شعار سال:«محسن رهامی»، عضو شورای عالی سیاست گذاری اصلاح‌طلبان،  در پاسخ به این سوال که پائین آمدن میزان مشارکت مردم در انتخابات گذشته می تواند به حذف برخی از جریانات سیاسی از سپهر سیاسی کشور منجر شود؟ به عبارت دیگر این کاهش مشارکت تا چه اندازه در حذف جریانات سیاسی موثر است؟ گفت: کاهش مشارکت مردم در انتخابات مجلس، لزوما به حذف یک جریان ریشه دار سیاسی منجر نمی‌گردد، همان طور که در ادوار گذشته نیز ما شاهد این مسأله بودیم، البته به طور عمده این کاهش حضور مردم در پای صندوق‌های رأی به کلانشهرها و مراکز استانهای بزرگ مربوط می شود که به علت جمعیت بالای این شهرها، در برآورد آمار کلی شرکت کنندگان تأثیر بسزایی داشته است.

این نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی افزود: به عنوان مثال در تهران که با حومه خود، حدود یک هشتم کل جمعیت ایران را در خود جای داده، نسبت شرکت کنندگان در انتخابات دوم اسفند ۹۸ حدود ۲۸٪ افراد واجد حق رأی بوده است، حال اگر کلان شهرهایی چون کرج، اصفهان، تبریز، مشهد و شیراز را هم در نظر بگیریم و به آمار تهران اضافه کنیم آن وقت میزان تأثیرگذاری کلانشهرها روشن‌تر می‌شود، در مقایسه با تهران، در شهرهای کم جمعیت و مناطق روستایی، آمار شرکت‌کننده‌ها بالاتر بوده اما در نهایت رفتار مردم تهران و سایر کلانشهرها، سبب کاهش چشمگیر میانگین آمار شرکت در انتخابات در کل کشور، نسبت به دوره‌های قبل، شده است.

مردم از نقش غیر مؤثر پارلمان در سرنوشت کلان کشور ناراضی هستند

رهامی در رابطه با علت کاهش مشارکت مردم در انتخابات گذشته تصریح کرد: در واقع می‌توان گفت مردم شهرهای بزرگی چون تهران، با این حرکت خود، به اصل و اساس روند انتخابات و چگونگی برگزاری آن، از جمله به روند بررسی صلاحیت‌ها و همچنین به بی‌تأثیری انتخابات در زندگی خود، اعتراض داشته اند. مردم از نقش غیر مؤثر پارلمان در سرنوشت کلان کشور و ضعف عملکرد نمایندگان و بی‌تفاوتی آنها نسبت به وضعیت نابسامان اقتصادی و اجتماعی خود نیز تا حدی، ناراضی بودند و به نوعی اعتراض خود را به عملکرد در این حوزه‌ها و سکوت مجلس در مقابل این وضعیت غیر قابل تحمل معیشت یومیه، نشان دادند.

به علت فضای حاکم بر روند بررسی صلاحیت‌ها، بسیاری از اصلاح‌طلبان عطای انتخابات را به لقایش بخشیدند

این عضو شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان ضمن اشاره به روند تایید صلاحیت‌ها در انتخابات 98 اظهار کرد: با همه این‌ها، به نظر می‌رسد که اگر در تهران، افراد سرشناس اصلاح‌طلب، نامزد انتخابات می‌شدند و صلاحیت‌شان تأیید می‌شد، در حد همین نامزدهای اصول‌گرا، یا کمی بیشتر یا کمتر، مورد اقبال مردم واقع می شدند. اما به علت فضای حاکم بر روند بررسی صلاحیت‌ها، در دوره های گذشته، اصولا بسیاری از افراد مطرح اصلاحات، پا به عرصه انتخابات نگذاشتند و عطای آن را به لقایش بخشیدند. در هر صورت باید گفت جریان اصلاحات در کشور ما نه حذف شده و نه از صحنه سیاسی کشور خارج شده است، اصولا جریان اصلاحات، نه در کشور ما و در کشورهای دیگر، مانند کشورهای اروپایی و امریکا و شبه قاره هند، قابل حذف نیست، همانطور که جریان محافظه کار حذف شدنی نیست.

