سفر ظریف به ترکیه۲۵ خردادماه بود که وزیر امور خارجه سفری به ترکیه داشت. ظریف گفت: ضروری دیدم سفری به ترکیه برای مسائل دوجانبه و گفتگو درباره از سرگیری روابط اقتصادی و همکاریهای انرژی و مسائل منطقهای داشته باشم. وزیر خارجه ایران دو دور گفتگو با همتای ترکیهای خود داشت و پس از آن نیز در نشست خبری مشترک شرکت کرد و گفت: تا پایان این ماه انتقال گاز طبیعی به ترکیه از سر گرفته میشود و برقراری پروازها بین ۲ کشور نیز در آینده در برنامه قرار دارد. وزیر امور خارجه ترکیه نیز با مثبت ارزیابی کردن این سفر با تحریمهای یکجانبه آمریکا مخالفت کرد و گفت یادداشت تفاهمی را در زمینه امور دیپلماتیک و مسائل کنسولی امضا کردیم. [توافق کردیم]مقابل تحریمهای یکجانبه علیه ایران بایستیم.
بیانیه ۱۹ بندی ایران و ترکیه/ اردوغان: گفتگوهای ایران و ترکیه نقش تعیین کننده داردششمین نشست شورای عالی همکاری جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه به ریاست روسای جمهور دو کشور در ۱۸ شهریورماه ۹۹ به میزبانی تهران و به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد و در پایان دو کشور بیانیه مشترکی در ۱۹ بند منتشر کردند. در این نشست که با حضور شماری دیگری از مسئولان برگزار شد دو طرف ضمن تأکید بر اهمیت بخش انرژی، ادامه همکاری در این زمینه را بر اساس منافع دو جانبه، مورد تأکید قرار دادند. طرفین همچنین با تأکید مجدد بر اهمیت حفظ برجام، به عنوان یک دستاورد برجسته دیپلماسی چندجانبه که امنیت و ثبات منطقهای را ارتقاء میدهد و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل آن را تأیید نموده است، از حمایت گسترده اخیر شورای امنیت سازمان ملل در خصوص حفظ برجام استقبال کردند.
شعرخوانی نسنجیده اردوغانیکی از مسائل جنجال برانگیز در سال ۹۹ مربوط به شعرخوانی رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در باکو در مراسم روز استقلال جمهوری آذربایجان بود. در پی این اتفاق مولود چاوش اوغلو وزیر خارجه ترکیه اعلام کرد که اردوغان از محتوای این شعر آگاه نبوده است. اما این توضیح نتوانست جلوی احساسات جریحه دار شده را در داخل بگیرد. در پی این شعرخوانی سفیر ترکیه به وزارت امورخارجه احضار شد و طبق گفته سعید خطیب زاده سخنگوی این وزارتخانه به سفیر ترکیه گفته شد بنا کردن سیاست خارجی بر خیالات، خردمندانه نیست. بسیارند در ترکیه که تاریخ را نیک میدانند. لازم است پیش از خوانش شعرها، ریشه اصلی سرایش آن را به دولتمردان خود یادآوری کنند.
نقش ایران و ترکیه در بحران قره باغ و سفر ظریف به کشورهای آسیای مرکزیبرخی از کارشناسان معتقدند ایران در موضوع بحران قره باغ به ویژه پس از آتش بس کنش گری فعالی نداشته و در این بین روسیه و ترکیه به امتیازات بیشتری دست یافته اند. از جمله مسائلی که در خصوص ترکیه مطرح شده این است که ایران در مرکز نظارت در آتش بس قره باغ که در آغدام مستقر شده است متاسفانه نمایندهای ندارد و در خصوص این موضوع در داخل به آن توجهی نشده است. موضوع از آنجایی اهمیت پیدا میکند که جنگ قره باغ در کنار مرزهای ایران اتفاق میافتد و بعضا آتش این جنگ به مرزهای کشور نیز کشیده شد. ناظران بر این باورند که حمایت همه جانبه و گسترده ترکیه و رجب طیب اردوغان از جمهوری آذربایجان و ارسال گروههای تروریستی برای جنگ در قره باغ موجب شد تا آنکارا چیزی برای باکو کم نگذارد که این مساله در آینده میتواند به تعمیق همه جانبه روابط بین باکو و آنکارا بینجامد. امری که میتواند با رشد گروههای تروریستی در نزدیکی ایران تهدیدی علیه کشور باشد.
