پل طبیعت در روز مقاومت و پایداری و روز دزفول با حضور استاندار خوزستان و جمعی از مسئولان محلی با هدف توسعه گردشگری دزفول کلنگ‌زنی شد.

طولی نکشید که اجرای این طرح در گروه‌های مجازی و محافل دوستداران میراث‌فرهنگی و محیط‌زیست به چالش کشیده شد و موافقان و مخالفان دیدگاه‌های خود را در این خصوص به اشتراک گذاشتند.

ماجرا از این قرار است که پلی با کاربری عابر پیاده بر فراز رودخانه دز نصب خواهد شد که گردشگران ضمن عبور از آن از فضای رودخانه دز، بافت قدیم و دیگر آثار تاریخی و طبیعی اطراف دیدن می‌کنند.

علاوه‌برآن، با احداث پل می‌توان از فضای طبیعی اطراف برای ایده‌های اقتصادی و راه‌اندازی رستوران و کافی‌شاپ استفاده کرد. در این میان برخی از نداشتن مجوزهای زیست‌محیطی سخن گفتند و کلیت طرح را زیرسوال بردند.

نقض فاصله یک‌هزار متری پل باستانی با احداث پل طبیعت

به‌گفته یکی از دوستداران محیط‌زیست، در ابتدا سه مکان برای نصب این پل در نظر گرفته شده بود؛ یکی از مکان‌ها که ارتباط بسیار نزدیک‌تری با طبیعت و رودخانه و منطقه بکر و خارج از محدوده پل قدیم دزفول دارد، بعد از بیمارستان نبوی و محلی به‌نام جزیره است که می‌تواند بهترین مکان برای احداث پل طبیعت باشد.

علی عراقی به ایرنا گفت: با توجه به وجود جزیره در این نقطه، پایه‌های میانی پل طبیعت در محل خشکی واقع در وسط رودخانه دز قرار خواهند گرفت و چشم‌انداز و منظره بسیار زیبایی از کل رودخانه دز تا پل قدیم و از این طرف پل پنجم دزفول خواهد داشت.

وی ادامه داد: با نصب این پل در مکان یادشده به‌مرور زمان می‌توان از این پل برای دسترسی به محل جزیره فعلی و راه‌اندازی پارک جزیره نیز استفاده کرد و در این صورت دغدغه دوستداران میراث‌فرهنگی برای رعایت یک‌هزار متری حریم پل باستانی نیز لحاظ خواهد شد.

این دوستدار محیط‌زیست با بیان این‌که تمرکز طرح‌های تفریحی در مرکز یا شمال شهر است، گفت: احداث پل طبیعت در محل جزیره به‌نوعی احساس تبعیض به‌وجود‌آمده را برطرف می‌کند و شهروندان ساکن در جنوب شهر نیز از این طرح تفریحی زیبا برخوردار می‌شوند.

وی افزود: با همدلی، دوری از لجبازی و برتری منطق بر احساس نباید اجازه دهیم میراث تاریخی باارزش گذشتگان شهر دزفول مورد کوچک‌ترین بی‌حرمتی یا کم‌توجهی خسارت‌آور قرار گیرد.

امین محراب، یکی دیگر از دوستداران محیط‌زیست دزفول، با تأکید بر این‌که هر طرحی باید پیوست زیست‌محیطی داشته باشد، گفت: باید ضمن بررسی طرح و مکان و مشخصات اجرایی آن، ضوابط و الزامات از کارفرما مطالبه شود.

لزوم پاسخگویی سازمان آب و برق به دخل و تصرف‌ها به حریم رودخانه دز

استادیار دانشکده هنر دانشگاه شاهد نیز در این خصوص گفت: درصورت مطالعه درباره پیشینه رود دز و کرانه آن با ساحل باستانی روبه‌رو می‌شویم که تمدن ما را در کنار این رودخانه نشان می‌دهد.

سید نظام‌الدین امامی‌فر با بیان این‌که تمدن ما از حدود هفت‌هزار سال پیش در دوره عیلامی‌ها در کنار رودخانه دز شکل گرفته است، افزود: مهندسی پیچیده این تمدن کنار رودخانه از ویژگی‌های بارز آن است.

