زنان و جوانان - زنان

چندروز دیگر همه در قبرستان «باغو» جمع می‌شوند، برای برگزاری مراسم چهلم ۵۸ نفری که انفجار، برای همیشه ناپدیدشان کرد. ۶ نفرشان زن بودند و در سکوت، چون شکوفه گیلاسی، در قبر‌های تنگ شان خوابیده‌اند؛ به کوچکی کانکس سفیدی که گفته بودند کار کردن در آن سخت است. در فهرست ۵۸ نفری جانباختگان شناسایی‌شده انفجار بندر شهید رجایی بندرعباس، نام ۶ زن پیداست؛ پنج نفر همان زنانی‌اند که در کانکسی کوچک و ناایمن کار می‌کردند (سحر خاور، افسانه تیما، فاطمه حاتمی‌نژاد، حکیمه بختو و سمیه رئیسی) و یک نفر زنی بود که همراه شوهرش که از مشهد برای تخلیه بار شرکت سینا آمده بودند که پس از آن بروند و برای دخترشان جهیزیه بخرند، اما هر دو کشته شدند.

لایحه تأمین امنیت زنان که بیش از ۱۳ سال است که در کشاکش میان دولت و مجلس به سر می‌برد و وعده پیگیری و تصویب آن همواره مطرح بود از سوی دولت چهاردهم پس گرفته و از دستور کار خارج شد.زهرا بهروز آذر معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ دلیل پس گرفتن این لایحه از مجلس را تغییرات زیاد و غیرقضایی کمیسیون خواند. وی در جمع خبرنگاران گفت:«بررسی در کمیسیون با رویکرد غیرقضایی منجر به تغییرات ماهوی جدی در متن لایحه دولت شد، حتی نام آن نیز تغییر کرد. البته مساله‌ ما تغییر نام نیست، بلکه مهم این است که بتوانیم فعل خشونت، سوءرفتار و انواع ناهنجاری‌هایی را که به خصوص در محیط خانواده ممکن است، وجود داشته باشد را به حداقل برسانیم. از آنجایی که طرح جدید تغییرات اساسی پیدا کرده بود، امروز تصمیم به استرداد این لایحه گرفته شد.» . شعربافچی‌زاده مدرس دانشگاه، در پاسخ به این پرسش که آیا ادعای دولت مبنی بر تغییر ماهیت لایحه تأمین امنیت زنان صحیح است یا نه، گفت: ماهیت لایحه از یک چارچوب غربی به شکلی بومی‌سازی‌شده تغییر یافته است. این به معنای از بین رفتن خاصیت بازدارندگی آن نیست بلکه بازدارندگی به شکل دیگری متناسب با ساختار فرهنگی و اجتماعی ما تعریف شده است.

جامعه‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت، ۷۰ درصد تجرد قطعی در دختران بر اساس انتخاب بوده است و ۳۰ درصد آن ناشی از جبر بوده و تحت تاثیر تحولات فرهنگی و اجتماعی جامعه است. وسواس دختران در ازدواج برای انتخاب اصلح موجب می‌شود که همزمان با این وسواس، سن آن‌ها بالا رود و تقاضا برای آن‌ها کاهش یابد. وی افزود، سن تجرد قطعی دختران کاهش یافته و از 45 سال به 38 سال رسیده است.تجرد قطعی را عددی در نظر می‌گیریم که پس از آن درصد مجردها خیلی کاهش پیدا نمی‌کند. در گذشته معمولاً تجرد قطعی در خانم‌ها ۴۵ سال و در آقایان ۵۰ سال در نظر می‌گرفتند، اما در سال‌های اخیر وقتی محاسبه می‌کنیم، یعنی دخترانی که به سن ۳۸ یا ۴۰ می‌رسند، پس از آن درصد تجردشان برای یک مقطعی کم نمی‌شود.وقتی بحث مضیقه ازدواج برای دختران پیش می‌آید، راه حل اصلی آن همسان‌همسری سنی است. اما دختران در این سن دایره همسرگزینی‌شان کم می‌شود، چون اکثراً تحصیل‌کرده‌اند و شغل دارند و با مردان مورد نظر خود را نمی‌توانند پیدا کنند. البته مسئله تجرد قطعی دختران در کشور مقطعی است و در دختران دهه ۷۰ این موضوع از بین می‌رود.

معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده از اجرای طرحی برای توانمندسازی و اشتغال زنان زندانی خبر داد و گفت: این برنامه با هدف بازگرداندن زنان به جامعه از طریق مهارت‌آموزی و خوداشتغالی اجرا خواهد شد.وی همچنین از آماده شدن یک توافقنامه با سازمان زندان‌ها خبر داد و گفت: این توافقنامه به‌منظور توسعه آموزش‌های مهارتی در زندان‌ها تنظیم شده است. هم‌اکنون در بسیاری از زندان‌ها آموزش‌های فنی و مهارتی ارائه می‌شود تا زنان زندانی بتوانند پس از آزادی، خوداشتغالی داشته باشند یا جذب بازار کار شوند.

منیر گرجی تنها زن عضو مجلس خبرگان از دوره اول (۱۳۵۸) در سن ۹۵ سالگی در تهران درگذشت. در سال ۱۳۹۵ به پاسداشت نیم قرن مجاهدت و اندیشه ورزی منیر گرجی، اقدام به تجلیل از وی توسط معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری شد. منیر علی مشهور به گرجی در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی در سال ۵۸ به عنوان تنها زن عضو مجلس برگزیده شد. پس از آن وی مشاورت و بازرس ویژه وزیر آموزش و پرورش، حضور در بعثه مقام معظم رهبری در حج، ریاست هیات بانوان ایرانی در سومین کنفرانس جهانی زن در نایروبی و تدریس در مراکز علمی و دانشگاهی و حوزوی را نیز در دوره‌های مختلف بر عهده داشته است. رئیس جمهور چهاردهم به مناسبت درگذشت این بانوی علوم قرآنی، اقدام به ارسال پیام تسلیت نمود.

مشاور سابق وزیر جهاد کشاورزی در امور زنان گفت: انتصاب زنان در پست‌های مدیریتی در این وزارتخانه براساس توانمندی و تخصص‌گرایی بیشتر خواهد شد.وی درباره توسعه کسب و کار زنان روستایی و عشایری کشور نیز گفت: براساس برنامه هفتم توسعه، ساماندهی مشاغل و کسب و کار زنان در روستاها و حوزه عشایر بر عهده وزارت جهادکشاورزی است.در راستای وظایف وزارت جهادکشاورزی، برنامه ساماندهی مشاغل زنان روستایی و عشایری ظرف شش ماه آینده تدوین و برای تصویب به مراجع قانونی ارسال شود. لازم به توضیح است که امروز دوشنبه سوم دی ماه 1403؛وزیر جهاد کشاورزی همزمان با سالروز ولادت حضرت زهرا (س) و گرامیداشت مقام زن، در احکامی جداگانه، ٢ تن از بانوان فرهیخته کشور را به سمت معاون توسعه بازرگانی و مشاور وزیر در امور زنان منصوب کرد. در نخستین انتصاب شهرزاد مشیری به عنوان معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی منصوب و جایگزین احمد خانی نوذری شد و طاهره قیومی حکم انتصاب مشاور وزیر در امور زنان را از وزیر جهاد کشاورزی دریافت کرد.

حوزه زنان یکی از حوزه‌های پرخبر در ایران است. همیشه خبری غافلگیر‌کننده وجود دارد که نه‌تنها زنان و دختران را متعجب کند که مردان را هم به واکنش وادار ‌کند. بعد از شهریور 1401، بحث حجاب به یکی از اصلی‌ترین مباحث در جامعه بدل شد؛ بخش زیادی از مردم در تقابل با حجاب اجباری در جامعه ظاهر شدند و بخش دیگری هم از قانونگذاران درخواست تدوین قانون حجاب را داشتند. قانون حجاب و عفاف در مجلس تدوین شد و رییس مجلس اعلام کرد این قانون را ابلاغ خواهد کرد. انتشار متن قانون در جامعه واکنش‌های منفی زیادی برانگیخت. فعالان سیاسی، جامعه‌شناسان، وکلا و حقوقدانان و کارشناسان و متخصصان زیادی نسبت به این قانون واکنش نشان دادند و اجرای آن را موجب ایجاد تنش و دوقطبی‌سازی در جامعه دانستند. درنهایت علی ربیعی، دستیار اجتماعی رییس‌جمهور خبر داد که رییس‌جمهور قانون عفاف و حجاب را در دستور کار شورای عالی امنیت ملی قرار داد. ‌«سپاس از رییس‌جمهور که اجرای این قانون را با توجه به تبعات اجتماعی آن در دستور کار شورای امنیت ملی قرار داد.» با اعلام این خبر ابلاغ قانون حجاب و عفاف متوقف شد. معاون زنان رییس‌جمهور هم با توجه به مسائلی که اجرای این قانون برای جامعه ایجاد می‌کند، معتقد است: «این قانون به این وضعی که منتشر شده، اجرا نخواهد شد.»

