادهای قانونگذاری، مجموعه‌های مرتبط دولتی مثل معاونت علمی و فناوری و شرکت‌های دانش بنیان را در کنار هم قرار دهیم تا همکاری نهادی و زیست بوم مورد نیاز شکل بگیرد.امسال در کمیسیون اجتماعی حدود ۱۰ همت منابع جدید پیدا کردیم و به این امر اختصاص دادیم. البته ۴۰ همت برای اجرای این امر نیاز است که با این ۱۰ همت جدید امیدوار هستیم که در کمیسیون تلفیق هم تصویب و عملیاتی شود.

کنفرانس «هوش مصنوعی، علم و جامعه» در پاریس برای گفتگو درباره تاثیرات هوش مصنوعی بر جامعه و جهان علم برگزار شد و در آن از ۱۰۰ کشور جهان از بالاترین سطوح مثل معاون رییس جمهور آمریکا، نخست وزیر هند، معاون نخست وزیر چین و ... تا سطح کارشناسی، شرکت کردند. هدف کنفرانس، تسهیل گفتگو چند جانبه بین مهندسان و مدیران شرکت‌های تخصصی فعال در رشد فناوری، با سیاست‌گذارانی که دغدغه «مسایل عمومی» دارند و همچنین اهل علم که با مرز‌های تازه‌ای مواجه‌اند، سیاست‌مداران برای همکاری‌ها و رقابت بر سر منابع جدید قدرت و سایر ذی نفعان بود. برخلاف دو کنفرانس جهانی قبلی (اولین ۲۰۲۳ در انگلستان و دومی در سال ۲۰۲۴ کرۀ جنوبی) که عمده تاکیداتشان بر مخاطرات هوش مصنوعی برای صنعت، سیاست و زندگی بشر قرار داشت، در کنفرانس پاریس مخاطرات، محور غالب نبود و کوشیده شد تا نگرانی‌ها بخش جنبی ماجرا باشد و تمرکز بیشتر بر گشایش‌ها و فرصت‌ها قرار گرفت. امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، از سرمایه‌گذاری حدود ۱۱۲ میلیارد دلاری در توسعه هوش مصنوعی از سوی بخش خصوصی فرانسه سخن گفت و طرح‌های توسعه و برنامه‌های همکاری را توضیح داد که نشان دهنده عزم فرانسه برای ورود به عرصه رقابت با بزرگان جهان فناوری‌های جدید یعنی آمریکا و چین است. شاید برای ما ایرانیان جالب باشد که یکی از کشور‌های سرمایه‌گذار در این طرح‌هایی که مکرون از آن سخن گفت امارات متحده عربی است.

رئیس کمیته علمی کنفرانس مدیریت فناوری و نوآوری با بیان اینکه ایران با خطر عقب ماندگی ابدی حوزه هوش مصنوعی مواجه است، بیان داشت که ما نیاز به نهضت سواد آموزی هوش مصنوعی داریم و سربازان آینده کشور متخصصان هوش مصنوعی هستند.رئیس کمیته علمی کنفرانس مدیریت فناوری و نوآوری بیان کرد که هوش مصنوعی مالکیت فکری را به جدیت تحت تاثیر قرار داده و به سمت مالکیت مدل‌های هوش مصنوعی می‌رود، در رشته مدیریت فناوری با فناوری روبه رو بودیم و اما هوش مصنوعی یک عنصر فناوری‌ساز است. اگرچه ایران در زمینه هوش مصنوعی از میانگین جهانی حدود هفت سال عقب‌تر است، اما در مقایسه با موج‌های قبلی تکنولوژی مانند خودروسازی یا پتروشیمی که دارای عقب ماندگی ۵۰ تا ۷۰ سال بوده کمتر است و از این رو، امکان جبران این فاصله وجود دارد و در این حوزه نیاز به فلسفه ، علوم انسانی و عملگرایی مفرط در عین ابهام وجود دارد.

رئیس جمهور به وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ماموریت داد که ساختار رویکرد کشور به هوش مصنوعی را با استفاده از تجربیات بین‌المللی تدوین کند.پزشکیان گفت: این شیوه که هر اداره‌ای برای خود برنامه و هدفی در زمینه استفاده از هوش مصنوعی داشته باشد، رویه قابل قبولی نیست.لازم است وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مدیریت کند تا در زمینه هوش مصنوعی ساختار و برنامه‌ای هماهنگ و هم‌افزا در کشور اجرا شود.

براساس تفاهم نامه ای که در مراسمی به امضای حسن سالاریه، سرپرست پژوهشگاه فضایی ایران و محمد سعید سرافراز، رئیس مرکز ملی هوش مصنوعی ایران رسید، استفاده از هوش مصنوعی در صنعت فضایی وارد فاز عملیاتی شد.سرپرست پژوهشگاه فضایی با اشاره به اینکه توانمندی پردازشگرها به طور چشم‌گیری بهبود یافته و الگوریتم‌های پیشرفته بر روی ماهواره‌ها و ایستگاه های زمینی قابل اجرا هستند، تصریح کرد که انتقال داده‌ها توسط الگوریتم‌های پیچیده در منظومه ماهواره‌های مرتبط با هم انجام می‌شود و هرچه تعداد ماهواره‌ها بیشتر باشد، مدیریت ترافیک انتقالی پیچیده تر می‌شود که این موضوع نیازمند یادگیری و پیاده‌سازی هوش مصنوعی است و کشورهای بسیاری به دنبال سرمایه‌گذاری در این حوزه هستند.

