شعار سال: عراق، آذربایجان، افغانستان، ترکیه و پاکستان در ۷ ماهه نخست سال جاری، ۵ کشور اول مبدا گردشگر ورودی بوده‌اند. به گفته معاون گردشگری، عراق با یک میلیون و ۹۲۶ هزار و ۳۱۰ نفر، آذربایجان با ۹۸۹ هزار و ۸۳۶ نفر، افغانستان با ۵۵۷ هزار و ۵۷۹ نفر، ترکیه با ۴۸۳ هزار و ۳۰۲ نفر و پاکستان با ۱۵۹ هزار و ۷۲۸ هزار نفر توانسته‌اند این رتبه‌ها را به دست آورند. این در حالی است که آمار کل سال ۹۶ نشان می‌دهد عراق با یک میلیون و ۳۵۶ هزار و ۱۸۵ نفر و در کل سال ۹۵ با یک میلیون و ۳۹۸ هزار و ۲۰۱ نفر، آذربایجان کل سال ۹۶ با ۹۵۹ هزار و ۶۵۳ نفر و در کل سال ۹۵ با ۹۸۱ هزار و ۲۰۰ نفر، افغانستان در کل سال ۹۶ با ۸۶۰ هزار و ۷۹ نفر و در کل سال ۹۵ با ۶۸۳ هزار و ۲۴۱ نفر، ترکیه در کل سال ۹۶ با ۵۷۳ هزار و ۸۴۹ نفر و در کل سال ۹۵ با ۴۴۴ هزار و ۲۰۰ نفر و پاکستان در کل سال ۹۶ با ۲۷۳ هزار و ۲۷۳ نفر و در کل سال ۹۵ با ۲۴۲ هزار و ۸۷ نفر در سال‌های اخیر نیز در میان مبادی برتر گردشگرفرست به ایران قرار داشته‌اند. این آمارها بیانگر آن است طی این مدت عراق و آذربایجان رشد قابل‌توجهی در ورود گردشگر به ایران داشته‌اند و در عین حال میزان گردشگر اروپایی و آمریکایی کمتر شده است. البته میزان کاهش ورود گردشگران اروپایی و آمریکایی در جزئیات آمارهای اعلام‌شده ۷ ماه نخست سال جاری از سوی مسوولان مشخص نشده؛ اما به گواه فعالان گردشگری میزان ورود گردشگران کشورهایی که مبداشان آمریکا و اروپاست در چند سال اخیر کمتر شده است.

فرصت همسایگان

اما براساس آمارهایی که سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اعلام می‌کند عراق و جمهوری‌آذربایجان در صدر جدول گردشگران ورودی به ایران قرار دارند؛ گردشگرانی که البته به دلیل نبود حساب‌های اقماری، دلایل و هدف سفر آنها به کشور مشخص نیست. با این همه به باور کارشناسان حوزه گردشگری، افزایش نرخ ارز برای بسیاری از کشورها از جمله کشورهای همسایه سفر به ایران را سفری به‌صرفه کرده است که با هدف‌های گوناگون از جمله سلامت، سیاحت، زیارت، تجارت و... آنها را بر آن می‌دارد تا وارد ایران شوند و از موقعیت به دست آمده برای سفر به کشورمان بهره‌مند شوند. درحقیقت، در حال حاضر با توجه به شرایط موجود مهم‌ترین قشری که وارد ایران می‌شوند گردشگران همسایه‌اند؛ فرصتی که به هر حال باید از آن برای درآمدزایی بیشتر استفاده کرد. از جمله بهترین فرصت‌های پیش‌آمده در این شرایط در زمینه گردشگری سلامت است که بسیاری با این نیت به ایران سفر می‌کنند و حالا فعالان گردشگری معتقدند می‌توان گردشگران سلامت را با باقی جاذبه‌های گردشگری ایران نیز آشنا کرد تا آنها علاوه بر آنکه از خدمات درمانی و سلامتی کشور استفاده می‌کنند از موهبت گردشگری و جاذبه‌های طبیعی ایران نیز بهره‌مند شوند. اتفاقی که می‌تواند برای هر دو طرف بازی دو سر برد بوده و برای جذب بیشتر گردشگر نیز از این طریق راه را هموارتر کرد.

با این همه همچنان چالش‌هایی در جذب و ساماندهی گردشگران ورودی از کشورهای همسایه وجود دارد. گردشگران عراقی و آذربایجانی از آنجا که سامان‌یافته و در قالب تورهای گردشگری وارد ایران نمی‌شوند، هزینه‌هایی که در ایران متقبل می‌شوند چندان قابل محاسبه نیست و به این ترتیب به نظر می‌رسد در توسعه اقتصاد گردشگری نقش قابل ملاحظه‌ای ندارند؛ این درحالی است که کارشناسان تاکید می کنند طیف جدیدی از گردشگران عراقی ورودی به کشور، گردشگرانی هستند که می‌توانند سهم قابل توجهی در درآمدهای گردشگری داشته باشند. حالا موانعی از جمله تحریم‌ها، نوسانات ارزی، نبود زیرساخت‌ها و... باعث شده گردشگران اروپایی و آمریکایی کمتر به ایران سفر کنند. اما فرصت جذب گردشگرانی از کشورهای همسایه روز به روز در حال افزایش است؛ فرصتی که البته دائمی نخواهد بود و چنانچه برای آنها برنامه‌ریزی صورت نگیرد، احتمال از دست رفتن آن وجود دارد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته روزنامه دنیای اقتصاد تاریخ انتشار 17 آذر 97، کدخبر: 3472171، www.donya-e-eqtesad.com