محمد بیگی در اجلاسیه بین المللی خانواده آینده و پیوندهای پایدار در آستانه میلاد حضرت زهرا سلام الله علیه السلام و روز زن روز (چهارشنبه، ۲۸ آذر ماه) در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار گردید بیان داشت که مجلس آماده تدوین بسته‌های سیاستی، سیاستگذاری، تقنینی و نظارتی در حوزه زن و خانواده است. باید از ایشان پرسید که چرا تاکنون لایحه ارتقای امنیت زنان با گذشت چندین و چند سال، تعیین تکلیف نشده است؟ اینکه در یک نشست رویدادی جوگیر شده و صحبت های گل درشت بزنیم یک بحث است و اینکه متعهدانه پای کار و وظیفه تخصصی واگذار شده بایستیم یک بحث دیگر. انتظار می رود که خانم محمدبیگی بر اساس این تذکر، به نحوه شایسته تری اقدام به پیگیری لایحه مورد اشاره نمایند.

بحث «الگوی سوّم زن» که زن مسلمان انقلابی است، که در صحبت ها بود؛ بحث مسئله‌ خانواده در فضای مجازی، که بسیار دقیق و خوب بیان شد؛ بحث حلّ مسئله‌ جمعیّت از طریق نهاد خانواده که این خانم بیان کردند و روی مسئله‌ جمعیّت و مسئله‌ افزایش باروری و ولادت و مانند اینها تکیه کردند، بحث های مربوط به هنر، بخصوص سینما و نمایشنامه‌های ایرانی که یک خانمی اینجا بیان کردند، مهم است؛ بحث تسهیل‌گری در امر ازدواج خیلی مهم است .دشمنان نظام جمهوری اسلامی خیلی زود فهمیدند که با شیوه‌های سخت‌افزاری نمی شود انقلاب را شکست داد؛ رفتند سراغ شیوه‌های نرم‌افزاری .یکی از امور مسلمین که باید به آن اهتمام ورزید، عبارت است از همین وسوسه‌ها و تدابیر موذیانه و شیوه‌های دشمنیِ روش های نرم و جنگ نرم برای انحراف از ارزش ها در بسیاری از مسائل و عمدتاً مسائل مربوط به بانوان و زنان، که این را متوجّه باشید. این هم چند جمله راجع به زن.

قانون عفاف و حجاب با وجود هشدار و انذار مكرر كارشناسان، متخصصان، جامعه مدني و فعالان حوزه‌هاي مختلف به تصويب رسيد. تصويب قانون ۷۴ ماده‌اي حجاب كه تقريبا تمام دستگاه حاكميت را بسيج كرده است، از چند جهت موجب بيمناكي و نگراني جامعه شده است. نگراني براي نقض حقوق زنان، تهديد وفاق اجتماعي، از تبعات اين قانون است. اين قانون ايرادات كلي و جزئي زيادي دارد كه در اين گفتگو ( صحبت با دكتر احمد بخارايي، مدیر گروه جامعه شناسی سیاسی در انجمن جامعه شناسی ایران و استاد دانشگاه ) به مواردی از آن اشاره شده است. باید متذکر شد که قانوني كه پشتوانه اجتماعي نداشته باشد، دو نتيجه بيشتر ندارد يا قابليت اجرا ندارد و متروك مي‌ماند يا اجرا مي‌شود و به تعارض و درگيري و نارضايتي دامن مي‌زند و هزينه‌هاي ريز و درشتي را به جامعه تحميل مي‌كند.

نماینده مجلس دهم در مجلس شورای اسلامی با اشاره به لایحه عفاف و حجاب تصریح کرد: امروز شاهدیم لایحه‌ای که به عنوان لایحه تامین امنیت زنان ۱۳ سال است در دستور دولت، قوه و مجلس مانده هنوز در این مجلس به نتیجه نرسیده است در حالی که این لایحه می‌تواند به نفع جامعه زنان اثرگذار باشد و این قتل و همسرکشی و خشونت علیه زنان را کاهش دهد اما لایحه عفاف و حجاب که قدرت‌نمایی جناحی و بخشی از مجلس علیه زنان است در اولویت قرار می گیرد و تصویب می‌شود. هشدار می دهیم که ابلاغ قانون حجاب در شرایط سخت اقتصادی بار سنگینی را بر دوش مردم می‌گذارد و مهاجرت از کشور در حال زنانه شدن است .

