شعار سال: از چهره اهالی کوچه و خیابان مناطق ترکمننشین گلستان میشود فهمید که حال و روز شهر غیرعادی است که بخشی از آن به خاطر استفاده از ماسک و توصیههای پزشکی برای مهار کرونا و بخشی دیگر به خاطر ازدحام در خرید لباس و خوراکیهای عید است.
عیدقربان یکی از مناسبتهای مورد احترام ترکمنها محسوب میشود که در زبان ترکمنی به آن "قربانلق" میگویند.
دید و بازدیدهای چند روزه، نونوار کردن البسه و منازل قربانی گاو (اویله) و گوسفند (توقلی) از جمله آداب ترکمنها در عید قربان است که کرونا امکان برگزاری برخی از آنها را نمیدهد و در این شرایط تغییرات اساسی در اجرای آن بسیار محتمل است.
آیین کر یا شستن و نظافت لباسهای و اسباب خانه، رسمی است که امسال هرچند برگزار میشود، اما رنگ و لعاب الکل به خود گرفته و فرسنگها از قواعد اولیه خود دور شده است
در سالهای قبل، شستن قالیچه ترکمن و چارقدها بیشتر مد نظر زنان ترکمن و کاری تقریبا تشریفاتی به شمار میرفت، اما امسال بیش از شستشو، ضدعفونی کردن خانهها مورد توجه قرار میگیرد.
پشتیهای ترکمن ها، قالیچه ها؛ و نمدها با الکل آشنا میشوند تا شاید اهالی خانه بتوانند از اقوام و نزدیکان خود بدون دغدغه انتقال و ابتلا به کرونا برای دقایقی پذیرایی کنند.
مشخص نبودن برگزاری نماز عید قربان در مصلاها که در زبان ترکمنی به آن عیدگاه میگویند سبب شده تا هنوز جنب و جوشی مانند سالهای قبل برای آیین کر در عیدگاه و مصلیها دیده نشود.
کرونا علاوه بر اینکه رویه نظافت و پاکسازی خانهها و مساجد را تغییر داده، بر رسم دیگر این قوم گلستانی نیز اثر داشته است.
خیرات و توزیع نذری پیش از فرارسیدن عید قربان یا قوقنپایلماق یکی از رسوم دیرینه ترکمنهای ساکن گلستان است که برگزاری امسال آن به، اما و اگرهای زیادی بستگی دارد.
در قوقنپایماق زنان و دختران ترکمن با پخت انواع شیرینی مانند بیشمه و بورک و توزیع آن بین همسایه ها، خیرات و نذری برای رفتگان و درگذشتگان خود داده و نوید فرا رسیدن عید قربان را میدهند.
از معروفترین آیین ترکمنها در روز عید قربان، تهیه غذا از گوشت قربانی است.
این غذا که به "قورمه شوری" معروف است از گوشت قربانی تهیه میشود و با آن از میهمانان پذیرایی میشود.
ترکمنها معتقدند، قورمه شور اثر چشم زخم و یا چشم شور را از بین میبرد و از طرفی، خوردن آن سبب قوت بدن میشود، اما با اوضاع و احوال کرونا مشخص نیست که آیا بوی قرومه شوری از مطبخ خواهد آمد یا خیر؟
به ظاهر امسال ترکمنها باید رسومی مانند گرفتن روزه یا "قربان شور" و یا تاب بازی "هندیلیگ" را فراموش کنند و نوعروسان هم فقط با پوشیدن لباسهای مخصوصی در خلوت و تنهایی به جشن و شادمانی بپزدازند تا مزاحمت کرونا، از دیار صحرا رخت بر بندند.
قربانی شور از جمله آیینهای رسمی است که مردان و زنان ترکمن شب قبل از عید قربان انجام داده و با غسل و شستشوی خود با طهارت و پاکی به سراغ و استقبال عید میزوند.
جدا از گرانی بازار و کسادی کسب و کار، ضرورت حفظ ملاحظات بهداشتی امکان برگزاری این رسمها را بسیار ضعیف کرده است.
با اوضاع و احوال فعلی گلستان هنوز مجوزی برای برپایی نماز عید قربان صادر نشده و بسیاری از قالیچهها و جانمازیهای خوش نقش بافت زنان ترکمن امسال از پستوی خانه، منازل چوبی ساحل نشینان ترکمن خارج نخواهد شد.
کم توجهی برخی گروههای مردم شرق گلستان به توصیههای مسوولان و رعایت نکردن پروتکلهای بهداشتی بویژه در آستانه عید سعید قربان همچنین گلهمندی و ابراز نگرانی معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را نیز در سفر چند روز پیش خود به گلستان و بازدید از برخی مراکز درمانی این استان بویژه نواحی شرقی آن را به همراه داشت.
دکتر ایرج حریرچی با اشاره به آمار نگرانکننده ابتلا به کرونا در مناطق شرقی گلستان از مردم این منطقه خواست برای در امان ماندن از آسیبهای این بیماری، پروتکلهای بهداشتی را بویژه در عمل به آداب و رسوم محلی از جمله عید سعید قربان و عزاداری محروم و صفر رعایت کنند تا شاهد تشدید بیماری کرونا نباشیم.
وی افزود: در شرایطی که به دلیل شیوع کرونا، برگزاری نماز جماعت یا حج تمتع تعطیل شده، مردم باید برنامههای تجمعی مانند عروسی و دورهمیها را به خاطر دور ماندن از آسیب کرونا به تاخیر بیندازند و در این راه از علما و روحانیون مذاهب اسلامی میخواهیم تا برای کمک به مجموعه بهداشت و درمان کشور و اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به مردم وارد عمل شده و با توصیههای بهداشتی خود به مردم از جان مسلمانان صیانت کنند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار: 6 مرداد 1399، کد خبر: 1034860، www.borna.news