شعار سال : حدود ۴۰ سال پیش بود که تغییر حکومت و دخالت‌های خارجی در افغانستان و ایجاد شرایط زندگی سخت در این کشور و از سویی رونق اقتصادی در ایران و ایجاد بازار کار مناسب، مردمان افغانستان را برای تأمین امکانات و زندگی در فضایی آرام به سمت ایران کشاند.

کشاورزی و دام‌پروری نخستین شغل افغان‌ها پس از مهاجرت به ایران بود چراکه بسیاری از روستاییان به دلیل رونق اقتصادی همزمان با گران شدن نفت و توسعه صنایع، زمین‌های کشاورزی خود را رها کرده و برای فعالیت در صنایع راهی شهرها شده بود.

در این میان استان اصفهان به لحاظ زمین‌های کشاورزی و صنعت و همچنین با توجه به راه‌اندازی کارخانه ذوب‌آهن، سنگ‌بری‌ها و کارخانه‌های ریسندگی و بافندگی شرایط مطلوبی برای جذب نیروی کار داشت و این شرایط زمینه را برای مهاجرت اکثریت افغان‌ها به این استان فراهم ساخت.

امروز که بیش از چهار دهه از حضورشان در ایران می‌گذرد از کنار هر ساختمان نیمه‌تمام و کارگاهی که عبور می‌کنیم لهجه غریبشان به گوش می‌رسد.

* ۴۵۰ هزار تبعه افغان در استان اصفهان وجود دارد

در این میان اصفهان پس از تهران و خراسان رضوی سومین استان میزبان افغان‌ها است که بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی استاندار اصفهان بیش از ۴۵۰ هزار تبعه افغان در این استان وجود دارد که از این تعداد ۲۵۰ هزار اتباع بیگانه مجاز و ۲۰۰ هزار اتباع بیگانه غیرمجاز هستند.

رسول زرگرپور به خارج کردن روزانه ۵۰۰ نفر تبعه افغانی غیرمجاز از استان اصفهان اشاره می‌کند و می‌گوید: این افراد پس از جمع‌آوری توسط نیروی انتظامی به مرزهای کشور برای خروج فرستاده می‌شوند.

وی در ادامه به شناور بودن تردد‌های غیرمجاز در مرز ایران و افغانستان اشاره می‌کند و می‌افزاید: متأسفانه ورودی مرز ایران و افغانستان به‌صورت کامل پوشش داده نمی‌شود و ازاین‌رو آمار این اتباع بیگانه در کشور به‌صورت شناور است.

*آمارهای ضدونقیض از تعداد تبعه افغان اصفهان

اما مهدی سلیمانی، مدیرکل اتباع و امور خارجه استانداری اصفهان آماری متناقض با آمار ارائه‌شده از سوی استاندار اصفهان در خصوص تعداد تبعه افغان در استان اصفهان اشاره می‌کند و می‌گوید: مجموع تبعه‌های افغان‌ها و عراقی در استان اصفهان ۲۷۰ هزار نفر است که بیش از ۱۷۰ هزار نفر از این تبعه‌ها دارای مجوز اقامت و مابقی بدون مجوز در استان زندگی می‌کنند.

وی که معتقد است ساماندهی اتباع بیگانه در استان‌ها با تبعیت از تصمیمات ملی انجام می‌شود، اضافه می‌کند: افرادی که به‌صورت مجاز وارد کشور شده‌‌اند و دارای کارت اقامت‌ هستند به‌صورت سالیانه نسبت به تمدید کارت اقامت خود اقدام می‌کنند.

سلیمانی، نیروی انتظامی را مجری برخورد و جمع‌آوری اتباع بیگانه غیرمجاز می‌داند و دراین‌باره اضافه می‌کند: جمع‌آوری افغان‌ها غیرمجاز وظیفه ذاتی نیروی انتظامی است و تاکنون در این راستا اقداماتی با توجه به امکانات موجود انجام‌شده است.