وی اظهارداشت: شهر دزفول مربوط به دوره ساسانی با شهری که در دوره عیلامی شکل گرفته، با توجه به ایجاد قنات‌ها برای آب‌رسانی به برخی زمین‌ها، متفاوت است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: یکی از این آبراه‌های بزرگ که در ضلع غربی رودخانه دز وجود دارد با عنوان «اونتاشنا پیریشا»  افزون بر هفت‌هزار سال قدمت دارد که توسط متخصصان آن زمان حفر شده و سرزمین‌های پایین‌دست ازجمله اندیمشک فعلی را سیراب می‌کرده است.

وی گفت: آبراه‌هایی در ضلع شرقی رودخانه دز با عنوان قمش وجود دارد که با عبور از زیر شهر باستانی دزفول‌، آب آشامیدنی اهالی را تأمین و دشت‌های شرق را آبیاری می‌کردند.

امامی‌فر با بیان این‌که این آبراه دقیقاً به دیواره غربی ساحل و دهانه پل جدید و کت‌ها (حفره‌های دست‌کند) چسبیده است، افزود: تپه مشرف بر این کانال در دهه ۷۰ از زمین‌های ارتش آزاد و به وزارت مسکن و شهرسازی یا برای فضای سبز به شهرداری واگذار شد.

وی بیان کرد: از مرکز رودخانه تا شعاع ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر جزو بستر رودخانه محسوب می‌شود و حفظ رودخانه و حریم بستر برعهده سازمان آب و برق است.

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه شاهد گفت: احداث و دخل و تصرف‌های کت‌های جدید از دهانه سد دز (چال‌کندی) تا جایی که رود پخش می‌شود هنوز مورد اعتراض دوستداران محیط‌زیست است و سازمان آب و برق باید در این خصوص پاسخگو باشد و از مدیریت خود برای رفع معارضان اقدام کند.

وی به ساخت‌وسازهای کوی حافظ نیز اشاره کرد و افزود: چگونگی اخذ مجوز برای این ساخت‌وسازها مورد سوال است، زیرا زمین‌هایی که قرار بود فضای سبز شوند به منطقه مسکونی تبدیل شدند.

امامی‌فر ادامه داد: با ساخت‌وسازهای ‌این منطقه بستر رودخانه دچار مشکل شد و دهانه‌های اصلی کانال‌ها و دیوارهای مشرف به آن‌ها به‌طور کلی تخریب و به محلی برای دفن نخاله‌های ساختمانی تبدیل شدند.
وی بیان کرد: قصر روناش نیز در بستر رودخانه احداث شده است؛ درحالی‌که قرار بود آب به‌راحتی از زیر آن عبور کند، ولی در اجرا به سدی روی رودخانه دز تبدیل شد که از تصرفات آشکار شهرداری و بی‌توجهی سازمان آب است.

این مدرس دانشگاه گفت: چندی پیش نیز مجوز زیپ‌لاین از میراث‌فرهنگی استان گرفته شد که طبق آن قرار بود  فنداسیون آجری و بتنی در کوی حافظ تأسیس و پایه‌های فلزی آن در ساختمان قصر روناش انجام شود که پایه‌ها وزن خود را روی آن سازه می‌انداخت.

وی با بیان این‌که ساخت‌وسازها با وجود تذکرات مدیران میراث‌فرهنگی در سکوت کامل انجام شدند، افزود: اعتراضات و بازدیدهای میدانی برای جلوگیری از ساخت‌وساز کوی حافظ جواب نداد، اکنون نیز شهرداری دزفول مجوز اجرای زیپ‌لاین را از میراث‌فرهنگی استان خوزستان گرفته که این مجوز قابل اعتراض است.

لزوم اخذ مجوز از محیط‌زیست، میراث‌فرهنگی و سازمان آب و برق برای ساخت پل

امامی‌فر با بیان این‌که هرگونه ساخت‌وساز باید با مجوز محیط‌زیست، میراث‌فرهنگی و سازمان آب و برق خوزستان انجام شود، اظهار داشت: میراث‌فرهنگی به علت دادن این مجوز زیر سوال است، ضمن این‌که به‌علت مشکلاتی که با اجرای این مصوبه ایجاد می‌شود، خودبه‌خود مجوز باطل است و اخذ مجوز صرفاً دلیلی بر اجرای کار نیست.

وی افزود: درحالی‌که چندی پیش مجوز زیپ‌لاین گرفته شده بود، شهرداری دزفول احداث پل طبیعت را بر رودخانه دز کلنگ‌زنی کرد و درواقع زیپ‌لاین به پل طبیعت تبدیل شد. این در حالی است که هنوز مجوزی برای ساخت پل طبیعت داده نشده و هرگونه اقدامی در این خصوص ممنوع است.

