شعار سال: مهدی سلطان‌محمدی، کارشناس اقتصاد مسکن دیدگاههای او را در باره ساخت یک میلیون مسکن در سال که وزیر راه وشهرسازی دولت رئیسی قولش را داده مصاحبه کرده است.

آقای رییسی در جریان جلسه رای اعتماد وزیران در مجلس شورای اسلامی و در اولین روز جلسه هیات دولت عنوان کرد که برنامه ساخت یک میلیون مسکن در سال را اجرا خواهد کرد. به اعتقاد شما این برنامه به شکل و شمایلی خواهد بود و آیا شبیه پروژه مسکن مهر است؟
به اعتقاد من در شرایط کنونی چنین سیاستی برای ساخت یک میلیون مسکن در سال محقق نخواهد شد و ضرورت دارد تا دولت برنامه اجرایی خود را ارایه و اعلام کند از طریق چه منابع مالی می‌خواهد این پروژه را اجرا کند. اما آنچه از شواهد امر پیداست پیش بردن چنین برنامه‌ای غیر از کمک گرفتن از منابع اعتباری بانکی و افزایش پایه پولی از سوی بانک مرکزی امکان پذیر نیست و حتی اگر چنین منابعی هم تامین شود این موضوع با سیاست کنترل تورم در تعارض است.

خیلی از نگاه‌های کارشناسی این است که دولت نباید مسکن‌ساز باشد، بلکه باید شرایط تهیه مسکن ارزان‌قیمت را برای مردم فراهم کند؛ نظر شما چیست؟
بیش از ۹۵ درصد مسکنی که تاکنون در کل کشور ساخته شده از سوی مردم و بخش خصوصی بوده است و ساخت یک بنا با وجود آنکه زمین و مصالح ساختمانی و امکانات مالی آن مهیا باشد کار چندان دشواری نیست که مردم از پس آن برنیایند و همان‌گونه که در سال‌های گذشته نیز به ساخت و ساز پرداختند امروز هم می‌توانند. اما مشکل اصلی در محدودیت‌هایی است که در این بخش وجود دارد و باید گفت در این زمینه دولت مدیر بهتری نیست، نه دلسوزتر است و نه برنامه‌ریزی دقیق‌تر و بهتری دارد و نه سریع‌تر پروژه‌های ساختمانی را تمام می‌کند و تنها مزیت دولت این است که زمین رایگان دارد که همین زمین رایگان را هم می‌تواند به مردم بدهد تا خانه‌سازی کنند و اگر هم قرار است با شرایط خاصی مسکن بسازد آن شرایط را برای مردم و بخش خصوصی نیز فراهم کند.
تجربه نشان داده که دولت در تصدی این امور نمی‌تواند موفق‌تر ازبخش خصوصی و خانوار‌هایی که برای ساخت مسکن خود تلاش می‌کنند، عمل کند بنابراین نمی‌توان گفت سرمایه‌گذاری در بخش مسکن نیازمند ورود دولت است این درحالی است که در بخش‌هایی نظیر بخش‌های زیرساختی مانند راه‌آهن و فرودگاه‌ها که بخش خصوصی نمی‌تواند وارد شود نیازمند حضور دولت هستیم، اما موضوع ساختمان سازی موضوع ساده‌ای است که مردم از پس ساخت آن برمی‌آیند و مشکل درجای دیگری است و در صورتی که زمین، منابع مالی و مصالح ساختمانی و امکانات آن فراهم باشد مردم ساخت و ساز می‌کنند. ضمن آنکه اگر مردم امروز استطاعت مالی کافی داشته باشند، می‌توانند بخش تقاضا را تحریک کنند و بخش عرضه نیز که امروز با محدودیت‌های زیادی در بخش زمین تا مصالح ساختمانی و مقررات دست و پاگیر اداری و تنگنا‌های سیستم بانکی روبروست محدودتر از قبل شده است و شاهد آنیم که میزان ساخت و ساز‌ها در کشور بین ۴۰۰ تا۵۰۰ هزار مسکن در سال است و امکان ساخت یک میلیون واحد ساختمانی در این شرایط مهیا نیست مگر اینکه گشایشی در اقتصاد کلان کشور حاصل شود و باید گفت دولت باید سیاستگذاری درستی در بخش مسکن داشته باشد.

در مقابل این نظر که گفته می‌شود دولت نباید مسکن بسازد، پاسخ داده می‌شود که پیمانکاران بخش خصوصی این کار را می‌کنند، اما دیده می‌شود که بسیاری از این پیمانکاران به ابزار‌های قدرت متصل هستند. نظر شما چیست؟
مشکل اصلی در ساخت این گونه مسکن‌ها این است که با توزیع رانت همراه است که فسادآور هم خواهد بود. یک بخش در این قبیل از پروژه‌ها رانت‌های دولتی است و اگر این گونه از رانت‌ها برداشته شود اوضاع تغییر می‌کند، حال اگر این رانت‌ها ازجمله زمین رایگان و مصالح زیر قیمت بازار و اعتبارات بانکی در اختیار دولت قرار گیرد این رانت در توزیع زمین، توزیع مصالح ساختمانی و توزیع اعتبارات وجود خواهد داشت، اما اگر این رانت حذف شود دولت دیگر مزیت رقابتی نسبت به بخش خصوصی نخواهد داشت و در این مدت هم شاهد بودیم که مسکن‌سازی دولت همواره با کیفیت پایین‌تر و با زمان بیشتری بوده که نسبت به مسکنی که شخصی‌ساز بوده، قابل مقایسه نیست.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرآنلاین، تاریخ انتشار:۶ شهریور ۱۴۰۰، کدخبر: ۱۵۴۹۱۳۹، www.khabaronline.ir