شعارسال:سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) یکی از نهاد‌هایی است که دو کشور ایران و عربستان می توانند با استفاده از آن اختلافات خود را حل کنند. با این حال، این نهاد تاکنون تنها باعث افزایش تنش‌ها و دشمنی‌ها شده است. تنش‌های میان ایران و عربستان در چند جلسه گذشته اوپک به بالاترین میزان در سال های گذشته رسیده و تصمیمات این سازمان را تحت تاثیر قرار داده است.

اوپک در حال حاضر روزانه 32.5 میلیون بشکه نفت تولید می‌کند، سهم ایران از آن 4.7 میلیون بشکه در روز است؛ رقمی بسیار بالاتر از تولید 3.8 میلیون بشکه‌ای فعلی این کشور.

اجلاس اوپک در تاریخ دوم ژوئن (13 خرداد)، به قدرت نمایی دیگری میان ایران و عربستان تبدیل شد. در این اجلاس در حالی که عربستان سعی می کرد برای تولید نفت محدودیت تعیین کند، ایران به کلی با چنین طرحی مخالفت کرد. سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نیز خواستار اقداماتی هماهنگ از سوی اعضای اوپک در این اجلاس بودند. عربستان و متحدان این کشور تلاش کردند تا برای تولید نفت سقف جدیدی تعیین کرده و نقش رو به افول اوپک در بازار جهانی را افزایش دهند. اما مقاومت های ایران باعث توقف این برنامه شد.

به نظر می رسد عربستان علاقه‌مند است تنش‌ها را با ایران حفظ کند. به همین دلیل هرگونه توافقی میان تهران و ریاض باعث شگفتی بازار جهانی می شود. بازاری که در دو سال گذشته به درگیری میان ایران و عربستان در زمینه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی عادت کرده است. عربستان چند ماه پیش به دلیل مخالفت ایران با برنامه تعیین سقف تولید نفت، این طرح را به کلی کنار گذاشت و اعلام کرد تنها در صورتی آن را اجرایی می کند که ایران نیز حاضر به قبول آن شود.

در جلسه پیشین اوپک در دسامبر 2015، این سازمان سقفی برای تولید نفت تعیین نکرد و در واقع به کشورهای عضو اجازه داد تا بر حسب تشخیص خود، به استخراج نفت بپردازند. پس از این اقدامات بود که بهای نفت در بازار جهانی به 27 دلار به ازای هر بشکه، پایین ترین میزان در یک دهه گذشته، سقوط کرد. کاهش ناگهانی بهای نفت باعث شد تا تولید کنندگان نفت شیل در آمریکا دچار ضرر شده و به ناچار تولیدشان را متوقف کنند. مدتی بعد حملات نیروهای نظامی به لوله‌های نفتی در نیجریه و آتش سوزی جنگل‌های کانادا باعث شد تا بهای نفت بار دیگر روندی رو به افزایش پیش گیرد.

تا دسامبر سال 2015، اوپک سقفی برابر با 30 میلیون بشکه در روز برای تولید نفت تعیین کرده بود؛ هرچند این سازمان سقف مشخص برای هر کشور را سال‌ها پیش رها کرده است. این سازمان در حال حاضر روزانه 32.5 میلیون بشکه نفت تولید می کند. تعیین هر محدودیتی کمتر از این رقم، به معنای کاهش تولید در بازار خواهد بود.

تهران اصرار دارد باید میزان تولید نفت خود را به سطح پیش از تحریم‌ها برساند. این کشور بارها اعلام کرده است پیش از بازگشت سطح تولید به میزان گذشته، از تعیین سقف برای تولید نفت حمایت نمی کند. بیژن زنگنه اظهار کرده است ایران باید سهمی 14.5 درصدی از تولید کل اوپک را در اختیار داشته باشد.

عربستان نیز در کنار ایران و عراق در تلاش است تا سهم خود در بازار جهانی را افزایش دهد. مسئولان این کشور اعلام کرده اند سهم عربستان در بازار جهانی نفت در سال های گذشته مثبت بوده و این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت.

روند رقابت برای برتری، میان ایران و عربستان همچنان ادامه دار است و به نظر نمی رسد هیچ یک از این کشورها حاضر به عقب نشینی از موضع فعلی خود باشد. در حالی که عربستان از ظرفیت تولیدی بالاتری برخوردار است، این کشور به سرعت در حال استخراج از ذخایر خود است. از سوی دیگر تحلیلگران معتقدند اقتصاد ایران می‌تواند به شکل بهتری در مقابل بهای پایین نفت ایستادگی کند. می توان گفت رقابت میان این دو کشور قدرتمند در خاورمیانه در آینده همچنان ادامه خواهد داشت.

هنگامی که کشورهای نیجریه، لیبی و کانادا به میزان تولید گذشته خود بازگردند، آن گاه می توان تاثیر رقابت ایران و عربستان را احساس کرد. اگر هردوی این کشورها تولیدشان را افزایش دهند، بهای نفت به حدود 30 دلار باز خواهد گشت. اما این موضوع را نیز باید در نظر داشت که سایر تولید کنندگان نفت در جهان ممکن است حاضر شوند طبق خواسته های اوپک به تولید بپردازند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ انتشار: 24خرداد1395، کدخبر: 5650023: www.yjc.ir