این استادیار دانشگاه افزود: کرانه رودخانه دز مملو از آثار تاریخی است؛ علاوه‌برآن، مردم دزفول خاطرات زیادی از آن‌ها دارند؛ باوجوداین، مخالف توسعه شهری، تکنولوژی و گردشگری نیستیم، ولی محل نصب پل طبیعت باید تغییر کند.

وی ادامه داد: تراکم آثار باستانی ازجمله خانه‌های تاریخی و آسیاب‌ها و زیبایی‌های طبیعی، ازجمله صخره‌هایی که رودخانه زنده دز طی میلیون‌ها سال به‌وجود آورده، نباید مورد دخل و تصرف واقع شوند.

امامی‌فر گفت: همانطور که احداث پارک دولت، پارک خانواده و برداشتن الحاقات پل باستانی اقدامات ارزنده شهرداری هستند، محل احداث پل طبیعت جای اعتراض دارد.

وی افزود: موافق ساخت تفرجگاه یا فضای تفریحی جدید هستیم، ولی اجرای آن باید در محلی باشد که پتانسیل داشته باشد.

این مدرس دانشگاه با بیان این‌که محل احداث پل طبیعت باید توسط کارشناسان و متخصصان مورد مطالعه و نیازسنجی دقیق قرار گیرد، گفت: درصورت احداث پل طبیعت در محل درنظر گرفته‌شده، با توجه به جاده‌سازی و احداث محلی برای استقرار گردشگران، بازمانده آثار تاریخی و فرهنگی این منطقه نیز تخریب خواهد شد.

وی افزود: مشکل ما در کشور ناهماهنگی سازمان‌های متولی ازجمله وزارت مسکن، میراث‌فرهنگی و شهرداری است که به مسائل این‌چنینی دامن می‌زند.

امامی‌فر دخل و تصرف در هر نقطه از بافت تاریخی شهر را کاری نسنجیده دانست و گفت: ابتدا باید مطالعات کارشناسی طرح‌ها انجام شود؛ چراکه احداث سازه‌های نامیمونی چون پارکینگ دروازه و طرح قائم به‌منظور کنترل ترافیک شهری ضرباتی پی‌درپی بر بافت قدیم وارد می‌کند، لذا باید از قبل به توصیه‌های مشاوران عالی شهرداری توجه کرد.

مکان‌یابی غلط برای ساخت پل طبیعت

غلامرضا نعیما، مدرس دانشگاه شریعتی، نیز دراین‌باره گفت: پول باید در جای مناسب خرج شود تا همه بتوانند از طرح‌ها استفاده کنند.

وی افزود: نه‌تنها مکان‌یابی پل طبیعت به‌درستی انجام نشده، بلکه جنس شیشه‌ای آن نیز مورد بحث است؛ چراکه دزفول شهر آجر است و تناسبی با شیشه ندارد.

نعیما به تناقض‌های موجود در طراحی پل طبیعت اشاره کرد و گفت: پیشنهاد می‌شود از مکانی مانند زیرپل جدید و محدوده آسیاب‌های آبی استفاده شود که ضمن تماس نزدیک‌تر با آب جاری از ظرفیت‌های آسیاب‌ها نیز استفاده شود.

وی افزود: درحال‌حاضر متولیان در تلاشند طرح‌ها را مدرن کنند، درحالی‌که باید تکنولوژی روز را به‌شکل سنتی درآورد.

این مدرس دانشگاه با تأکید بر لزوم حفظ حالت سنتی در اجرای طرح‌ها اظهار داشت: می‌توان با نورپردازی مناسب، پل باستانی را به محل تردد عابران پیاده تبدیل کرد.

وی اضافه کرد: باید یک محور تاریخی موجود از گذشته را تقویت و محور تاریخی شهر دزفول را براساس آن تعریف کرد.

نعیما بر ضرورت استفاده از ظرفیت‌های موجود در راستای جذب گردشگر تأکید کرد و گفت: متأسفانه هنوز نتوانسته‌ایم از یک خانه در مرکز شهر دزفول برای جذب گردشگر استفاده کنیم؛ این در حالی است که در شهر یزد با حفظ محور تاریخی، ۹۲ خانه سنتی به هتل تبدیل شده است و هرساله به تعداد توریست‌های این شهر اضافه می‌شود.

