چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۴۰۴ - 
دکتر بهنام مدی فعال اجتماعی و حقوقدان:
پخش سریال معاویه نه‌تنها بازنمایی تقابل تاریخی علی(ع) و معاویه است که آیینه‌ای است از کشمکشِ امروزِ دو نگاه به سیاست: اخلاق‌محوری آرمان‌گرایانه در برابر واقع‌گرایی ماکیاولی . این سریال که ابتدا با نگرانی از تحریف روایت شیعی آغاز شد، به‌صورت غیرمنتظره‌ای سنت‌ستیزی عثمان و انحراف از سیره پیامبر(ص) را برجسته کرده است. اما پرسش کلیدی اینجاست: آیا این روایت، تنها نگاهی تاریخی است یا نشانه‌ای از گرایشِ بخشی از جامعه به «معاویه‌گرایی» به عنوان الگوی موفق حکمرانی؟
کد خبر: ۳۹۷۸۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۰۱
نسبت سیاست و جامعه از نگاه علیرضا بلیغ و محمد باقری:
سیاست ورزی را می توان یکی از اصول پایه ای ارتقاع اجتماعی محسوب کرد به شرطی که این حوزه آلوده به سیاست بازی و سیاسی کاری نشود. آلودگی حوزه سیاست به انواع انحرافات ، مسلما باعث سیاست زدایی و سیاست گریزی شده که بنوعی خودش سیاست ورزی جدید است . سوال اینجاست که آیا این برداشت که جامعه ما در وضعیت سیاست‌زدایی قرار دارد، برداشتی درست است و آیا می‌توان درباره فرمی جدید از سیاست در ایران بحث کرد؟ سال گذشته که اعتراضات در جریان بود، قصد داشتیم به‌صورت بنیادی به این مساله بپردازیم که جامعه با چه بحران‌هایی مواجه است که شکلی از اعتراض را در ۹۶، ۹۸ و ۱۴۰۱نشان می‌دهد. مجموعه‌ای از گفت‌وگو را شکل داده و وقتی که آنها را کنار هم قرار دادیم، به این نتیجه رسیدیم ظاهرا هم جامعه ما و هم دولت‌ها یکی پس از دیگری در فهم وضعیتی که دچارش هستند، مشکل دارند. شرایطی که می تواند به تئوری سیاست زدگی، سیاست گریزی و سیاست زدایی شدگی جامعه ایرانی ، قوت بخشد.
کد خبر: ۳۹۵۲۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۱
نشست «لزوم تبیین مناسبات صلح و فلسفه اخلاق در اندیشه سیاسی»:
نیلوفر چینی‌چیان در نشست «لزوم تبیین مناسبات صلح و فلسفه اخلاق در اندیشه سیاسی»، گفت: به نظر من جان لاک، ماکیاولی ، هابز، مونتسکیو و روسو دست به دست هم داده‌اند که یک نظام اخلاقی را برای انسان به ارمغان بیاورند؛ نظام اخلاقی که اوج آن را در کانت می‌توانیم مشاهده کنیم. حکمرانی که نتواند از آزادی و امنیت دفاع کند، حکمران اخلاقی و شایسته‌ای نیست. اگر قرار است تن به قرارداد اجتماعی بدهیم، باید آزادی و امنیت ما حفظ شود. لاک مطرح می‌کند که هیچ قانون و اقتداری نمی‌تواند ناقض اصول اولیه وضع طبیعی، یعنی حفظ جان، مال و آزادی انسان باشد.
کد خبر: ۳۹۵۰۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۱
۲۸ آوریل ۱۹۴۵ میلادی روز تیرباران بنیتو موسولینی:
موسولینی و کلیسای کاتولیک دشمن مشترکی داشتند: لیبرال‌هایی که نه تنها اقتدار موقت کلیسا بلکه موجودیت آن را تهدید می‌کردند. پاپ پیوس یازدهم موسولینی را یک "فرستاده و فاشیسم را وسیله‌ای برای "بازآفرینی اخلاقی" قلمداد می‌کرد. درست مانند بسیاری از مستبدان قبل و بعد از او موسولینی متوجه شد که دین ابزار قدرتمندی برای تقویت حمایت و کنترل توده‌ها است. در واقع، این آن چیزی بود که او از ماکیاولی آموخت.
کد خبر: ۳۹۴۸۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۲۹
خط امام از بهشتی تا آرمان:
در نشست «خط امام از بهشتی تا آرمان» ضمن بررسی جایگاه آزادی در اندیشه شهید بهشتی و امام موسی صدر تصریح شد: اگر ما در مورد آزادی در اندیشه سخن می‌گوییم قاعدتا باید بحث مسئولیت انسان را هم در نظر داشته باشیم، چون وقتی آزادی در اندیشه مهم می‌شود که قائل به این باشیم موجود مختاری هستیم و اگر موجود مختاری باشیم موجود مسئولی هم هستیم.