در طول قرن اخیر حرف مورد پسند نخبگان ایرانی را جریان اصلاحات مطرح کرده است

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در رابطه با پیشینه جریان اصلاحات توضیح داد: اگر اوضاع سیاسی اجتماعی کشورمان را از حدود بیش از یک قرن، یعنی از نهضت مشروطه تا کنون را بررسی کنید، خواهید دید که تقریبا حرف اول و تازه و مورد پسند نخبگان و تحصیلکردگان ایرانی را، در طول این یکصد سال اخیر، نوعا جریان اصلاحات مطرح کرده است. اما طبیعی است که به لحاظ حضور در حاکمیت و اجرایی کردن ایده ها و آرمان های اصلاحات، به علت ساختار مؤلفه‌های قدرت در ایران، از یک طرف و بافت اجتماعی و توسعه نیافتگی جامعه از طرف دیگر، جریان اصلاحات در طول یک قرن اخیر، بطور کلی کمتر مجال حضور در حاکمیت و مشارکت در قدرت را یافته است.

حذف جریان اصلاحات کاملا منتفی است

رهامی در پاسخ به این پرسش قراین حاکی از تلاش عده‌ای برای حذف جریان اصلاح‌طلب است، این جریان چگونه می‌تواند خود را نجات دهد، اظهار کرد: با توجه به توضیحاتی فوق، موضوع وجود قرائنی مبنی بر حذف جریان اصلاحات کاملا منتفی است. جریان اصلاحات از عقبه بسیار قوی اجتماعی، خصوصا از حمایت بخش اعظم جمعیت نخبگان، دانشگاهیان و تحصیل‌کرده‌ها و طبقه متوسط جامعه برخوردار بوده است، ولی در عین حال جهت حضور فعال در صحنه سیاسی کشور، نیاز شدید وجود دارد که اصلاحات به نقد عملکرد خود و آسیب شناسی رفتار احزاب و جریان‌های وابسته به این جریان، نه تنها در سال‌های اخیر بپردازد، بلکه علاوه برآن، به آسیب شناسی عملکرد یکصد ساله اصلاحات در ایران اهتمام کند.

اصلاحات نیاز شدید به پالایش داخلی دارد

این نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی یادآور شد: همچنین امروزه اصلاحات نیاز شدید به پالایش داخلی دارد، تا جریان‌هایی که صرفا اصلاحات را پل رسیدن به آمال و آرزوهای خود و جمع کردن آلاف و الوف برای افراد و هم محفلی‌ها و آقازاده‌ها و خویشان خود قرار دادند، تصفیه کند. جریان اصلاحات باید رابطه خود را با مردم محکم‌تر و بنیادی‌تر بسازد و در عین حال، به عنوان یک جریان سیاسی هوشمند و با اعتماد به نفس، به نقد عملکرد جریان رقیب بپردازد.

تاکید بر تهیه مانیفست سیاسی منطبق با شرایط دنیای پسامدرن

رهامی در توضیح بازنگری درونی جریان اصلاحات گفت: ما بارها بر این نکته تأکید کرده‌ایم که اصلاحات باید هرچه زودتر، مانیفست سیاسی منسجم خود را، منطبق با شرایط و اوضاع جامعه و خصوصا دنیای پسامدرن، و با در نظر گرفتن انتظارات نسل جدید، تهیه و در تهیه این مانیفست، حتما باید از ظرفیت همه نیروهای سیاسی در سراسر کشور، خصوصا استان‌ها و مناطق دور دست کشور، استفاده کند؛ به این معنی که این طور نباشد که تهران‌نشین‌ها بنشینند برای مردم سایر استان‌ها و مناطق کشور نسخه بنویسند.

