شعار سال: در حالی برداشت مرکبات مازندران به نیمه رسیده که سهم این استان از بازار صادراتی آن ناچیز است و محصولاتش یا به صورت کولبری یا به نام دیگر استان‌ها صادر می‌شود. مازندران عمده مرکبات ایران را تولید می‌کند و یک پای ثابت تأمین‌کننده بازار و سفره‌های عید محسوب می‌شود؛ اما برای صادرات مرکبات باید چشم به کولبرها داشته باشد یا محصولش را با نام دیگر استان‌ها روانه بازار خارج کند. طی سال جاری تنها ۵۵۰ تن کیوی از مازندران به خارج صادر شد، در حالی که بیش پنج هزار تن مرکبات استان از دیگر استان‌ها روانه بازار مصرف شد. این وضعیت درحالی است که سالانه بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن انواع مرکبات در مازندران تولید می‌شود. کم‌توجهی به صادرات در حالی است که صادرات یکی از کلیدی‌ترین بخش اقتصاد هر کشوری است و در اقتصاد مقاومتی به توسعه صادرات در همه اشکال به‌ویژه صادرات غیرنفتی تأکید شده؛ اما پای صحبت صادرکنندگان که بنشینیم، نبود جوایز صادراتی، مالیات‌ها، تسهیلات و اعتبارات، فضای کسب‌وکار نامناسب و نرخ تعرفه‌ها گوشه‌ای از دغدغه‌های آنان است. درخواست‌ها، گلایه‌ها و آرزوهایی که حاکی از نبود سیاست‌های حمایتی لازم از تجارت است. مسئولان ما هیچ احترامی برای میوه کیوی مازندران قائل نیستند و میوه گیلان و مازندران، با نام آذربایجان غربی در حال خروج است. ابوالقاسم ترابی، یکی از صادرکنندگان کیوی در غرب مازندران، با اشاره به فعالیت‌هایش در این عرصه و بیان این‌که میوه ایران را به ترکیه صادر می‌کند، افزود: صادرکننده محسوب نمی‌شویم، چراکه مسئولان ما هیچ احترامی برای میوه کیوی مازندران قائل نیستند و میوه گیلان و مازندران، با نام آذربایجان غربی در حال خروج است. ترابی ادامه داد: اگر میوه ما صادراتی است، نباید مالیاتی پرداخت کنیم؛ اما به ما می‌گویند که باید مالیات پرداخت کنید و اظهارنامه مالیاتی را تحویل دهیم؛ اما گمرک قوتور به ما اظهارنامه نمی‌دهد و ما باید این موضوع را به چه کسی بگوییم. وی گفت: ما می‌خواهیم برای باری که از مرز قوتور خارج می‌شود، اظهارنامه صادر شود و ما را صادرکننده به‌حساب آورند. علاوه بر این‌ها تسهیلات بانکی هم دغدغه صادرکنندگان است. همچنین صادرکنندگان ماه‌ها وقت خود را در پیچ‌وخم دیوان‌سالاری اخذ برخی مجوزها صرف می‌کنند و در نهایت باز به نتیجه‌ای نمی‌رسند.

کارپناهی، یکی دیگر از تولیدکنندگان مازندران، مشکل اصلی تجارت را خوب نبودن فضای کسب‌وکار برشمرد و افزود: تنها یکی از شاخصه‌های کسب‌وکار تسهیلات بانکی است. وی با بیان این‌که موفق نشده بخش عمده‌ای از صادرات خود را به نام خود ثبت کند، دلیل آن را مشکلات تمدید کارت بازرگانی دانست و گفت: برای تمدید کارت، لیست بلندبالایی در سایت اتاق پیش روی ماست و باید از مراحلی عبور کنیم که هرکدام به نهادی سپرده‌شده است و پس از عبور از همه این مراحل، دوباره باید آن‌ها را به‌روز کنیم و این چرخه ادامه دارد. این تولیدکننده ادامه داد: از سوی دیگر، با مشتری قرارداد بسته‌ایم و با اعلام خروج جنس از مرز به دارایی، آن‌ها بیان می‌دارند که کارتی وجود ندارد و باید مالیات پرداخت کنید. وی با اعلام تأسف از عدم وجود فضای کسب‌وکار در کشور گفت: در رتبه ۱۲۰ قرار داشتیم و طبق اعلام مرکز آمار، از شهریور امسال این فضا باز هم افت کرده، درصورتی‌که دولت امید گفته بود که آن را ارتقاء داده است. کارپناهی با ابراز گلایه از برخوردهای سلیقه‌ای در مجموعه‌ها گفت: من از سال ۸۶ صادرکننده هستم؛ اما هنوز نتوانستم جایزه صادراتی را دریافت کنم.