اساسنامه‌ی سازمان ملی هوش مصنوعی پس از تدوین از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به تصویب جلسه ۱۵ آبان شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. در سازمان ملی هوش مصنوعی مأموریت اصلی «ایجاد زیرساخت» برای این حوزه است و در سند ملی هوش مصنوعی که شورای عالی انقلاب فرهنگی آن را به تصویب رسانده و در اهداف در نظر گرفته‌شده برای این سند آمده است: «وصول به شاخصه‌های تمدن نوین اسلامی بر مبنای دانش و علوم بنیادین هوش مصنوعی که به لحاظ کارکردی و رفتاری مشابه با برخی ظرفیت‌های هوش انسانی عمل می‌کند، یک امکان مهم و یک تغییر در زیست‌بوم زندگی بر مبنای حکمرانی اسلامیِ هوشمند محسوب می‌شود.» براساس این سند ایران تا سال ۱۴۱۲ باید بین ۱۰ کشور پیشرو در حوزه هوش مصنوعی باشد.

در کشور ما از سال ۱۴۰۰ تاکنون، رویکرد توجه و برنامه‌ریزی برای توسعه هوش‌مصنوعی با تأکید مقام معظم رهبری در رابطه با قرار گرفتن در زمره ۱۰ کشور برتر هوش‌مصنوعی دنیا و ضرورت به‌کارگیری ابزار‌های متناسب با زمان به‌ویژه در دوران هوش‌مصنوعی و کوانتوم و اینترنت، شدت بیشتری به خود گرفته است. اما متاسفانه مدیریت های اجرایی مبتنی بر گزافه گویی های بلدم بلدم، ویترین چینی های مدیریتی و انتصابات سیاسی ، باعث عقب ماندگی کشور از این حوزه شده و فرمان و تاکید مقام معظم رهبری، بنوعی بر زمین مانده است. شاخص آمادگی دولت‌ها در خصوص هوش مصنوعی به صورت جهانی و منطقه‌ای در سال ۲۰۲۳ از میان ۱۹۳ کشور مورد مطالعه قرار گرفته است؛ ایران رتبه ۹۴ جهانی و پایین‌تر از کشورهای امارات، عربستان، قطر، عمان، کویت و لبنان است!

در حالی که هنوز اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی تدوین و نهایی نشده، در روز‌های اخیر بحث‌های زیادی در خصوص ریاست این سازمان و خارج شدن و یا نشدن آن از ذیل معاونت علمی ریاست‌جمهوری مطرح شده است. پس از افتتاح سازمان چند اتفاق رخ داد؛ اول اینکه اساسنامه و سند هوش مصنوعی کشور که بیش از ۱۸ هزار صفحه سند پشتیبان دارد، توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد. دوم، تأسیس سازمان هوش مصنوعی ابلاغ و سازمان تاسیس شد. سومین اتفاق در نظر گرفتن ساختمانی برای این سازمان بود. اختصاص منابع مالی اتفاق دیگری است که پس از تأسیس این سازمان رقم خورد. در آن زمان ۳۵۰۰ میلیارد تومان منابع مالی به این سازمان تخصیص داده شد که هزار میلیارد تومان آن از منابع پروژه‌های پیشران معاونت علمی ریاست‌جمهوری و ۲۵۰۰ میلیارد تومان هم از صندوق توسعه ملی بوده است. این سازمان از سازمان‌های بزرگ دولتی نخواهد بود، بلکه سازمانی کاملا چابک و کل وظیفه‌اش ایجاد کردن زیرساخت است. بر همین اساس مورد طمع بسیاری از جریانات تخصصی می‌باشد.

رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، آیین نامه شورای ستاد راهبری و نظارت علم، فناوری و نوآوری را برای اجرا ابلاغ کرد. این آئین نامه در جلسه ۹۰۳ مورخ ۱۴۰۳/۰۶/۰۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی که بر اساس مصوبه جلسه ۴۹۷ شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی، به‌تصویب رسیده بود، در شش ماده و شش تبصره تنظیم و ابلاغ گردید. برخی از منتقدین محتوای این آ؛ ئین نامه را دارای تعارض با وظایف شورای عالی عتف، وظایف معاونت علمی رئیس جمهور، معاونت نوآوری وزارت عتف و تشکیلات و ساختار‌هایی همانند می‌بینند.

تکنولوژی‌‌‌های جدیدی همچون هوش‌‌‌مصنوعی مولد و ابزارهای دیجیتال پیشرفته، تولید رزومه‌‌‌ و معرفی‌‌‌نامه‌‌‌ را بسیار ساده‌‌‌تر و سریع‌‌‌تر کرده‌‌‌اند. اما این تسریع در کار و تسهیل در دستیابی به خروجی های به ظاهر استاندارد، می تواند منجر به تولید انبوهی از رزومه های متشابه شود.کانوای سیدنی، یکی از رقبای ادوبی است که ابزارهای طراحی مشابهی ارائه می‌دهد و سال گذشته بیش از ۹۰۰ میلیون کاربر در پلت‌فرمش رزومه ساختند. نتیجه خروجی‌‌‌های خالی از خلاقیت و بسیار مشابهی که می‌‌‌بینیم. «وقتی همه از یک چت‌‌‌بات استفاده کنند، طبیعتا جملات یکسان و کلیشه‌‌‌ای می‌‌‌شوند. هوش مصنوعی ابزار بسیار مفیدی است اما به نظرم وقتی تلاش می‌کند بیش از حد به شما خدمات بدهد شخصیت منحصربه‌‌‌فرد شما را از بین می‌‌‌برد.» . متن ترجمه شده توسط منا اختیاری ، به این موضوع می پردازد.