وی که معتقد است در سال جاری جمع‌آوری و برخورد با اتباع خارجی غیرمجاز در استان اصفهان نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۵ درصد افزایش‌یافته است، ادامه می‌دهد: تمام افراد شناسایی و دستگیرشده در اردوگاه وزارت کشور در استان جمع‌آوری‌شده و برای بازگشت به کشورشان به مرز فرستاده می‌شوند.

* ۹۰ درصد تبعه‌های غیرمجاز اصفهان جدید هستند

مدیرکل اتباع و امور خارجه استانداری اصفهان همچنین به بازگشت تنها ۱۰ درصد از اتباع خارجه غیرمجاز جمع‌آوری‌شده به استان پس از اعزام به مرزها اشاره و اضافه می‌کند: به اعتقاد برخی از افراد تعداد تبعه‌های غیرمجاز علی‌رغم برخورد و جمع‌آوری‌ها همچنان روبه افزایش است و باید گفت بیش از ۹۰ درصد این تبعه‌ها جدید هستند.

وی که معتقد است بیشتر اتباع افغانی دارای مجوز در حاشیه‌های شهر اصفهان و در محلاتی ازجمله انوشیروان، آتشگاه، زینبیه، خمینی‌شهر و ... سکونت دارند، می‌افزاید: افغان‌ها غیرمجاز نیز بیشتر در شهرهای حاشیه‌ای استان و به‌دوراز مرکز سکونت دارند.

سلیمانی در ادامه از وضعیت نامناسب ازدواج اتباع بیگانه با زنان و مردان ایرانی خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: ازدواج اتباع ایرانی و خارجی نیازمند ضوابط قانونی است که متأسفانه به دلیل بی‌اطلاعی برخی افراد جامعه از این ضوابط، امروز مشکلاتی را در خصوص تولد نوزادان بی‌هویت ایجاد کرده است.

*خلأ قانونی برای هویت بخشی به کودکان حاصل ازدواج با بیگانگان

وی همچنین به خلأ قانونی موجود برای صدور کارت شناسایی برای نوزادان حاصل از ازدواج اتباع بیگانه غیرمجاز با والدین ایرانی اشاره و ابراز می‌کند: در این زمینه در استان اصفهان مشکلات عمده‌ای راداریم و شرایط در حال تبدیل‌شدن به بحران پیش می‌رود که در این راستا ورود نیروهای امنیتی و نظارتی باید جدی‌تر صورت گیرد.

مدیرکل اتباع و امور خارجه استانداری اصفهان همچنین با اشاره به تشکیل کارگروه اتباع بیگانه و کارگروه امنیتی اتباع بیگانه هرماه در استانداری اصفهان اضافه می‌کند: در این زمینه دستگاه‌های مسئول همکاری خوبی را داشته‌اند و اقدامات خوبی طی دو سال گذشته صورت گرفته است.

*پس از چهار دهه حضور افغان‌ها در ایران ساماندهی نشده است

اما کوروش محمدی، رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران مهاجرت را یکی از اصلی‌ترین پدیده‌هایی خواند که می‌تواند در جامعه عامل تغییرات اساسی شود.

وی که معتقد است ساماندهی‌های اولیه ورود اتباع بیگانه و مهاجران به هر کشوری از اصولی‌ترین رفتار دولتمردان در این زمینه است، می‌گوید: این در حالی است که در ایران و باگذشت بیش از چهار دهه از زمان ورود افغان‌ها به این کشور هنوز اقدام اساسی برای ساماندهی این تبعه‌ها انجام‌نشده است.

رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران که معتقد است امروزه مهاجرپذیری چهره‌ای سیاسی و دموکراتیک به خود گرفته است، اضافه می‌کند: امروزه بسیاری از کشورها با بهره‌گیری سیاسی از پذیرش مهاجران به‌گونه‌ای خود را حامی حقوق بشر می‌دانند و این در حالی است که یکی از اصلی‌ترین عوامل آوارگی‌های این افراد خود این کشورها هستند.

