شعارسال: بعد از ظهر جمعه، سرخط رسانه‌های مطرح جهان از «رویترز» تا «سی‌ان‌ان» و «بی‌بی‌سی» یک اتفاق بود؛ ترور محسن فخری‌زاده دانشمند هسته‌ای ایران. حالا دو روز از واقعه گذشته و همه مقام‌های داخلی ایران و برخی مقام‌های خارجی واکنش‌هایی به ترور آبسرد نشان دادند. البته هنوز خبری از تروریست‌هایی که پس از ترور فرار کرده‌اند نیست. هر چند محمود علوی وزیراطلاعات از نخستین ساعات گفته بود که آن‌ها احتمالا در دماوند مخفی شده‌اند. برخی نیز این گمانه را مطرح کردند که تروریست شاید تاکنون از ایران گریخته باشند. هر چه هست تقریبا همه مسئولان ایران در واکنش‌های خود از «انتقام» و مجازات عاملان گفتند و مقام معظم رهبری بر مجازات «آمران» نیز تاکید کرده‌اند. هر چند آمران این حمله به صورت رسمی مشخص نیستند. اما مقام‌های ایرانی و برخی رسانه‌های خارجی رژیم اسرائیل را مسئول این ترور دانستند. آمریکا و اسرائیل اما از اظهارنظر در این باره خودداری کرده‌اند.

روسای سه قوه ایران چه گفتند؟

نخستین واکنش رسمی داخلی به ترور فخری‌زاده بیانیه وزارت دفاع بود. بیانیه‌ای که خبر ترور و شهادت او را تایید کرد. فخری‌زاده در زمان شهادت معاون وزیردفاع و رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع بود. البته این حمله تروریستی ممکن است خسارت‌های دیگری نیز داشته باشد. از جمله شهادت محافظ فخری‌زاده تایید شده و گفته شده که برخی از همراهان او نیز صدمه‌ دیده‌اند. مشخص نیست که این دانشمند هسته‌ای فقط یک محافظ داشته که در جریان ترور به شهادت رسیده یا نه. اما پس از تایید وزارت دفاع سیل پیام‌های تسلیت در ایران جاری شد. رییس قوه قضاییه در پیامی عاملان این ترور را  «عناصر خود فروخته و وابسته به بیگانگان و صهیونیسم بین‌المللی با هدف شوم مقابله با پیشرفت‌های علمی کشور، یکی از چهره‌های برجسته و مدیران و دانشمندان ایران اسلامی» دانست. حجت‌الاسلام رییسی همچنین نوشت: «دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی و مراجع قضایی ذیربط، موظفند در اسرع وقت و با بکارگیری تمام توان اطلاعاتی در جهت شناسایی و دستگیری عناصر مزدور و جنایت‌کار، اقدام و کلیه‌ی دست اندرکاران این جنایت اعم از آمران، طراحان و مباشران، مورد محاکمه قرار گرفته و به سزای اعمالشان برسند.» محمدباقر قالیباف رییس قوه قضاییه نیز از بسته بودن «راه مماشات» صحبت کرد و گفت که «انتقام، هزینه سنگین این ترورها را روشن خواهد کرد». قالیباف نیز در پیام خود تلویحا رژیم اسرائیل را عامل این ترور دانست. اما واکنش حسن روحانی رییس جمهوری ایران صبح روز بعد از ترور به سطح رسانه‌ها آمد. روحانی گفت: «این ترور وحشیانه نشان می‌دهد که دشمنان ما در هفته‌های پراضطرابی هستند، هفته‌هایی که احساس می‌کنند دوران فشار آنها کم می‌شود و شرایط  جهانی تغییر می‌کند و برای آنها این چند هفته مهم است که حداکثر استفاده را از این روزها ببرند.» روحانی «ملت ایران هوشمندتر و حکیم‌تر از آنند که در دام توطئه صهیونیست‌ها بیفتند. آنها در فکر ایجاد یک آشوب و بلوا هستند.» روحانی در ادامه پاسخ این ترور را به و زمان و مکانی مناسب موکول کرد.