آشتی ریاض با دوحه تهدیدی برای ائتلاف ایران، ترکیه و قطر؟آشتی عربستان با قطر پس از سه سال محاصره، یکی از قابل تأملترین تحولات در چند ماه اخیر بوده است. یک آشتی که گمانه زنیهای زیادی از آن شد. تأثیر آن بر روابط تهران و آنکارا از موضوعاتی که برای هر دو قابل اهمیت است. از آنجایی که قطر و ترکیه در چند سال اخیر شاهد نوسان در روابطشان با ایران بوده اند کارشناسان بر این باورند که این اتفاق میتواند ترکیه را از ایران دور کند. نزدیکی آنکارا به تل آیو میتواند یکی دیگر از دلایلی باشد که این احتمال را قوت میبخشد. آنکارا اعلام کرده که به دنبال منصوب کردن سفیر خود در تل آویو است. اتفاقی که پس از چند سال تنش در روابط میافتد و ترکیه با نگاه به مسائل اقتصادی روابط با اسرائیل را در راستای منافع ملی خود میداند.
روحانی به اردوغان: ایران با رفع تحریمها به تعهدات خود بازخواهد گشتاگرچه در روابط ترکیه با کشورها شاهد برخی تغییرات بوده ایم، اما ایران همواره به دنبال ثبات و حمایت از کشورهای همسایه بوده و با عمل به سیاست حسن همجواری به دنبال همگرایی هر چه بیشتر بوده است. رئیس جمهوری ایران سوم اسفندماه در تماسی با اردوغان همتای ترکیهای خود با اعلام حمایت از ترکیه در مقابل تحریمهای آمریکا، تاکید کرد: تنها راه مقابله با اقدامات یکجانبه و غیر قانونی آمریکا، اتحاد و همدلی کشورهای تحت تحریم است. روحانی با اشاره به رفتارهای غیر قانونی دولت قبلی آمریکا تاکید کرد: رفع تحریمها از سوی آمریکا یک مطالبه قانونی و معقول از طرف ایران است که باهار مورد تاکید قرار داده ایم و ایران نیز با رفع تحریمها به تعهدات خود بازخواهد گشت. راهبرد ایران همانطور که بارها اعلام شده، اقدام در برابر اقدام خواهد بود.
ورود ترکیه به جنگ یمنآنچه توجه ناظران مسائل سیاسی را به خود جلب کرده، پست توییتری سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه است. رجب سویلو روز نهم مارس با انتشار یک پست توییتری از نگرانی عمیق ترکیه از حملات حوثیها به تاسیسات نفتی عربستان گفته بود. سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه خواستار پایان فوری حملات حوثیها به خاک عربستان شده بود. همین موضوع باعث تقویت گمانهزنیها درباره ورود احتمالی ترکیه به جنگ یمن شده است. گفته میشود که ائتلاف نظامی تحت رهبری عربستان طی شش سال گذشته در مبارزه با حوثیها دستاورد چندانی نداشته است. تاثیرات ناشی از تحولات سیاسی در آمریکا بر خاورمیانه در حال حاضر قابل پیشبینی و محاسبه نیست. اما تردیدی وجود ندارد که این تحولات منجر به شکلگیری صفآراییهای جدید در این منطقه خواهد شد. از سرگیری مناسبات دیپلماتیک ترکیه با مصر و تلاش برای بهبود مناسبات با عربستان را میباید از این منظر نگریست و تحلیل کرد.