اگر ‌نیروهای شناخته شده جریان اصلاحات وارد انتخابات می‌شدند، مشارکت عمومی افزایش می‌یافت

این عضو انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها در واکنش به اینکه برخی ردصلاحیت‌ها را علت اصلی عدم پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات می‌دانند و از طرفی عده‌ای نبودن صدای واحد درون این جریان را به عنوان عامل اصلی عدم موفقیت این جریان مطرح می‌کنند، تصریح کرد: هر دو عامل مؤثر بوده است. اگر شرایط فراهم می‌شد و ‌نیروهای شناخته شده و دارای عقبه اجتماعی و سیاسی جریان اصلاحات وارد صحنه انتخابات می‌شدند، قطعا میزان مشارکت عمومی افزایش می‌یافت و از طرف دیگر نتایج حاصله با آنچه که در دوم اسفند اتفاق افتاد، متفاوت می‌شد اما از یکسو هم به دلیل روند غیرقابل قبول رد صلاحیت‌ها در دوره‌های گذشته، که باعث شد عمده نیروهای اصلاح‌طلب شناخته شده و تأثیر گذار، حاضر به ثبت نام نشوند و از سوی دیگر به دلیل رد صلاحیت وسیع نامزدهایی منتسب به احزاب و جریان‌های اصلاح‌طلب، که بهرحال حاضر شده بودند ثبت نام کنند، عملا میدان بازی انتخابات، از حضور نیروهای مؤثر اصلاحات خالی شد.

اختلاف نظرات باعث شد جریان اصلاحات نتواند لیست جامع ارائه کند

رهامی افزود: با بروز اختلاف نظرهایی که به تدریج بعد از انتخابات مجلس دهم، یعنی از سال ۹۵ به بعد، در چگونگی سازماندهی جریان اصلاحاتِ میان شخصیت‌ها و تشکل‌های اصلاح‌طلب پیش آمد همچنین ضعف عملکرد دولت و عدم تحقق بخش عمده‌ای از برنامه‌ها و وعده‌های روحانی، که بهرحال با حمایت اصلاح طلبان روی کار آمده، که خود حدیث مفصل و علل و عوامل داخلی و خارجی متعدد دارد، همگی این مسائل دست بهم دادند و باعث شدند که جریان اصلاحات نتواند لیست جامع و تأثیرگذاری را که مورد حمایت همه نیروها و تشکل های اصلاح طلب کشور باشد، ارائه کند. لذا همه این عوامل دست به دست هم دادند و حاصل آن چیزی شد که مردم در دوم اسفند شاهد آن بودند.

جریان اصلاحات در همه دنیا از حمایت میلیونی مردم برخوردار است

این عضو شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در ارزیابی سرمایه اجتماعی جریان اصلاحات اظهار کرد: همانطور که قبلا اشاره کردم، جریان اصلاحات، جریانی عمیق و پر دامنه و بانفوذ بوده و در ایران ریشه در وقایع تاریخی تأثیر گذار، مانند نهضت مشروطه دارد. در سایر کشورها هم اگر مرور کنیم و بخواهیم به تبار شناسی اصلاحات توجه کنیم، از شخصیت‌های اصلاح‌طلب همچون مهاتما گاندی در شبه قاره تا نلسون ماندلا و قوام نکرومه در آفریقا و آبراهام لینکلن در آمریکای شمالی تا جریان‌ها و نیروهای اصلاح‌طلب اروپایی، همگی در خواسته‌ها و آرمان‌های اصلی، مشترک بوده و از حمایت ده‌ها میلیونی و بلکه بعضا صدها میلیونی مردم خود برخوردار بوده اند.

هرگاه شرایط فراهم شده، مردم تمام عیار به نامزدهای مورد تأیید اصلاحات رأی دادند

رهامی اظهار کرد: در کشورما هم هرگاه شرایط فراهم شده، مردم به نحوی وسیع و تمام عیار به نامزدهای مورد تأیید اصلاحات رأی داده‌اند، چه در انتخابات ریاست جمهوری مانند انتخابات خرداد ۱۳۷۶، ۱۳۸۰ ،۱۳۹۲ و ۱۳۹۶ چه در  انتخابات مجلس و شورای شهر، مانند مجلس دهم و شورای اول و پنجم، مردم همیشه عمیقا از این جریان حمایت کرده اند. اما مسائل و مشکلاتی که برای دولت آقای روحانی بعد از روی کار آمدن ترامپ و خروج او از برجام و بازگشت تحریم‌ها، پیش آمد که منجر به کاهش شدید درآمد دولت، افزایش افسارگسیخته تورم، کاهش ارزش پول ملی، کاهش در آمد و قدرت خرید مردم و تعطیلی کارخانجات و کاهش تولید و افزایش بیکاری شد، همگی در عدم حضور مردم در انتخابات تاثیر داشت.