اما محمدی هدف ایران نسبت به پذیرش اتباع بیگانه را تنها در بعد انسانیت می‌داند و ادامه می‌دهد: البته ورود بیش‌ازحد و درعین‌حال ساماندهی نشده این افراد به کشور و به‌ویژه استان اصفهان مخاطراتی را به همراه داشته است که همچنان اثرات آن باقی است و روزبه‌روز بیشتر می‌شود.

*مهاجران غیرمجاز افغان ابزار ارزان‌قیمت کارفرمایان

وی کارفرمایان را بهره‌برداران اصلی افغان‌ها غیرمجاز در اصفهان می‌داند و اضافه می‌کند: کارفرمایان از مهاجران غیرمجاز افغان به‌عنوان ابزار ارزان‌قیمت برای کارهایشان استفاده می‌کنند چراکه با کمترین حقوق و مزایا بیشترین بازدهی را دارند.

رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران می‌افزاید: کارگران افغان، در طول بیش از دو دهه، عرضه نیروی کار ایران را افزایش دادند و بر این اساس طی این دوره افزایش دستمزد کارگران غیرماهر به‌ویژه در بخش ساختمان که کارگران افغان در آن سهم بالایی دارند بسیار کند بوده است.

وی همچنین به آسیب‌های وارده از سوی این تبعه‌های غیرمجاز به بدنه جامعه سخن به میان می‌آورد و ادامه می‌دهد: برخی تخلفات و ناهنجاری صورت گرفته از سوی برخی از تبعه‌های افغانی در کشور دید عموم جامعه را نسبت به این افراد در جامعه منفی ساخته و این امر باعث شده است که در ذهن بسیاری از مردم جامعه کلمه افغانی مترادف با آسیب و ناهنجاری تعبیه شود.

وی اضافه می‌کند: در این راستا نباید از این امر غافل باشیم که بسیاری از تبعه‌های افغانی در ایران از جایگاه اجتماعی، فرهنگی و دینی بالایی برخوردار هستند.

محمدی افزایش تعداد مهاجران افغانی در کشور را به‌گونه‌ای سلب خدمات از مردم کشور ایران می‌داند و می‌گوید: ازاین‌رو مسئولان باید نسبت به ساماندهی تبعه‌های خارجی و به‌ویژه افغان‌ها توجه بیشتری نسبت به گذشته داشته باشند.

وی تبعه‌های غیرمجاز افغان در ایران را به بی‌هویت‌هایی تشبیه کرد که در ایران می‌توانند به هر جرمی دامن بزنند بدون اینکه نام و نشانی از آن‌ها در دست باشد.

رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران اضافه می‌کند: مردم ایران نمی‌توانند بدون گذرنامه وارد هیچ کشوری شوند و ازاین‌رو در صورت انجام چنین کاری به شش سال زندان محکوم می‌شوند و این در حالی است که در کشور ایران بسیاری از تبعه‌های غیرمجاز شاغل هستند، ازدواج می‌کنند و صاحب فرزند می‌شوند و برای نمونه مجازات قاچاقچیان افغان در ایران واکنش مسئولان افغانستان و مردم این کشور را در مقابل ایران به همراه داشت.

وی ساماندهی تبعه‌‌های افغان غیرمجاز و حتی مجاز در کشور ایران و به‌ویژه شهر اصفهان را لازمه حفظ امنیت سیاسی و اجتماعی موجود در کشور می‌داند و ادامه می‌دهد: باید توجه داشت که هر تبعه غیرمجاز می‌تواند انواع جرائم را درحالی‌که هیچ نام نشانی از وی در دست نیست انجام دهد و این امر می‌تواند برای کشور بسیار خطرناک باشد.

ساماندهی افغانها در بسیاری از استانهای مهاجرپذیر مطالبهای است که سالها از سوی مردم به مسئولان منتقل شده است اما بیتوجهی در اجرای این طرح موجب بروز مشکلات اجتماعی، اقتصادی و امنیتی می شود.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وبسایت خبری-تحلیلی تابناک اصفهان ، تاریخ نشرخبر : 4 آذر 1394 کد مطلب : 134980 www.tabnakesfahan.ir