نرخ‌گذاری‌های غیرواقعی یکی از دغدغه‌های صادرکنندگان است

جواد افشارزاده، یکی دیگر از صادرکنندگان کیوی مازندران، با اعلام این‌که چندین سال است که بر سر تعرفه کیوی اعتراض کرده‌ام اما تا امروز به‌جایی نرسیده‌ام، بر توجه نرخ تعرفه به قیمت دلار اشاره کرد و افزود: با صادرات کیوی به کشور ترکیه، هر کیلو چهار هزار تومان ارز وارد می‌کنیم؛ اما برای ما کیلویی هزار تومان می‌شود و مشخص نیست که این تعرفه‌ها بر چه مبنایی است. وی با بیان این‌که متولی ما اتاق است؛ اما تاکنون نتوانستم پاسخی از آن بگیرم، افزود: من از ترکیه کیوی را چهار هزار تومان می‌گیرم؛ اما اتاق برای من یک‌هزار تومان تعرفه رد می‌کند.

کیوی را به نام خود صادر نمی‌کنیم

افشار‌زاده یکی دیگر از مشکلات پیش روی صادرات خویش را در رابطه با مرز غربی کشور دانست و افزود: یکی از مشکلات ما این است که نمی‌توانیم کیوی را به نام خود صادر کنیم. در این میان اما برخی از صادرکنندگان عقیده دارند که این چالش‌ها تنها مرتبط با بخش دولتی و مسئولان نبوده، بلکه باید برخی از امور را متوجه خود صادرکننده و نگرش و اطلاعات وی در رابطه با حوزه فعالیتش دانست.

در سال‌های اخیر به دلیل نوسانات و افت قیمت نفت، دولت بیش از گذشته بر صادرات غیرنفتی معطوف شده؛ اما نتیجه نهایی این است که به اهداف صادراتی غیرنفتی خود نه در حد کیفی و نه کمی نرسیده‌ایم و صادرکنندگان نیز همچنان با چالش‌ها و دلسردی‌های عدیده‌ای در این مسیر مواجه هستند. عبدالله مهاجر، رئیس اتاق بازرگانی مازندران، می‌گوید: برای صادرات قیمت تمام‌شده ما به‌گونه‌ای است که توان رقابت نداریم و درعین‌حال دولت باید نظارت و حمایت کند، زیرا ظرفیت صادراتی مازندران بیش از دو میلیارد دلار است و اگر بتوانیم از ظرفیت‌ها استفاده کنیم، می‌توانیم به اهداف برسیم.

تنها ۵۵۰ تن کیوی صادر کردیم

وی میزان صادرات استان مازندران را در سال قبل ۳۸۵ میلیون دلار اعلام کرد و گفت: امسال در هشت ماه میزان صادرات کیوی از استان مازندران ۵۵۰ تن بوده، در حالی مقادیر قابل‌توجهی از استان‌های دیگر صادرشده است. مهاجر گفت: آمار صادرات مرکبات مازندران از استان‌های دیگر حدود ۵۰ هزار تن بوده است که به نام دیگر استان‌ها صادر شده. وی گفت: ماشین‌های مرکبات ترکیه از کنار باغ‌های مازندران با بسته‌بندی بهتر و قیمت مناسبت‌تر به روسیه صادر می‌شود و صادرکننده ما در چنین شرایطی توان رقابت ندارد و بسیاری از تولیدکنندگان کیوی را از باغ‌های استان خریداری می‌کنند و به نام برندهای دیگر صادر می‌کنند. پژوهشگران بر این عقیده‌اند که موانع رشد صادرات غیرنفتی ناشی از تنگناهای درونی همچون موانع فرهنگی، اقتصادی و ساختاری و تنگناهای بیرونی مانند مسائل سیاسی و تحریمی است؛ اما آنچه از صحبت‌ها و انتظارات صادرکنندگان و تاجران برمی‌آید، این است که صادرکنندگان بیش‌تر بر رفع تنگناهای درونی آن‌هم از نوع اقتصادی و ساختاری و حمایت در این حوزه‌ها از سوی مسئولان تأکید دارند؛ امری که به نسبت مسائل فرهنگی و تنگناهای بیرونی قابل‌حل‌تر است.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار 5 دی 96، کد مطلب: 32222، www.sabzineh.org