انتقام؛ کلیدواژه پیام‌ نظامی‌ها

وزیر دفاع از جمله اولی مقام‌های نظامی بود که پیام تسلیتی در واکنش به ترور فخری‌زاده منتشر کرد. در ادامه  فرماندهان ارتش و سپاه پاسداران نیز از «انتقام» آتی ایران سخن گفتند. امیر موسوی نوشت: «ارتش جمهوری اسلامی ایران ضمن محکومیت این توطئه خبیثانه با قدرت اعلام می دارد، حق انتقام از دشمنان در هر عرصه دیگری برای جمهوری اسلامی ایران محفوظ است.» سردار حسین سلامی فرمانده سپاه نیز تاکید کرد: «دشمنان کوردل ملت ایران به ویژه طراحان، عاملان و حامیان این جنایت نیز بدانند اینگونه جنایات در عزم و اراده ایرانیان برای ادامه این مسیر پر شکوه و اقتدار آفرین خللی ایجاد نخواهد کرد و انتقام و مجازات سخت از آنان در دستور کار قرار گرفته است.» سرلکشر باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح از جمله مقام‌های نظامی ایران بود که ترور فخری‌زاده را «تبریک و تسلیت» گفت و اضافه کرد: «دشمنان کوردل بدانند راهی را که شهید فخری زاده ها آغاز کرده اند، هرگز متوقف نخواهد شد. گروههای تروریستی و آمران و عاملان این اقدام کور هم  بدانند که انتقام سختی در انتظار آنها خواهد بود.» حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی نیز از گفت که «عاملان این جنایت نیز مجازات و به سزای اعمال خود خواهند رسید تا درس عبرتی برای همه دشمنان نظام اسلامی باشد.» پیش از این در خبرها آمده بود که مسئولیت حفاظت از فخری‌زاده مثل بسیاری شخصیت‌های دیگر بر عهده سپاه پاسداران بوده است.

دو تیر و یک نشان؛ ترور فخری‌زاده و دیپلماسی

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه نخستین مقامی بود که در توییتی به زبان انگلیسی از «نشانه‌های آشکار از دخالت اسرائیل» در این ترور نوشت و از اتحادیه اروپا و جامعه بین‌المللی خواست آن را محکوم کنند. پس از این دبیر کل سازمان ملل در پیامی کوتاه از طرفین خواست خویشتن‌داری کنند و البته مخاطب «طرفین» را مشخص نکرد. سخنگوی وزارت خارجه آلمان نیز واکنش مشابهی داشت و از تمام «طرف‌ها» خواست تا «مانع هرگونه تشدید تنش منجر به از بین رفتن امکان گفت‌وگو بر سر برنامه هسته‌ای ایران شوند.» دفتر سیاست خارجی اتحادیه اروپا اما ترور فخری‌زاده را به شدت محکوم کرد. در بیانیه این دفتر آمده: «این یک عمل جنایتکارانه بود و در تصاد با اصول احترام به حقوق بشر اتحادیه اروپا قرار داشت.» «دیمیتری پولیانسکی» نماینده روسیه در سازمان ملل نیز با اشاره به خبری از روزنامه «نیویورک تایمز» نوشت: « آنچه تحلیل روزنامه نیویورک‌تایمز به ما می‌گوید بازتابی از آمادگی آمریکا برای اعطای چراغ‌سبزی به ترورهای سیاسی برون مرزی است.» این روزنامه آمریکایی در بخشی از گزارش خود در این باره نوشت که سه مقام اطلاعاتی گفته‌اند که رژیم اسرائیل پشت حمله به این دانشمند ایرانی بوده است. نیویورک تایمز همچنین نوشت که مشخص نیست آمریکا از این حمله مطلع بوده یا نه. خبرگزاری «رویترز» نیز در گزارشی نوشت که وزارت دفاع آمریکا و دفتر نخست‌وزیری اسرائیل حاضر نیستند تا درباره این موضوع اظهارنظر کنند. بنیامین نتانیاهو اما در اظهارنظری گفت که در این هفته کارهای زیادی کرده‌ام اما «نمی‌توانم شما را از همه آن‌ها مطلع کنم». نتانیاهو اولین بار دو سال پیش در کنفرانسی خبری نام محسن فخری‌زاده را آورده بود و از او به عنوان رییس پروژه‌ هسته‌ای ایران نام برده بود. او در این کنفرانس گفته بود «این نام را به یاد داشته باشید.» در آن مقطع اطلاعات بسیار محدودی از فخری‌زاده در رسانه‌ها وجود داشت. در بین مقامات رسمی آمریکا نیز دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا نیز در توییتر خود خبر نیویورک تایمز درباره ترور فخری‌زاده و سپس تحلیل یک روزنامه‌نگار اسرائیلی در این باره منتشر کرد. دو سناتور دموکرات اما در اظهارنظرهایی این اقدام را برخلاف امنیت خاورمیانه دانستند. کریس مورفی در همین زمینه نوشت که اگر هدف از این اقدام از بین بردن احتمال بازگشت به توافق هسته‌ای است پس منجر به امن‌تر شدن، آمریکا، اسرائیل و جهان نخواهد شد. رییس سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا نیز ترور فخری‌زاده و تروریسم دولتی را به شدت محکوم کرد.

تاکنون بسیاری از رسانه‌های جهان به پیش‌بینی پیامدهای ترور فخری‌زاده برای منطقه پرداخته‌اند. کمتر از دو ماه تا پایان ریاست‌جمهوری ترامپ باقی مانده است. آنچه مشخص است این است که معادلات آینده منطقه تحت تاثیر رابطه ایران و دولت جدید آمریکا قرار خواهد گرفت.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری فراز، تاریخ انتشار: 9  آذر  1399  ، کدخبر:-، faraz.ir