وی افزود: هنوز در دزفول این مقوله شروع نشده و مردم برای اجاره دادن خانه‌ها به گردشگران وارد رقابت نشده‌اند.
این مدرس دانشگاه اظهار داشت: گردشگران به‌دنبال هتل چندستاره نیستند، بلکه به‌دنبال اتاق‌های سنتی هستند که دزفول چیزی از این حیث کم ندارد.

وی افزود: متأسفانه پیوستگی سنتی شهر دزفول در حال از بین رفتن است و جوانان بدون مطالعه و ساکت هستند؛ مشاوران شهرداران نیز اطلاعی از بافت تاریخی و اهمیت آن ندارند که باید فکری به حال آن کرد.

رئیس شورای اسلامی شهر دزفول نیز گفت: پل طبیعت مصوبه شورای اسلامی شهر دزفول را دارد، ولی با توجه به مطالبات و نگرانی شهروندان درخصوص احداث آن و اهمیت این موضوع، جلسه هم‌اندیشی با حضور صاحب‌نظران، اهالی علم و نیروهای فنی و مهندسی برگزار می‌شود.

حمیدرضا چمن‌آرا با بیان این‌که اجرای این طرح در محل کنونی موافقان و مخالفانی دارد، افزود: امید است با برگزاری این جلسه نقاط مبهم و نگرانی‌های ایجادشده بررسی شود.

وی اظهار داشت: نمایندگان مردم در شورا در تمامی تصمیم‌گیری‌های خود برای نظرات شهروندان و صاحب‌نظران اهمیت قائل هستند و با وحدت و همدلی در این راه تلاش می‌کنند.

ملاحظات زیست‌محیطی و میراث‌فرهنگی در طرح پل طبیعت دیده شده‌

به‌گفته شهردار دزفول، پل طبیعت یا پل عابر پیاده روناش در محدوده پل شهید سلیمانی (پل جدید) و قصر روناش واقع می‌شود که پارک‌های دو طرف رودخانه را به هم متصل می‌کند.

محمدعلی دوایی‌فر با بیان این‌که برای پارکینگ نیز  فضا در نظر گرفته شده است، افزود: جانمایی پل در سال ۹۰ در سند چشم‌انداز در شورای سوم تصویب شد و اجرای آن دوباره در سال‌های ۹۸ و ۹۹ در شورای شهر به‌تصویب رسید.

وی گفت: طرح‌های سند چشم‌انداز مربوط به مباحث گردشگری و اقتصادی بودند و  عمدتاً در ساحل رودخانه و در تداخل با بافت قدیم هستند، به همین منظور هماهنگی‌های لازم از طریق دستگاه‌های مربوطه انجام و پس از شش ماه مجوز اجرا از سازمان آب و برق خوزستان اخذ شد؛ چراکه هیچ تداخلی با منابع آبی و سازه‌های ثبت‌شده میراث ندارد و می‌تواند جلوه و چشم‌اندازی برای پل باستانی باشد.

شهردار دزفول با بیان این‌که این پل درصورت احداث به یکی از برندهای شهر تبدیل می‌شود، افزود: هنوز نقشه‌های نهایی این پل طراحی نشده، ولی اعتبار پیش‌بینی‌شده برای احداث آن حدود 30 تا 40 میلیارد تومان خواهد بود.

وی افزود: مطالعات زیست‌محیطی این طرح به‌طور کامل انجام شده و هیچ تداخلی با آلودگی آب و محیط‌زیست ندارد، ضمن این‌که اجرای آن به هیچ کدام از سازه‌های تاریخی خسارتی وارد نمی‌کند، در عوض به چشم‌انداز آثار تاریخی که هنوز برای ثبت ملی پیشنهاد نشده‌اند نیز کمک خواهد کرد.

دوایی‌فر گفت: مجوزهای مالی نیز از شورای شهر گرفته شده و در حال تهیه نقشه‌های نهایی هستیم که اجرای آن با توجه با ظرفیت‌ها نقش مهمی در توسعه صنعت گردشگری، ظرفیت‌های اقتصادی و ایجاد اشتغال خواهد داشت.

وی افزود: برخی افراد از روی دلسوزی و به‌خاطر مباحث زیست‌محیطی و میراث‌فرهنگی نظراتی می‌دهند که پاسخگوی آن‌ها هستیم، ولی برخی افراد از روی احساسات اظهارنظر غیرکارشناسی می‌کنند که نمی‌توان به آن‌ها توجه کرد، ولی به‌طور قطع از نظر افراد صاحب‌نظر در این زمینه استفاده خواهد شد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازروزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: ۲ تیر ۱۳۹۹، کد خبر:85603،www.sabzineh.org