ولی داداشی، سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس با روزنامه اعتماد درباره علت تاخیر در بررسی لایحه حمایت از زنان در برابر خشونت خانگی گفت‌‌وگو کرده است.

به همت اداره زنان و خانواده ستاد امر به معروف، کلینیک ترک بی حجابی در تهران با هدف درمان علمی و روان شناختی بی حجابی ویژه نسل نوجوان، جوان و بانوان جویای هویت اجتماعی و اسلامی افتتاح می‌شود.بر اساس مراجعات مکرر صورت پذیرفته به ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران از سوی خانواده‌ها و بانوان و دختران تهرانی مبنی بر وجود فشار‌های محیطی و سایر عوامل که منجر به اجبار انتخاب پوشش خارج از حدود حجاب شرعی شده که پس از بررسی‌های تخصصی و جلسات کارشناسی به عمل آمده تصمیم بر آن شد که اولین کلینیک تخصصی مشاوره و حمایت از بازگشت به حجاب با عنوان «کلینیک ترک بی‌حجابی» در تهران راه‌اندازی شود.در این کلینیک تلاش می‌شود با ارائه آگاهی و پشتیبانی فکری، به افرادی که تصمیم به رعایت حجاب گرفته‌اند یا از تطبیق با محیط‌های خاص تحت فشار بوده‌اند، کمک کند تا بتوانند انگیزه و اعتماد به نفس بیشتری پوشش سالم خود را آزادانه انتخاب کنند.

برهنگی زنان در فرهنگ‌های مختلف از قدیم الایام بعنوان نوعی تهدید سلبی (نه ایجابی) برای تحقق بعضی از خواسته‌ها و ایجاد برخی از شرایط بود. در ایام قدیم برای رفع خصومت بین دو قوم، زنان مسن تهدید به برداشتن روسری و نشان دادن گیس خود برای خجالت کشیدن دیگران می‌کردند. اما در جامعه امروز شاهد ان هستیم که خود برهنه سازی با رویکرد ایجابی، وسیله‌ای برای سواستفاده سیاسی و ایجاد نوعی ابتذال شده است. زنانی که خود را کاملا برهنه نموده و فریاد می‌زنند که به آن‌ها نگاه کنند. در واقع کارکرد موضوعی سلبی و ارزشی به شرایطی ایجابی و همراه با ابتذال تبدیل شده است. در برخی شرایط هم وضعیت روحی و روانی و برهم خوردگی موقتی یا دائمی حوزه فکری و روانی افراد آن‌ها را به سمت خود برهنه سازی سوق می‌دهد. آنچه که مهم است، این موضوع است که نباید اجازه دادن یک موضوع ارزشی در جامعه‌ای ارزش پایه، به کمک تبلیغات گسترده جماعتی خائن و معاند، تبدیل به موضوعی ضد ارزش و نابود کننده هنجار‌های اجتماعی به بهانه مثلا نشان دادن تفاوت‌های سیاسی و ابزاری برای ایجاد فشار اجتماعی شود.

در شرایط بهینه، زنان با بهره‌گیری از پوشش‌های تامین اجتماعی می‌توانند در سنین میانسالی و کهنسالی درآمد مستقل داشته باشند. این در حالی است که اغلب افراد شاغل در مشاغل کاذب از تحصیلات و تخصص کافی برخوردار نیستند. سازمان تامین اجتماعی هم با توجه به محدودیت‌ها و همچنین سو مدیریت‌های حاکم بر آن خودش بنوعی اویز جیب شهروندان شده است. متاسفانه آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای در کشور ما ضعیف است و اکثر نهاد‌های حمایتی همچون بهزیستی و کمیته امداد هم جای سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی در آموزش مهارت به افراد نیازمند و سوق دادن هدفمند نیروی کار آسیب دیده به سمت مشاغل اثرگذار بر توسعه کشور، به اندک حمایت‌های مالی اکتفا می‌کنند. امروزه اشتغال زنان، یکی از مسائل اجتماع است و زنان به علل گوناگون به اشتغال روی می‌آورند. یک فعال حوزه زنان درباره اشتغال زنان می‌گوید: با بررسی وضعیت انتخاب شغل در بین زنان میانسال باید گفت که این نوع مشاغل از سر احتیاج و شرایط نامطلوب اقتصادی بروز می‌کند. اغلب زنان میانسال شاغل فعالیت در مشاغل کاذب را به دلیل احتیاج می‌دانند. درضمن آن‌ها از دست دادن سرپرست و نان‌آور خانوار را دلیل اشتغال‌شان عنوان می‌کنند. فاقد مهارت‌های پایه برای مهارت آموزی تکمیلی بوده و بشدت در شرایطی که در آن قرار دارند، نیازمند حمایت بوده و قادر به سرمایه گذاری مهارتی روی خود نیستند.

