شعار سال: جناب آقای ترکاشوند درنوشته‌ای با عنوان «امیر المومنین کل جهان» با اشاره به ادعای طالبان که رهبرشان را امیرالمومنین جهان خوانده‌اند آن را با حکم جهاد ابتدایی مرتبط دانسته و می‌نویسد: این‌که هر گروه فقهی، رهبر خود را امیرالمومنین کل جهان می‌خواند وجه اشتراک تمام فقه‌های سنتیِ مختلف بوده و هیچ اختلافی در این جهانخواری با یکدیگر ندارند، زیرا همگی از عمق جان معتقد و ملتزم به موضوع جهاد (یعنی به تصرف درآوردن تک تکِ ممالک جهان و تحتِ سیطرۀ امیرالمومنین‌شان درآوردن) بوده که آشکارا در همۀ آن فقه‌ها از اصل و فروعات شرم‌آورش بحث شده، آن را واجبی حداقل سالی یکبار شمرده و بر تحققش از جانب همۀ مردان مکلف پای فشرده‌اند. جهادی که در کتاب الجهادِ متون فقهی شرح شده بی‌هیچ شکی مربوط به همین جهاد ابتدایی و جهانخواری است.

این سخنان حاوی ادعا‌های نادرستی است که مهمترین آن، این است که نویسنده تمام فرق فقه سنتی از جمله فقه سنتی شیعه را با پندار مطرح شده همراه می‌داند واین البته، ادعایی بدون دلیل و به‌شدت علیل و ناصحیح است؛ چراکه اکثریت قاطع فق‌های شیعه جهاد ابتدایی را فقط با حضور و حاکمیت امام معصوم جایز می‌دانند. به عنوان نمونه در کتاب جواهر الکلام که شرح بر کتاب فقهی شرایع علامه حلی و از کتب مهم واز منابع ارجاعی مطرح در حوزه‌های فقهی است درباره نظر فق‌های شیعه درمورد جهاد ابتدایی آن را طبق اجماع فق‌های شیعه مشروط به حضور و بسط ید وحاکمیت داشتن امام معصوم می‌داند (جواهر الکلام ج ۲۱ص۱۱)

همچنین صاحب جواهر جهاد ابتدایی را بدون حضور و حاکمیت امام نه تنها غیر واجب بلکه غیر مشروع می‌داند و می‌نویسد: بل اصل مشروعیته مشروط بذلک فضلا عن وجوبه، بلکه اصل مشروعیت جهاد ابتدایی مشروط به حضور وحاکمیت امام است تا چه رسد به وجوبش. (همان)

بنابراین در فقه سنتی شیعه اجماع بر عدم جواز و عدم مشروعیت جهاد ابتدایی در زمان حاکمیت نداشتن امام معصوم وجود دارد. صاحب جواهر در ادامه بحث جهاد، روایات متعددی را نقل می‌کند که جهاد ابتدایی بدون حضور و حاکمیت معصوم نه تنها ارزشی ندارد بلکه طبق نقلی از امام علی (علیه‌السلام) کشته شدن در چنین جهاد‌هایی به منزله مرگ جاهلی است. (وسائل الشیعه باب ۱۲از ابواب جهاد ح ۸)

و در روایت دیگری که در جواهر مورد استناد قرار می‌گیرد راوی از امام صادق (علیه السلام) می‌پرسد آیا جهاد ابتدایی در رکاب پیشوایی که واجب الاطاعه نیست (پیشوای غیر معصوم) حرام است؟ و امام پاسخ می‌دهند بله چنین است (همان مدرک ح ۱ و ۵)

همچنین صاحب جواهر به چندین حدیث اشاره می‌کند که در آن‌ها امام، حج را به منزله جهاد ابتدایی در زمان عدم حاکمیت امام معصوم می‌دانند. (همان مدرک ح ۲ و ۴ و ۷) و از این احادیث این نکته استفاده می‌شود که جهاد ابتدایی با شرایط آن در زمان معصوم نیز به هدف ترویج و تبلیغ توحید ویکتا پرستی و رهایی مردم از بند ستمگران صورت می‌گیرد ونه جهان‌خواری و کشور‌گشایی؛ این امر در نامه‌های پیامبر اسلام به فرمانروایان کشور‌ها نیز آشکار است. پیامبر اکرم (ص) در نامه‌های خود به حاکمان دیگر کشور‌ها از جمله به این آیه شریفه استناد می‌کنند، ﺑﮕﻮ ﺍی ﺍﻫﻞ ﻛﺘﺎﺏ! ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺳﺨﻨی ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺎ ﻭ ﺷﻤﺎ ﻳﻜﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺧﺪﺍی ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﻧﭙﺮﺳﺘﻴﻢ، ﻭ ﭼﻴﺰی ﺭﺍ ﺷﺮﻳک ﺍﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﺪﻫﻴﻢ، ﻭ ﺑﻌﻀی ﺍﺯ ﻣﺎ ﺑﻌﻀی ﺭﺍ ﺍﺭﺑﺎﺑﺎﻧی ﺑﻪ ﺟﺎی ﺧﺪﺍ ﻧﮕﻴﺮﺩ. (آل عمران / ۶۴) این استناد در نامه پیامبر اکرم (ص) به فرمانروای روم هرقل آمده است [محمد وزمامداران ص ۱۵۴]بنابراین هدف جهاد ابتدایی این است که حکمرانان مستبد از اینکه مردم را تحت فرمان و بندگی خود گیرند بازداشته شوند و جهاد ابتدایی با حضور و اشراف معصوم یعنی فردی که برخوردار از بالاترین مرتبه عدالت و مصون از ظلم و ستم است تلاشی برای آزادی بخشی و رهایی و در جهت منافع مردم و نفی ستم و سلطه سلطه‌گران است؛

 

لذا حج به عنوان نماد توحید و نفی بندگی غیر حق در زمان عدم حاکمیت معصوم می‌تواند در این جهت و تبلیغ عبودیت الهی و یکتاپرستی و نفی اطاعت غیر حق و جایگزین جهاد ابتدایی باشد و در کل نظر فق‌های شیعه مطابق با روایات، عدم مشروعیت جهاد ابتدایی در زمان حاکمیت نداشتن معصوم است و از جمله دلایل مهم آن، این است که اجرای احکام خاص حکومتی دین به ویژه مثل جهاد ابتدایی نیاز به علم به آیین اجرای دقیق و عادلانه آن احکام دارد. امری که شناخت ابعاد و اجرای درست آن از غیر معصوم و افراد آلوده به جهل‌ها و ظلم‌ها ساخته نیست.

همچنین درباره نکته دیگری که جناب ترکاشوند مطرح نموده وجهاد ابتدایی را حداقل سالی یک بار از ناحیه همه فق‌ها واجب دانسته‌اند باید گفت برخلاف این سخن، صاحب جواهر این وجوب را حتی به فرض وجود امام رد می‌کند و راوی روایتی که ازآن در ظاهر وجوب هر ساله جهاد برداشت می‌شود را ابوهریره می‌داند و او را اهل دروغ در حدیث بر می‌شمرد. (جواهر الکلام ج ۲۱ص۱۰)

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از انصاف نیوز، تاریخ انتشار: ۷ مهر ۱۴۰۰، کد خبر: ۳۱۱۴۴۱، www.ensafnews.com