شعار سال: وی خبر داد که مسأله حج را نه از سیاست بلکه باید از روابط سیاسی جدا کرد ولی در عین حال در گفت‌وگوهای دو کشور درباره مسأله حج روابط سیاسی هم به صورت حاشیه ای مطرح شود. او تأکید دارد که از دیپلماسی حج برای کمک به دیپلماسی عمومی کشور باید استفاده کرد.

پیگیری ایجاد دفتر حافظ منافع ایران و عربستان برای حمایت از منافع حجاج کشورمان در چه وضعیتی قرار دارد. گفته شده علاوه بر پیگیری‌های دیپلماتیک قرار است دفتر حافظ منافع حجاج ایرانی در عربستان گشایش یابد.
وزارت امور خارجه بعد از قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور با مقام‌های دیپلماتیک عربستان به توافق رسیدند تا درهر دو کشور دفتر حافظ منافع ایجاد و آن را راه‌اندازی کنند لیکن متأسفانه هنوز به نتیجه نرسیده است؛ توافق دیگری هم صورت گرفت که دو طرف هیأت‌هایی به کشور مقابل اعزام کنند تا وضعیت سفارتخانه‌ها را بررسی و چنانچه تعمیراتی لازم باشد، انجام دهند اما این موضوع نیزهنوز تحقق نیافته است، تا جایی که بنده اطلاع دارم جمهوری اسلامی ایران آمادگی ارائه ویزا به طرف مقابل را داشته لیکن عربستان تاکنون اقدامی صورت نداده است. البته درخصوص تعاملات در حوزه حج، ما تلاش کرده‌ایم تا حج را از روابط سیاسی دو کشور جدا کنیم. ایران و عربستان در حوزه حج مشکل مهمی با یکدیگرندارند و سعودی‌ها پذیرفته‌اند که تحریم‌ها شامل مسائل مربوط به حج نشود. ولذا حج و زیارت اقدامات خود را در جهت انتقال ارز مربوط به هزینه‌های سفر حجاج ایرانی انجام داده و طی چند روز آینده قرار است کار نهایی شود.
شما اشاره داشتید که حج را از امور سیاسی جدا کردیم، آیا در گفت‌و‌گوها پیرامون حج مسائل مربوط به چالش‌های دیپلماتیک دو کشور هم مطرح می‌شود؟
ما حج را از روابط سیاسی دو کشور جدا کرده‌ایم نه از سیاست، چرا که کنگره بزرگ حج هم عبادی است و هم سیاسی، مگر می‌شود مسلمانان از سراسر جهان در کنار کعبه حضور یابند و از مهم‌ترین فلسفه حج که به تعبیر قرآن (لیشهدوا منافع لهم) غافل باشند لیکن درپاسخ به سؤال دیگرجنابعالی باید بگویم که مسئولیت ایجاد روابط سیاسی با دولت و بویژه وزارت امور خارجه است لیکن درعین حال ما می‌کوشیم از دیپلماسی حج به نفع دیپلماسی عمومی کشور هم استفاده کنیم و اگر این اتفاق بیفتد خوشحال خواهیم شد. به هر حال دو کشور نمی‌توانند روابط‌ شان را طولانی مدت قطع کنند یک روز باید بنشینند و با حفظ حقوق طرفین و منافع امت اسلامی به توافق برسند.
آیا طرف های گفت‌و‌گوی شما هم این نگاه را دارند؟
آنها هم دوست دارند اما طبیعی است چون ما به‌طور مستقیم نمی‌توانیم وارد این حوزه شویم سعی می‌کنیم این مسائل را به طور حاشیه‌ای دنبال و به تحقق این مهم کمک کنیم و امیدواریم که به نتیجه برسیم.