بهروز آذر، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، بیان داشت که با وجود اینکه بیش از ۶۰ درصد از ورودی‌های دانشگاه‌ها را دختران تشکیل می‌دهند و در رشته‌های مهندسی و تخصصی پیشتاز هستند، اما تنها ۱۲ درصد از سهم زنان در حوزه دانش‌بنیان را شاهد هستیم که با ظرفیت واقعی آنان فاصله زیادی دارد. دولت متعهد است از تمامی ظرفیت‌ها و برنامه‌های حمایتی خود برای تقویت حضور زنان در حوزه‌های نوآوری و دانش‌بنیان استفاده کند و امید دارد تا سال آینده، سهم مدیریتی زنان در این اکوسیستم به ۳۰ درصد افزایش یابد.

حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت مراسم تکریم سرکار خانم مصطفوی رئیس هیئت امناء جمعیت دفاع از ملت فلسطین، از استقامت و پایبندی صبیه مکرم حضرت امام خمینی(ره) به خط و راه پیشوای عظیم‌الشأن تجلیل کردند.

برخی از کارشناسان معتقدند که موتورسواری زنان غیرقانونی نیست و قانونی وجود ندارد که در آن تصریح شده باشد زنان حق ندارند سوار موتورسیکلت شوند، اما بر اساس تبصره ماده ۲۰ «قانون رسیدگی به مجازات رانندگی»، صدور گواهینامه رانندگی موتورسیکلت برای مردان برعهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است و همین نام بردن از واژه مردان باعث شده در همه این سال‌ها نیروی انتظامی از صدور گواهینامه موتور برای بانوان سرباز بزند. این خلاء قانونی خطرات جانی و مالی هم برای زنان به دنبال دارد، چراکه آن‌ها نمی‌توانند از آموزش استاندارد استفاده کنند و اگر موتور به نام فرد باشد، امکان استفاده از بیمه شخص ثالث را هم نخواهد داشت. این در حالی است که تعداد زنان موتورسوار در شهر‌های بزرگ نسبت به گذشته بیش‌تر شده است و زنان بشکل عیان یا پوشاندن چهره، اقدام به موتور سواری (عموما با موتور‌های سبک) می‌کنند. برخی از زنان موتور سوار می‌گویند که متاسفانه بیشتر از اینکه حواسمان به کنترل موتور باشر یا نگران دزد و خفتگیر باشیم، مراقبیم پلیس راهنمایی و رانندگی نبینیم و همیشه اضطراب داریم. از طرف دیگه اگر تصادف کنیم و کسی به ما بزند در هر حال ما مقصرم، چون گواهینامه نداریم.

درپی شهادت مظلومانه پرچمدار مقاومت و آزادی قدس و فلسطین، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحسن نصرالله و در آستانه اولین سالگرد حماسه طوفان‌الاقصی توسط رزمندگان مقاومت اسلامی فلسطین، نماز جمعه تهران روز جمعه ۱۳ مهرماه به امامت رهبر معظم انقلاب اسلامی در مصلای امام خمینی (ره) برگزار شد. حضور پرشور زنان در این نماز وحدت افزا، بسیار چشمگیر بود.

نمی شود که زنان تحصیل کنند، روی استعداد‌های آنان سرمایه گذاری شود و سپس مسیر پیشرفت را به روی زنان ببندیم. در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که هم زنان و هم مردان دوشادوش هم سر کار می‌روند و در نتیجه باید از زنان شاغلی که فرزند دارند یا قصد فرزندآوری دارند حمایت‌های دولتی شود.