اختلاف نظر منطقهای ایران و ترکیه دو کشور را به کدام سمت و سو میبرد؟علی قائم مقامی کارشناس مسائل ترکیه درباره جو رسانهای که این روزها درباره روابط تهران و آنکار منتشر شده مبنی بر اینکه دو کشور ایران و ترکیه ممکن است بر سر اختلاف نظر در مسائل منطقه در نهایت به تقابل بیانجامد گفت که نشر این دست اخبار تنها یک جنگ روانی علیه روابط خوب دو کشور است که برخی از کشورهای منطقه با ساپرت مالی رسانهها خواهان تنش میان دو کشور هستند، اما مقامات دو کشور به این مسائل آگاه هستند. قائم مقامی در خصوص آینده روابط تهران و آنکارا گفت: «آمریکا پیشتر اعلام کرده که حاضر است از توان ترکیه به صورت دوجانبه و هم در قالب ناتو بهره برداری کند. در این خصوص اردوغان نیز طی نامهای به دونالد ترامپ و همچنین جو بایدن از این موضوع ابراز خرسندی کرده و آمادگی کشورش در این خصوص را اعلام داشته است. رئیس جمهوری ترکیه در این نامه عنوان کرد که آنکارا متحد قابل اعتماد واشنگتن است و حاضر است در مورد مسائلی، چون عراق، سوریه، لیبی و ... همکاریهای لازم را داشته باشد. البته باید در نظر داشت که اختلافاتی بین آمریکا و ترکیه وجود دارد. مساله خرید سامانههای اس۴۰۰ از روسیه و موضوع قانون کاتسا که واشنگتن علیه آنکارا اعمال میکند.»
این کارشناس مسائل ترکیه در ادامه با بیان اینکه اردوغان بر خلاف کشورهای مرتجع عربی خواهان احیای برجام است افزود: «
ترکیه همچنین از موضوع بازگشت آمریکا به برجام حمایت میکند، اما در خصوص عراق و سوریه انتظاراتی دارد. دو کشوری که در آن ترکیه با آمریکا همکاریهایی دارد که شامل کردستان عراق نیز میشود. آنکارا همچنین در شمال عراق حدود ۲۵۰۰ نیروی نظامی مستقر دارد. در آن سو آمریکا نیز در سراسر عراق به ویژه کردستان عراق پایگاههای نظامی دارد. در شرق فرات سوریه نیز واشنگتن با تجهیز کردن نیروهای کُردی سبب بروز برخی اختلافات با آنکارا شده است. اختلافات دو کشور به اینجا منتهی نمیشود چرا که در شرق مدیترانه نیز اختلافاتی بر سر خط لوله گاز وجود دارد. در همین راستا آمریکا از یونان، قبرس جنوبی و همچنین رژیم صهیونیستی در برابر ترکیه حمایت میکند.»
قائم مقامی در نهایت به روابط ترکیه با کشورهای عربی پرداخت و با تاکید به اینکه اردوغان بر خلاف این کشورها خواهان احیای برجام و باز شدن راه مبادلات تجاری با ایران است بیان کرد: «
از طرفی باید روابط ترکیه با عربستان را نیز مدنظر داشته باشیم. ترکیه تا قبل از روی کار آمدن محمدبن سلمان روابط خوبی با عربستان داشت، اما پس از قتل جمال خاشقچی روابط دو کشور کمی تیره و تار شد. اما پس از آغاز تجاوز نظامی عربستان به یمن اردوغان شخصا اعلام کرد که آماده همکاریهای اطلاعاتی و لجستیکی با ائتلاف سعودی برای تقابل با انصارالله است. با وجود چنین شرایط پیچیدهای احتمال تقابل ترکیه با ایران به زیر صفر میرسد. نه مردم ترکیه و نه سیاستمداران عاقل این کشور اجازه درگیری مستقیم بین تهران و آنکارا را نخواهند داد؛ چه با حمایت آمریکا و چه بدون حمایت آمریکا. معتقدم که طرح چنین مسائلی در قالب دامن زدن به جنگ روانی بوده و ترکیه نسبت به پیامدهای این اقدام به خوبی آگاه است.»
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از خبرآنلاین، تاریخ انتشار:۷ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر:۱۴۹۷۳۰۴، www.khabaronline.ir