پیام‌هایی که در خلال مذاکرات حج مطرح می‌شود را به دستگاه دیپلماسی هم منتقل می‌کنید؟
در دوره گذشته ما با برخی مقام‌های کشور میزبان ارتباط‌های خوب و گرمی داشتیم و کارها نیز بشکل مطلوبی جلو می‌رفت لیکن در دوره جدید جز وزیر حج که در سال گذشته با ایشان دیدار داشتیم دیدار دیگری با مسئولان عربستان نداشته‌ایم. در ملاقات وزیر حج نیز بیشتر در رابطه با مسائل مرتبط با حج و عمره گفت‌و‌گو شد، اما بحمدالله به رغم همه نکات منفی در روابط سیاسی، سال گذشته مراسم حج بسیار خوب و مطلوب برگزار شد و آنها به اکثر آنچه در تفاهمنامه امضا کرده ، پایبند بودند یعنی حرمت و عزت حجاج ایرانی را رعایت کردند و از فتنه‌هایی که ممکن بود به وجود بیاید جلوگیری کردند. این، یک گام رو به جلو است یعنی وقتی روابط سیاسی‌مان قطع است، می‌توانیم در حج با هم بنشینیم و حرف بزنیم و توافق کنیم. در حوزه سیاسی چنین امکانی وجود دارد، اما باید فضا را برای این کار مساعد کرد و دو طرف بستر را برای انجام مذاکرات سازنده فراهم سازند.
پس این ظرفیت بالقوه وجود دارد که «حج» فضای سیاسی دو کشور را تلطیف کند؟
ظرفیت بالقوه آن وجود دارد اما نمی‌توان با قطعیت گفت که قریب الوصول است مقداری شرایط سخت شده است. مسائل پیرامونی کشورمان هم به این مسأله کمک می‌کند فتنه‌های امریکا مشکلات را تشدید کرده و در نتیجه، امروز نسبت به چند سال قبل شرایط برای تحقق چنین هدفی دشوار‌تر شده است.
شعاردشمنان اسلام همیشه تفرقه بیانداز و حکومت کن و شعار جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایجاد امت واحده اسلامی و تقریب بین مذاهب بوده است. ما نمی‌توانیم از این شعارفاصله بگیریم، براین اساس لازم است سیاستمداران و اندیشمندان دو کشوربرای حل فوری اختلاف‌ها چاره اندیشی کرده و با بهره‌گیری از خرد جمعی و رعایت مصالح امت اسلامی به صلحی پایدار دست یابند تا هم منطقه را از لوث حضور دشمنان اسلام پاکسازی کنند و هم با پشتوانه مردمی و اقتصادی که کشورهای اسلامی در اختیار دارند درجهت معرفی و گسترش فرهنگ اسلام در جهان تلاش کنند.
تریبون‌های رسمی و جریان‌های رسانه‌ای تا چه اندازه می‌توانند در کاستن از تنش روابط سیاسی دو کشور تأثیرگذار باشند؟
من همواره معتقد بوده‌ام با مردم از هر تریبونی که حرف می‌زنیم باید تحلیل درستی از شرایط موجود ارائه دهیم و در کنار آن هم به راهکارها اشاره کنیم.
اگر طرفین بپذیرند که طبق اصول و ضوابط اسلامی با یکدیگر گفت‌و‌گو کنند کار به نتیجه خواهد رسید. راه حل دامن زدن به دشمنی‌ها و دشنام دادن به یکدیگر نیست و ما از طریق دشنام به اهدافمان نمی‌رسیم اما اگر تحلیل سیاسی درستی داشته باشیم می‌توانیم مردم را آگاه و آنها را دقیقاً در جریان امور قرار دهیم البته می‌توانیم نقد منصفانه داشته باشیم کما اینکه وقتی سپاه امیرالمؤمنین در خلال جنگ با معاویه پیروز شد و سربازان امیرالمؤمنین به تندی با سربازان مقابل صحبت کردند، حضرت فرمودند: «من دوست ندارم شما دشنام دهنده باشید». هدف از این سخن این بود که باید اخلاق اسلامی را حتی در برخورد با دشمنان رعایت کنید.
اسلام معرفی شده توسط اهل بیت علیهم السلام روشش در برخورد با دشمنان اینگونه است در متون دینی هم توصیه شده که اگر در جنگ بر دشمن غلبه کردید به پیرمردها و پیرزن‌ها کاری نداشته باشید، آب‌ها را مسموم نکنید و... همه اینها نشان می‌دهد ما در جنگ هم باید اخلاق اسلامی را رعایت کنیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار -، شماره: 471149