کد خبر: ۳۸۹۷۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۵
درگذشت استاد فلسفه ایرانی در لس آنجلس؛
سیدجواد طباطبایی، فیلسوف و نویسنده ایرانی، شب گذشته در سن ۷۷ سالگی در بیمارستانی در لس‌آنجلس درگذشت. ایشان در جامعه آکادمیک ایرانی با نظریه پردازی در اندیشه سیاسی ایران و تاریخ نگاری در اندیشه سیاسی غرب شناخته می‌شد. آثار پربار و حلقه موافقان و مخالفان کثیر او بر کسی پوشیده نیست. طباطبایی، بدون هیچ‌گونه تردیدی، یکی از بزرگ‌ترین اندیشه‌ورزان معاصر ایرانی است که همین امر لزوم پرداختن به دوران حیات، آثار، افکار و اندیشه‌هایش را دو چندان ضرورت می‌بخشد.اندیشه‌های سید جواد طباطبایی هواخواهان زیادی در میان دانشگاهیان و حتی عامه مردم پیدا کرده است. دایره ارادات نزدیکان به او به اندازه‌ای بوده که حتی مفهوم «حلقه سید جواد» یا «حلقه ایرانشهری‌ها» بر آنها اطلاق شده است. در مقابل اندیشه سیاسی سید جواد، منتقدان بسیاری نیز داشته و دارد. از جمله انتقادات مطرح بر نظریه سیاسی سید جواد طباطبایی در دهه‌های اخیر در محور‌هایی همچون، محافظه‌کاری، نزدیک بودن تئوری‌های ناسیونالیسم افراط‌گرا (فاشیسم)، عدم انطباق با تحولات زمانه جدید، ناهمخوانی با زیست در خاورمیانه، طردگرا بودن گفتمان او، روشن نبودن منابع تحقیق، عدم انطباق اندیشه ایران‌شهری با واقعیت‌های جامعه ایرانی و غیرمنصفانه بودن دیدگاه او نسبت به مصلحان و روشنفکران دینی قابل جمع‌بندی است.
کد خبر: ۳۸۶۸۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۱
اضمحلال میهن خواهی ایرانیان؛
هواداری بخشی از ایرانیان از تیم ملی انگلستان و خوشحالی آنها از شکست سنگین تیم ملی ایران، یک سوال مهم ایجاد کرد؛ آیا وطن‌دوستی و میهن‌خواهی در ایران از بین رفته و دست‌کم برای بخشی از شهروندان کمرنگ شده است یا اتفاق دیگری در جریان است؟ در واکنش، بخشی گفتند که در هر صورت باید از تیم ملی ایران حمایت می‌شد، چون آنها نماینده وطن بودند و در مقابل دیگرانی بودند که استدلال می‌کردند سیاست‌های تبعیض‌آمیز و از بین رفتن آزادی، حس وطن‌دوستی را از میان برده است؛ بنابراین اساسا این سوال طرح شد که وطن‌دوستی چیست و چه انگیزه‌های این حس را تقویت می‌کند و مهمتر اینکه چه اتفاقی می‌افتد که یک فرد احساسش به وطن را از دست می‌دهد. در این گزارش بر پایه آرای متفکرانی، چون ماکیاولی ، جان لیلبرن و جان میلتون بررسی کرده که حس میهن‌خواهی چگونه از بین می‌رود و چگونه می‌توان آن را ایجاد کرد.
کد خبر: ۳۸۴۸۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۰۳
محمدرضا تاجیک، فعال سیاسی:
محمدرضا تاجیک فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در تحلیل اتفاقات رخ داده بعد از مرگ مهسا امینی گفت: لحظه مهسایی و لحظه ژینایی، لحظه مواجهه قدرت با عریانی خودش است. قدرت متوجه شده است این لباس خیالی که دیریست به تن دارد در خیال اوست. در واقع عریان است. تاجیک این شرایط را شرایطی خطیر می‌داند که عزم صحیحی برای شناخت زمینه‌ها و رفع بنیادین علل آن وجود ندارد. او معتقد است که به احتمال زیاد برخی «رفوکاری ها» بعد از این اتفاقات صورت بگیرد، اما هنوز نشانه جدی از پذیرش واقعیت مستتر در این وقایع توسط حاکمیت دیده نمی‌شود.