ضعف مدیریتی مسئولین سطح بالا منجر به بروز اعتراضات آبان 98 شد

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ادامه توضیح داد: از طرفی هم ضعف مدیریت تعدادی از کارگزاران سطح بالای دولت، و نیز ملاحظات و محظوراتی که برای دولت در بسیاری از تصمیم گیرهای کلان ایجاد شد، این مشکلات و عوامل دیگر که فعلا مجال بیان آنها نیست، منجر به بروز اعتراضات عمومی طبقات مختلف اجتماعی، خصوصا طبقات متوسط و پایین‌تر، مانند حاشیه‌نشینان تهران و شهرهای بزرگ، کارگران، معلمان و دانشجویان در دی ماه ۹۷ و آبان ماه ۹۸ شد. علاوه بر اینها حادثه ساقط شدن هواپیمای مسافربری اوکراینی و شهادت جمعی از نخبگان کشورمان، که در مجموع نارضایتی ها را افزایش داد.

رفتار پوپولیستی برخی از نمایندگان منجر به کاهش سرمایه اجتماعی جریان اصلاحات شد

رهامی در ادامه علت افزایش نارضایتی‌های عمومی یادآور شد: از سوی دیگر برآورده نشدن انتظارات مردم از مجلس، شورای شهر و بروز بعضی مسائل نگران‌کننده از تعدادی نمایندگان، در کنار حرکت‌های نمایشی و پوپولیستی تعدادی دیگر، همه این موارد در کاهش سرمایه اجتماعی دولت، احزاب و جریان‌های سیاسی کشور حامی دولت و از جمله جریان اصلاحات، که دولت فعلی به نحوی منتسب به این جریان است، تأثیر به سزایی داشته است که این امر نه تنها به بی‌اعتمادی و ناامیدی مردم از احزاب و تشکل‌های سیاسی موجود، بلکه از اساس به انتخابات و مدیریت کشور دامن زده است.

همه جریانات سیاسی باید در ریشه‌یابی اعتراضات سال‌های اخیر اشتراک مساعی کنند

این عضو انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها گفت: بنابراین نه تنها جریان اصلاحات باید این مسائل را بطور جدی آسیب شناسی کند و به بازسازی اجتماعی و سیاسی خود اهتمام کند بلکه همه احزاب، تشکل‌ها و کنشگران سیاسی و نیز مسؤولین سطح بالای کشور هم باید با آسیب شناسی مسأله انتخابات و علت شناسی نارضایتی‌های و ریشه‌یابی اعتراضات سال‌های اخیر در حل مسائل و معضلات اساسی و بنیادین کشور، اشتراک مساعی کنند.

با ریزش 70درصدی مشارکت مردم در انتخابات نمی توان دلخوش به این شد که مردم به اصلاح‌طلبان روی خوش نشان ندادند!

رهامی در پایان اظهار کرد: اصولا این تصور غلط و گمراه کننده است که کسی فکر کند به عنوان مثال مردم تهران در انتخابات اخیر از اصلاح طلبان روی گردان شدند زیرا در شهر بزرگ تهران که پایتخت کشور است مردم نسبت به ساکنین بسیاری از مناطق و استان‌ها، خصوصا استان‌های مرزی یا دور دست، مانند سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان، کردستان و آذربایجان غربی، بهرحال از امکانات اقتصادی، بهداشتی و فرهنگی و سایر امکانات بمراتب بیشتری بهره مندند.  بیش از ۷۰٪ مردم به پای صندوق‌های رأی حاضر نشدند، نمی‌توان از کنار این مسألت به سادگی عبور کرد و به این دلخوش شد که مردم به اصلاح طلبان روی خوش نشان ندادند!

شعار سال، با اندکی تخلیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا،تاریخ 5 اردیبهشت 1399، کدخبر:991394،www.borna.news