کد خبر: ۳۸۳۶۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۲
یادداشت مهدی فقیه؛
در هفته گذشته در رسانه‌ها خبر میل و اشتیاق به مهاجرت ایرانیان در اکثر رسانه‌های داخلی بازتاب گسترده یافته بود تا دیروز که خبر ناگوار فوت «مهسا امینی» منتشر شد. جامعه ایران و فضای سیاسی-اجتماعی آن در کنار شکاف‌های فزاینده اقتصادی، قومی و... به سرعت به سمت دو قطبی شدن حول محور سنت و مدرنیسم حرکت می‌کند. حوادث تلخی مانند فوت مهسا امینی که موجب تحریک افکار عمومی و جریحه دار شدن احساسات مردم شده است آزمون مهمی در مقابل دستگاه قضایی است تا با رسیدگی سریع و عادلانه و همچنین برخورد قاطعانه با عاملان این حادثه شوم و تلخ فضای سیاسی و اجتماعی کشور را زمینه ساز بروز التهاب، نا آرامی و بحران زایی نکند.
کد خبر: ۳۸۳۵۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۲۷
قدرت زبان؛
با جرات می‌توان گفت زبان فارسی در صد سال اخیر بعد از سقوط گسترده‌ای که در دوران قاجار و پیش از آن تجربه کرده بود، امروز یکی از درخشان‌ترین دوره‌های خود را می‌گذراند. فارسی امروز، به نظر من به یکی از قدرتمند‌ترین زبان‌های جهان تبدیل شده، هر‌چند این قدرت بالقوه است و نه بالفعل و، اما بالفعل شدن آن، آنقدر‌ها که ممکن است تصّور شود مشکل نیست.
کد خبر: ۳۸۲۷۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۳
نعیمی جورشری، جامعه‌شناس؛
مرگ علی رضاقلی در حالی رقم خورد که جامعه ایرانی در نوروزی دیگر قرار دارد بی آنکه شرایط اجتماعی و رفاهی مساعدی را تجربه کند. فشار‌های معیشتی و فرهنگی دوچندان شده است. اینگونه می‌توان در نسبتی نمادین از ذهنیت جامعه شناسانه مرحوم رضاقلی سخن گفت.
کد خبر: ۳۷۵۹۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۰
ساموئل زیلینسیک؛
عواطف برای دستیابی به پیروزی مهم هستند. آنها برای تداوم تلاش‌های جنگی در داخل ضروری هستند، زیرا می‌توانند استراتژیست‌ها و جوامع آنها را برای جنگ تا رسیدن به پیروزی ترغیب کنند. برعکس، احساسات همچنین می‌توانند اراده دشمن برای مبارزه را از بین ببرند، یا حداقل تداوم تلاش‌های جنگی را مختل کنند.
کد خبر: ۳۷۱۰۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۴
اخلاقی کردن سیاست؛
باید اعتراف کنیم که همچنان عیار دموکراسی ما ناقص است. حقوق سیاسی مردم مبهم است و بسیاری از ابزار‌های نظارتی که بایستی در اختیار مردم باشد، هنوز وجود ندارد. همه این‌ها باعث شده ما امروز از «سیاست اخلاقی» فاصله بگیریم. این در حالی است که اگر صاحبان قدرت در جامعه بر اساس مفاد قانون اساسی عمل نمایند و تنها به بخش‌های مشخصی از آن، که به نفع خودشان است جامه‌عمل نپوشانند، و با اصلاحات مورد نیاز در قانون اساسی و قرارگرفتن رسانه‌های دیداری و شنیداری در اختیار جامعه مدنی و گروه‌های مختلف جامعه، شفافیت را تحقق بخشند، به تبع آن سیاست‌مان نیز اخلاقی خواهد شد.»
کد خبر: ۳۶۹۱۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۰
فعال سیاسی اصلاح‌طلب؛
جریان اصلاح‌طلبی امروز نیز، برای گریز از دام توتالیتاریسم (درون و برون) باید گسست‌ها، شقاق‌ها، مغاک‌ها و تفاوت‌ها را در درون خود پذیرا باشد، و با امتناع و تخطی مستمر از خود، مجال اهلی و رام‌شدن و اسیر بت و دیکتاتور درون شدن را از خود بستاند.
کد خبر: ۳۶۱۰۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۷
عبدالله افراسیابی؛
دگماتیسم به مثابه تصلب و تعصب محض مطلق و غیر معقول فکری و ذهنی است و تفکر و تعقل و انتقاد منصفانه و منطقی را برنمی تابد در تعارض و تناقض با آزاداندیشی و منطق و عقل و سیالیت و دینامیسم و ترانسفوریسم علمی و فلسفی می‌باشد.
کد خبر: ۳۶۰۴۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۲
تمدن اسلامی
ما در بخش «تاریخ در ترازو» هم به معرفت تاریخ به معنای عام نظر داریم و هم به تاریخ به مثابه یک رشته (discipline) دانشگاهی در جهان و به طور خاص در ایران توجه داریم. شما یکی از استادان و متفکرانی هستید که درباره رشته خودتان یعنی فلسفه و معرفت در ایران کنونی و در تاریخ گذشته در جهان اسلام، نگاه انتقادی یا به تعبیر رایج امروز، نگاه آسیب شناختی (pathologist) داشته‌اید و از بحران در فلسفه سخن گفته‌اید و از مقام فلسفه در تمدن اسلامی پرسش کرده‌اید و در ربط با زوال و انحطاط تمدن مسلمانان از نقش زوال فلسفه سخن گفته‌اید و اشاره کرده‌اید که در تمدن ایرانی-اسلامی به جای این که فیلسوفان متفکران قوم باشند، گروه‌های دیگری سررشته دار اندیشه شده‌اند. اکنون خدمت شما رسیدیم تا ملاحظات خودتان را اولا راجع به معرفت تاریخ و ثانیا درباره رشته تاریخ به طور خاص در ایران، بفرمایید. نکته مهم دیگر این که خیلی از مسائلی را که اهل تاریخ با آنها درگیرند، فلاسفه مطرح کرده‌اند. یعنی فلاسفه هستند که خیلی از پرسش‌های معرفت شناختی را پیش روی اهل علم گذاشته‌اند و معمولا خود اهل تاریخ کمتر از نظر روش شناختی و معرفت شناختی به این مباحث پرداخته‌اند. قدیم‌ترین پرسشی که راجع به تاریخ داریم، مربوط به فیلسوف بزرگ یونانی ارسطو در کتاب «فن شعر» است. از آن زمان تا‌کنون، همواره کفه ترازوی مباحث فلسفی و معرفتی راجع به تاریخ به نفع فلاسفه سنگینی می‌کند و خود اهل تاریخ بیشتر در این مسائل از فلاسفه پیروی کرده‌اند یا به آنها بی‌اعتنایی کرده اند یا حتی صورت مساله را حذف کرده‌اند و گفته‌اند که این مباحث به ما مربوط نیست. اگر ممکن است در مورد این مباحث نیز نظر خود را بفرمایید.
کد خبر: ۳۶۰۲۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۳۱
آهن قراضه خریداریم؛
بیش از ۹۸۰ وانت بار سیار و ۸۹۰ وانت بار ثابت در خیابان‌های تهران فعالیت می‌کنند و هیچ سازمان و ارگانی حاضر به ساماندهی آنها نیست. این را یکی از مسئولان اداره شهربان و حریم بان شهرداری تهران می‌گوید. این مقام مسئول با تأکید بر اینکه نمی‌خواهد نامی از او در گزارش برده شود، می‌گوید: متأسفانه مقوله وانت بارها جزو حوزه‌های بی‌صاحب است و کسی حاضر نیست در زمینه ساماندهی آنها مسئولیتی قبول کند. با این حال اگر مردم در زمینه آلودگی صوتی یا سد معبر وانتی‌ها با ۱۳۷ تماس بگیرند مأموران سد معبر مستقر در هر ناحیه از شهرداری منطقه برای رفع مزاحمت اعزام می‌شوند. تماس‌های متعددی هم در این زمینه داریم و تا آنجا که بتوانیم تذکر می‌دهیم.
کد خبر: ۳۵۷۲۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۹
عاشورا؛
مرحوم حجت الاسلام والمسلمین داود فیرحی، استاد دانشگاه تهران و عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، که سال گذشته بر اثر کرونا درگذشت، در محرم سال ۱۳۹۷ در دارالزهرا به فساد سیستماتیک در دارالخلافه معاویه و بغض فروخورده مردم پرداخته بود که به نقل از سایت جماران بازنشر می‌شود:
کد خبر: ۳۵۵۷۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
لغت شناسی؛
از جمله واژگان ابداعی داریوش آشوری می‌توان به «گفتمان»، «همه پرسی»، «آرمانشهر»، «رهیافت»، «درس گفتار»، «هرز نگاری» و ... اشاره کرد.
کد خبر: ۳۵۳۶۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۴
مترجم کتاب «برنامه‌ریزی، فرونسیس، قدرت»:
نریمان جهانزاد می‌گوید: بخش عمده‌ای از دانشگاهی‌های ایران نهایتاً رویکردی پلورالیستی، آن هم به شکل کاریکاتوری، به برنامه‌ریزی و قدرت دارند. آنها جهان اجتماعی را متشکل از مجموعه‌ای از نهاد‌ها و کانون‌های متکثرِ سهم‌خواه از قدرت می‌دانند که برنامه‌ریزی در میانه آنها باید میانجی‌گری کند تا برنامه‌هایی اجراپذیر تهیه شود، که هم ویترینِ خوبی داشته باشد و هم پاسخگوی سهم‌خواهان باشد.
کد خبر: ۳۵۲۲۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۴